İlk sorgu kadın haklarında

Avrupalı parlamenterler, hükümete kadınların durumuyla ilgili sorular yöneltecek, bu arada sivil toplum örgütlerinin temsilcileri ile de bir araya gelecekler.

Bu ziyaret, Avrupa Parlamentosu’nun bu yıl Türkiye ile ilgili olarak hazırlayacağı raporun kadın hakları bölümünün alt yapısını oluşturacak. Ve bu bölüm, Fırsat Eşitliği Komisyonu’nun Türk asıllı Türkiye raportörü Emine Bozkurt tarafından kaleme alınacak.

Koşullu müzakere kararından sonra Türkiye’ye gelen ilk heyetin, kadınların durumuyla ilgili olmasına da ayrıca dikkatinizi çekmek isterim.

Türkiye, kadın hakları konusunda son yıllarda büyük bir atılım gerçekleştiriyor, Türk Ceza Yasası’nda olumlu değişiklikler sağlandı ama ya pratikte? Bu anlayış pratikte kadınların hayatına yansıdı mı?

İşte, Avrupalı Parlamenterler bunu öğrenmeye çalışacaklar. Yasal değişikliklerin uygulamaya yansıması hükümetin sorumluluğunda, bu yüzden de hükümete soracaklar:

Kadın haklarını geliştirmek için projeleriniz var mı? Bunlar nelerdir?

Kadın haklarını geliştirmek için bütçe ayırdınız mı? Bu bütçe yeterli mi?

Kadın örgütleri ve sivil toplum kuruluşları size düşüncelerini iletebiliyorlar mı? Önerilerini alıyor musunuz?

* * *

ALTI aylık bir çalışma sonucu hazırlanan ve Avrupa Birliği Müktesebatı’nda kadın erkek eşitliğine ilişkin direktifler ile Türkiye’deki mevzuatı ayrıntılı biçimde karşılaştıran bir rapora göre, Türkiye’de kadın hakları için daha yapılacak çok şey var.

Ankara Üniversitesi AB ve Sosyal Politikalar hocası Dr. Selma Acuner’in editörlüğünü yaptığı raporun adı ‘AB’ye Giriş Süreci’ni İzleme Programı, Kadınlar ve Erkekler için Eşit Fırsatlar Türkiye.’

Avrupa, müzakere tarihini ileri atabilmek için, ‘önce tarama’ diyor ama işte bu rapor, kadın hakları açısından bu ‘tarama’yı yapmış bile.

Önümüzdeki ay, Brüksel’de, AB’nin 10 yeni üyesi ile, Romanya ve Bulgaristan ile birlikte bu rapor da Türkiye adına açıklanacak.

* * *

BU rapor, Avrupa Parlamento heyetinin sorularına da yanıt niteliğinde Avrupa direktifleri dikkate alınarak Türkiye’deki durum incelendiğinde, yapılması gerekenleri şöyle özetlemek mümkün:

Kadına yönelik aile içi şiddeti önleyecek yasal, idari ve kurumsal düzenlemeler yetersiz.

Kadınların okuma yazma oranı çok düşük. Kız çocuklarının eşit eğitim olanaklarından yararlanmalarının sağlanması gerekiyor.

Okul kitaplarında, kadın erkek eşitliğine karşı, ayrımcılığı güçlendiren kalıplar var. Haklar ve eşitlik bilincini yerleştirmek için bunların temizlenmesi gerekiyor.

Kadın çalışanların etkili biçimde korunmalarına yönelik iş kanunu ve diğer yasal düzenlemeler yetersiz.

Eşit işe eşit ücret hayata geçemedi. İş yerlerinde ücret şeffaflığı yok. Kadınlara eşit olmayan ücret verilmesi yasak ama bunun cezası sadece 62 YTL. Kadınlarla erkekler arasında kazanç farkı, 2004 İnsani Kalkınma Raporu’na göre, kadın aleyhinde yüzde 40. Genç ve kadın işsizlik oranları yüksek.

Siyasette, kamuda, çalışma hayatında karar verme mekanizmalarında kadın oranı yükseltilmeli.

İş yasasının kapsamı genişletilmeli, tarım gibi dışarıda kalan sektörler ve işletmeler kapsama alınmalı.

Tabii bütün bunlar lafla olacak şeyler değil. Öncelikle Eşitlik Ombudsmanlığı da dahil, ulusal mekanizmalar oluşturulmalı, fırsat eşitliği politikaları üretilmeli ve yeterli bütçe ayrılmalı.