Ermenistan bahane enerji oyunu sahnede

Ermenistan ile Azerbaycan arasında Karabağ geriliminin tırmandığı günlerde Türkiye, Ermenistan’a buğday yardımı göndermiş, dünyadan Ermenistan’a yardım taşıyan uçaklara hava sınırlarını açmıştı. Haydar Aliyev’in tepkisini anımsıyorum.

Şaşkınlık ve kırgınlığını gizlememiş ama kriz de çıkartmamıştı.

İki devlet bir millet söylemi arkasında krizler de yaşandı, tartışmalar da vardı.

Ama bunu halklar arası bir meseleye dönüştürmeden halletme iradesi esastı.

Türkiye-Ermenistan yakınlaşmasına karşı tepki ise Azerbaycan-Türkiye ilişkilerindeki ne teamüllere, ne de önceki üsluba uygun oldu.

Neden? Türkiye’nin Azerbaycan’dan vazgeçeceğine gerçekten inanılıyor muydu?

Esas mesele Karabağ mıydı?

Bence değil.

Son günlerde gerilen ilişkilerin, bayrak krizinin, Azerbaycan kamuoyunun Türkiye’ye karşı hayal kırıklığı içine sokulmasının ardındaki oyun başka.

Bu oyunun adı, enerji oyunu.

GÜNEY AKIM BASKISI

AZERBAYCAN Devlet Başkanı İlham Aliyev, Rusya ile doğalgaz anlaşmasını tam da protokol konusu gündeme geldiğinde imzaladı. Ama bunun müzakereleri uzun zamandan beri sürüyordu. Azeri petrolünün Rusya’dan başka hiçbir ülke topraklarından dünya pazarına açılmasını istemeyen Rusya, Bakü-Ceyhan’ı hiçbir zaman hazmedemedi. Moskova, Avrupa’nın enerji kaynaklarını çeşitlendirme arayışı ile geliştirdiği Nabucco projesine de karşı çıkıyor.�

Putin-Berlusconi samimiyetinin eseri olan Güney Akım doğalgaz projesi de Nabucco’ya alternatif olarak tezgaha sürüldü.

Rusya, Azerbaycan petrolü gibi doğal gazının da kendi denetiminde piyasalara çıkmasında ısrarlı olduğu için Şahdeniz gazının ikinci safhasını istiyor. Ya Türkiye ile yapılan anlaşmalar?�

TÜRKİYE MUĞLAK 

TÜRKİYE Azerbaycan ile enerji konusunda son dönemde muğlak bir tavır izliyor. �

Örneğin Şahdeniz’in ikinci fazı ile ilgili müzakereler bir türlü tamamlanamıyor. Tarifeler belirlenemiyor. �

Enerji kulislerinde “Ankara’nın müşteri kızıştırma tavrı”ndan söz ediliyor. Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Prag’daki Avrupa Birliği Zirvesi’nde Nabucco garantisi verdikten sonra, Azerbaycan Meclisi’nde iki devlet bir milletten söz edip, soluğu Soçi’de alarak Samsun-Ceyhan’a desteğe karşı Güney Akım projesi’ne katılacağını söylemesi dikkat çekmişti.

Dünkü, krizin çözümü için Aliyev’e dil döküldüğü sıralarda Rusya’da Berlusconi ve Putin buluşmasına telekonferansla katılması da dikkat çekti.

ALİYEV’İ MEMNUN ETMEK

MOSKOVA’nın, Azerbaycan’ın enerji kaynaklarının dünya pazarlarına çıkışında kontrolü elde tutmak için yaptığı baskı bir yana, Türkiye’nin Nabucco projesi ile ilgili net bir tavır göstermemesi de Azerbaycan’ı olumsuz etkiliyor. Bu baskının yolları da çeşit çeşittir. Kötülükle olabileceği kadar tatlılıkla da olabilir.�

Azerbaycan ile Türkiye arasında ilk kez tırmanan krizin esas nedeni Ermenistan ile imzalanan protokol olamaz. Bu,ancak kamuoylarını etkilemek için ikna edici bir neden.

Aliyev’in endişelerini gidermek, memnun etmek ve krizi kökünden çözmek gerek. Çünkü gerçekten de Azerbaycan ile Türkiye ilişkileri çok özel. Sadece iki ülke için değil, Kafkasya’nın bağımsız ve özgür geleceği açısından da önemli.