Bağcı bozumu

Üzümler bağlarda kaldı. "Kesip yere bırakacağım gübre olsun bari" diyeni de duydum, "Bütün yıl uğraştım, çapaladım, ilaç attım, filiz kestim, ayıkladım ama üzümümü alan yok" diyeni de.

Dün Bozcaada’da bağ bozumu vardı.

Ama şikayetler sadece orada değil, Türkiye’nin üzüm yetiştiren 17 ilinde de aynı.

Bu yıl üzümler elde kaldı, çünkü şarap fabrikaları üzüm almayacaklarını açıkladılar. Alsalar da çok az alıyorlar.

Bunun nedeni de ÖTV. Özel tüketim vergisi. Bu yükün ardından bu yıl getirilen bandrol zorunluluğu da cabası.

"Depolar dolu, biz bandrol kararının alındığı 24 Temmuz’dan sonra bir şişe bile yeni şarap doldurmadık" diyor son beş yılda büyük atılım yapan Bozcaada şarapçılığının önde gelen firmalarından Çamlıbağ şaraplarının sahibi Haşim Yunatçı.

Yunatçı, Talay ve Ataol, Bozcaada şarapçılığının binlerce yıllık geleneğinin bugünkü temsilcileri. Adanın Rum ailelerinden devir aldıkları geleneksel deneyimi modern know how ile birleştirerek Türk şarapçılığına yeni açılımlar getiriyorlar. Corvus gibi yeni markalar da var.

Türk şarapları çeşitleniyor, zenginleşiyor ama ÖTV ardından bandrol ile ağır yara alıyorlar.

* * *

TÜRKİYE’nin büyük firmaları da bu yıl alımı kısıtlayınca, değişik illerde üzümcülük yapan bağcılardan her gün üzüm adası Bozcaada şarapçılarına bile "üzüm alır mısınız" diye telefonlar geliyor.

Dünyada bağ arazisi açısından dördüncü, yaş üzüm üretiminde beşinci gelen Türkiye’de, eğer şarapçılık darbe yerse bağcılık da geriler.

Bu yıl üzümleri ellerinde kalanlar, gelecek yıl, satamayacaklarını bile bile aynı meşakkate katlanırlar mı?

Bu da bağların körelmesi demektir. Bir bağın tam olarak randıman vermesi ise kaç yılda mümkün biliyor musunuz? 10 yılda.

Şarapçılar ve bağcılar dertlerini anlatmakta zorluk çekiyorlar. Bağcılara, "Kökleyin bağları yerine başka bir şey ekin" bile denmiş hükümetten.

Ama üzüm bir kültür aynı zamanda. Kadim meyve. Üzüm tanrısı var da neden patates-ıspanak tanrısı yok mesela çok tanrılı kültürlerde?

* * *

ÜZÜMDEN sadece şarap mı üretilir, iyi paketlenip ihraç edilebilir, şıracılık yapılır, sirke, kuru üzüm vesaire. Ama yaş üzümün şaraba dönüştürülerek satılması diğerlerine göre yüzde yüz daha fazla katma değer yaratıyor. Ve bağcılık ancak bu sayede varlığını gelişerek sürdürebiliyor. İnce derili, şeffaf "Çavuş" üzümünü, ancak o zaman makul fiyatlara yiyebiliyoruz.

Gelire göre Avrupa Birliği ülkeleri arasında en yüksek ÖTV Türk şarabında. Tüketicinin ödediği bu vergi neye yarıyor biliyor musunuz?

Türk şarabını sofralardan uzaklaştırırken, ucuz ve kalitesiz yabancı şaraplara yer açmaya yarıyor.

Sonbaharın ilk ışıklarıyla gelen bu yılki bağ bozumunda bağcılarda bozuma uğruyor ve tabii onlarla birlikte çeyizlerini hazırlamak için üzüm toplayan genç kızlar ve birer ikişer terk edilmeye başlayan bağların sessiz vedasını içlerinde duyanlar da.