Aşırı sıcaklar hasta ediyor... Yaz gribi hortladı

Aşırı sıcaklara bağlı olarak aşırı klima kullanımı, soğuk su tüketimi, havuz kullanımının artması ile toplu yaşam alanlarında daha fazla zaman geçirilmesi sebebi ile yaz gribi tanısı ile hastaneye başvuranların sayısında artış var. Ki sayfamızın editörü Selman Özger dahil, gazetenin yazıişleri masası da deyim yerindeyse ‘tel tel dökülüyor’. En sık karşılaşılan yaz gribi semptomları ise yüksek ateş, titreme, öksürük, nefes darlığı, burun akıntısı, baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, boğazda kuruluk ve kas ağrısı. Kış gribinden de fena anlayacağınız. Peki ne yapmalı, nasıl etmeli de bu sıcakta bir de gribe yakalanmamalı?

ÖZELLİKLE KRONİK HASTALIĞI OLANLAR DAHA DİKKATLİ OLMALI

“HALK arasında yaz gribi olarak bilinse de bu hastalığın asıl adı lejyoner ya da bir diğer adı ile klima hastalığı” diyor Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi, Kulak Burun Boğaz uzmanı Opr. Dr. Erkan Aktan ve ekliyor: “Aşırı sıcaklara bağlı olarak klima kullanımı da en üst noktaya ulaştı. Ancak biz, klimaları doğru kullanmadığımız gibi temizliğini de ihmal ediyoruz. Gerekli bakım/dezenfekte uygulanmayan, filtreleri temizlenmeyen/değiştirilmeyen sistemler bakteri (lejyonella) üretiyor. Bu bakteri nehir, göl, sauna, hamam, jakuzi, havuz gibi sulu, nemli ortamlarda bulunabileceği gibi temizlenmeyen klimalarda da bulunur ve solunum yoluyla bulaşır. Dolayısıyla klimaların özellikle mevsim geçişlerinde -yılda en az 1 kez- özel solüsyonla, periyodik bakımı muhakkak yapılmalıdır.”

KLASİK GRİPTEN FARKLI

Peki, belirtileri neler? Yanıtı şu: “Klasik gripten farklı olarak burun akıntısı yok ama halsizlik, kas ağrısı, ateş ama en çok da öksürük (60 yaş üzerinde en belirgini) ile ortaya çıkıyor.”

SONU ZATÜRREYE VARABİLİR

“Kimler tehdit altında?” Opr. Dr. Aktan şöyle cevaplıyor: “KOAH, astım, alerjik bronşit gibi kronik hastalığı olanlar ile sigara içenlerin; akciğer fonksiyonlarını tam yapamadığı için, “normal” birine göre bu hastalığa yakalanma riskleri 4-5 kat daha fazla ve kolay. İyileşmeleri de normal bir hastaya göre daha uzun. Özellikle de “Aman işte grip” deyip geçer ve erken tedavi başlanmaz, ihmal edilirse sonu zatürreye kadar varabilir.”

Erkan Aktan

VANTİLATÖR DAHA GÜVENLİ

Tüm gün sıcaktan bunaldık. Eve, işyerine zor attık kendimizi. Klimayı 16-17 derecelere getirip, bir de karşısına geçip öylece duruyoruz ki çabucak soğuyalım. Ki geçtiğimiz yıl bu hareketi sebebi ile bir arkadaşım kalp krizi geçirmişti. Dr. Aktan’a bu hareketin nasıl bir travma yaratabileceğini de sordum ki aynı hatayı siz yapmayın. Diyor ki: “‘Açtım kollarımı... Es yiğidin bağrına...’ şeklinde bir kullanımı tasvip etmem mümkün değil. Bu, adamı hasta etmekle kalmaz, öldürür bile. Bir de dip not sana: “Vantilatör klimaya göre çok daha güvenlidir.” Ama illa klima kullanılacaksa:

- KLİMAYI YANSITARAK KULLANIN: Odalarda soğuk hava çıkış yönü odanın tavanına, arabada da pencereye dönük olmalı ve o şekilde sabit kalmalı.

- KLİMA AÇIKKEN UYUMAYIN: Klima ile önceden soğutulan odada uyunabilir ama klima açık ve uyuyan kişilerin üzerine direkt yönlenmiş şekilde yatılmamalıdır. Sıcak dayanılmaz ise ve illa klima ile yatacaksanız da zamanlayıcı kurun. Klima bir saat çalışsın, 2 saat dursun, sonra 1 saat daha çalışsın şeklinde...

KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER

LEJYONER hastalığından korunmak ve bağışıklığı güçlü tutmak içinse önerileri şunlar: “Bol sıvı tüketin. Günde en az 3 litre su. Gazlı-şekerli içeceklerden, fazla çay ve kahveden uzak durun. Dengeli beslenin. Bir de COVID-19’un da gribin de belirtileri çok benziyor, ayrımını yapmak çok zor. Aşılanmış olmak COVID-19’u hafif atlatmak için önemli ancak kişisel önlemleri de bırakmamalıyız. Bu sebeple uçak, otobüs gibi toplu ve kalabalık seyahatlerde maske takılmasını ve kişisel hijyene dikkat etmeyi, hele de şu dönemde şiddetle tavsiye ediyorum.”

HEM CEBİ HEM DE SAĞLIĞI KORUMAK İÇİN

KLİMAYI doğru kullanmak sağlığımız için olduğu kadar cebimiz için de önemli. Araştırdım. İşte 5 maddede yapılması gerekenler:

1- HAVAYI TEMİZLEYEN KLİMA KULLANIN: İç mekânların hava kalitesi, hele de COVID-19 sonrası daha da önemli hale geldi. Bu sebeple özellikle de kalabalık mekânlarda, iç mekâna dış (taze) hava karışımı da sağlayan klimalar tavsiye diliyor.

2- KLİMA TEMİZLİĞİ ÖNEMLİ: Korkmayın, siz de yapabilirsiniz! Filtreyi ılık su ile temizleyip, iyice kuruduktan sonra yerine monte edin. İç ve dış ünite yüzey temizliği ile gaz ölçümünü içeren yıllık bakımları içinse servise başvurun.

3- ALAN BÜYÜKLÜĞÜ VE KONUMA GÖRE CİHAZ SEÇİN: Klimanızı yaşadığınız bölgeye; İzmir ile Rize arasında iklim olarak büyük fark var mesela, göre seçmelisiniz. İşyeri mi yoksa konutta mı kullanılacağı da önemli. Çünkü “yanlış kapasite” alınan klimalar verimi düşürdüğü gibi faturayı da gereksiz şişiriyor. Klima takılacak odanın konumu (mümkünse binanın gölge alan tarafına takılmalı) büyüklüğü/ pencereye takılacaksa pencerenin büyüklüğü, konumu, aydınlatması gibi konular önemli. Dış ünitenin hava giriş çıkışı da kapatılmamalı.

4- DERECE ARTTIKÇA FATURA ŞİŞER: Düşürülen her 1 derece, klimanın elektrik tüketimini yüzde 5-10 artırır. Dolayısıyla 24-26 derecede “sabit” tutun. Derece ile “asansör” misali aşağı-yukarı oynamak, klimayı kapatıp açmak da fatura şişirir.

5- KLİMAYI BEYAZ EŞYALAR İLE ÇALIŞTIRMAYIN: Klimanın soğutma yükü ağır olduğu için hepsi aynı anda çalışırsa enerji tüketimi de artar. Diğer beyaz eşyaları gece çalıştırmayı tercih edin.