Altıncı Filo Karadeniz’e nasıl çıktı

Müzakereler sürdü. 2006 ilkbaharında bu çekince kalktı. Türkiye, ABD ve Gürcistan Karadeniz’de ilk kez ortak tatbikat düzenlediler. Adı da Karadeniz’de Uyum Tatbikatıydı. Bu çekincenin sürdüğü dönemlerde, Montrö’nün tümü değilse bile bazı maddelerinin değiştirilebileceği iddiaları çok duyuluyordu. Washington’un ısrarının altında, Karadeniz’in enerji güvenliğinde stratejik önemde bir yer haline gelmesi yatıyordu.

2006 yılının sonlarında, The Heritage Foundation’ın yayınladığı bir rapor bu ilginin nedenini açıkça ortaya koyuyordu.

"Karadeniz bölgesi, Afganistan, Irak, İran ve Hazar bölgesi ile Batı pazarları arasındaki enerji deniz nakil yollarının askeri, yeniden yapılanma ve istikrarlılaştırma operasyonları için önemli bir platformdur" deniyordu raporda: "Orası aynı zamanda Avrupa’nın yeni güneydoğu sınırıdır. Bu nedenle, buradaki bazı faaliyetlerin güvenliğini sağlamak, diğer bazılarını engellemek ve Karadeniz bölgesinde varlık göstermek Avrupa Birliği ve ABD’nin çıkarınadır."

ABD, Karadeniz’de uzun zamandan beri varlığını artırmayı, NATO’yu da bu strateji içine çekmeyi istiyordu. Gürcistan, bu isteği meşrulaştıran önemli bir bahane oldu.

* * *

ANIMSAYALIM. ABD Başkanı Bush, Gürcistan’a hastane gemilerini göndereceğini açıkladığında, Pentagon’un bile bundan habersiz olduğu söylendi. Pentagon’un, "Türkiye’ye sormadan bu karar nasıl verilir" sorusunu yönelttiği haberleri geldi. Ama sonra hastane gemilerinin gönderilmesinden vazgeçildi. Sorun "Montrö’ye ters düşmeyecek formüller ile"çözümlenecekti. Öyle de oldu.

Altıncı Filo’ya bağlı McFaul, Girit’teki üssünden çıktı ve Cuma günü Çanakkale ve İstanbul Boğazı’nı geçerek Karadeniz’e ulaştı. Bugün yarın Dallas da aynı üsten hareket ediyor. Altıncı Filo’nun bayrak gemisi Mount Whitney’in ise önümüzdeki hafta İtalya’daki Gaeta üssünden ayrılacağı söyleniyor.

İlk geminin geçişi sırasında Çanakkale Boğazı Gemi Trafik Hizmetleri Merkezi Müdürlüğü’ne gideceği liman konusunda bilgi vermediği söylendi. Gürcistan’a yardım bıraktıktan sonra başka bir şey daha mı yapacaktı? Dün bu soruya yanıt aranırken, her iki gemi için çok daha önceden Türkiye’den izin alındığı iddialarına rastladım. ABD ile Türkiye arasında gemi krizi iddialarını ilk olarak yayınlayan McClatchy Gazetesi, McFaul ve Dallas için bu yıl başında Karadeniz’de tatbikata katılmaları için izin alındığını yazıyordu. Haberin kaynağı yine kimliğini açıklamayan bir Pentagon yetkilisiydi.

* * *

KARADENİZ enerji rekabetinin kritik çatışma noktalarından biri haline geliyor. Çanakkale ve İstanbul Boğazları’nı da yakından ilgilendiren önemli bir gelişme bu. Daha da önemlisi, Türkiye’yi kritik seçimlerle karşı karşıya bırakacak bir durum da ortaya çıkıyor, NATO’nun da Karadeniz’e ilgisi artıyor, bölgeye aktif olarak çekiliyor. Ne yazık ki, biz bu konuları hiç ama hiç gündeme getirmiyor, doğru dürüst tartışmıyor en kötüsü olaylar geçtikten sonra unutup gidiyoruz.

Ve bize net bilgiler verilmemesini doğal karşılıyor, "Dikleşmeyen ama dik duran bir hükümetiz" gibisinden açıklamalarla yetinebiliyoruz.