Gururdan ağladığım an
İKİ günden beri, her an boğazıma takılan o duygu bir anda boşalıyor.
Aziz Sancar Hoca’ya Nobel ödülü veriliyor. Törende Mozart'ın Türk Marşı çalınıyor.
O an, başarıya giden güzergâh geçiyor gözümün önünden.
***
Türkiye’nin güneydoğusunda doğmuş bir Türk, 2015 Nobel Kimya Ödülü’nü alıyor.
Karşımdaki insan, Cumhuriyet’in imkânları ile okumuş, devletinin kendisine sağladığı imkânları hep minnetle anmış bir bilim insanı.
***
Bir gün önce Türkiye Cumhuriyeti’nin Stockholm Büyükelçiliği’nden, Ankara’daki yöneticilere ricasını iletmiş.
“Lütfen kızlarımıza çok iyi eğitim verin...”
Ülkesini hiç unutmayan ama bütün insanlık için çalışan bir bilim insanı...
***
Boğazıma takılan duygu işte o an boşalıyor ve ağlamaya başlıyorum.
“Allah’ım” diyorum, “Ne mutlu bana ki ülkem için böylesine büyük bir anda buradayım ve sevinçten ağlıyorum, gururdan gözyaşı döküyorum...”
***
Ne mutlu ki, ülkem, göçmen anneme ve babama vatan olan bu ülke, bir Anadolu çocuğunun bilim alanındaki başarısını alkışlıyor.
Dünyanın her tarafından gelmiş davetliler de bu alkışa katılıyor.
2- AZİZ SANCAR KİMYA NOBELİ’Nİ NEYLE KAZANDI
TOMAS Lindahl (İsveç), Paul Modrich (ABD) ve Aziz Sancar, Nobel’i şu çalışmaları ile aldılar.
- Yüz binlerce yıl boyunca, genetik bilgi, hücreden hücreye, nesilden nesle aktarılır.
- Bu aktarım sırasında DNA’lar her gün çeşitli etkenlerin saldırısına uğrar.
- Üç bilim insanı, DNA’ların bu saldırılara karşı kendini nasıl onardığını ve genetik bilgileri sağ salim aktardığını açıkladılar.
- Prof. Sancar, ültraviyole ışınlarının hücreler üzerindeki olumsuz etkisini araştırdı. Onarım sistemleri arızalı doğan kişiler, ültraviyole ışınlarına maruz kaldığında, cilt kanseri oluyor.
- Sancar önce onarım mekanizmasının nasıl çalıştığını keşfetti, sonra onu onaran proteinleri buldu.
3- ÖTEKİ NOBELLERİ KİM NE İÇİN ALDI
- TIP DALINDA KAZANANLAR:
Satoshi Omura (Japon), William C. Campbell (İrlanda), Tu Youyou (Çin).
Parazitten kaynaklanan hastalıkların doğal yoldan tedavisi için yaptıkları çalışmalarla.
- FİZİK DALINDA KAZANANLAR:
Takaaki Kajita (Japon) ve Arthur B. McDonald (Kanada).
Nötronların kitleye sahip olduğu ve bu özelliği ile kimlikleri değiştirebildiği yolunda çalışmaları ile.
- EKONOMİ DALINDA KAZANAN:
Angus Deaton (İngiltere).
Tüketim alışkanlıklarının ekonomiyi nasıl etkilediği yolundaki çalışmaları ile.
Tezleri: Makro-ekonomik gerçekleri anlamak için, önce bireylerin mikro düzeydeki tercihlerini öğrenmek gerekir.
Belli bir sürede ideal talep sistemi nedir.
Yoksulluk çizgisi nedir? Özellikle kötü durumda olan ülkelerde gelişmeler nasıl ölçülebilir?
- EDEBİYAT DALINDA KAZANAN:
Svetlana Alexievich (Ukrayna).
“Çağımızın acıları ve cesaretini anıtlaştıran çok sesli eserleri"yle.
4- AZİZ SANCAR’I BÜYÜK YAPAN BÜYÜK ÖZELLİKLERİ
- Anadolu’dan çıkmış, Anadolu’yu hiç unutmamış, Cumhuriyet okutmuş, Cumhuriyet’e şükranını hep ifade etmiş.
- Yaptığı işi ve hayatını hiç siyasallaştırmamış.
- Bilimsel gayretini, insanlığın en büyük kâbusunun çözümü için harcamış ve çok önemli buluşlara imza atmış.
- Ülkesinde kızların eğitimine çok büyük önem vermiş, bunu her fırsatta ifade etmiş.
- Mütevazı. Amcasının oğlunun deyişi ile ‘hep toprağa değerek yaşayan bir insan’.
5- AZİZ SANCAR’LA EN ÇOK KİMLER FOTOĞRAF ÇEKTİRDİ
- Benim gözlemime göre en çok Japonlar birlikte fotoğraf çektirdi.
- İkinci sırada tabii ki Türkler vardı. Özellikle Ankara’dan ve İzmir’den gelen bilim insanları.
6- YOZGAT’TAN NİŞANTAŞI SOSYETİĞİ ÇIKARSA İZMİR’DEN DE NOBEL MONŞERİ ÇIKAR YAHU
AHMET Hakan, fraklı resmime bakarak şu yorumu yaptı: “Adam Kahramanlar’dan çıkmış, sanki kırk yıldır frak giyiyor gibi...”
Tabii bu en ince kısmı. Gerisinde beni fena halde ti’ye alıyor.
Her intikamın bir zamanı vardır, benimki, dün tören sırasında geldi.
Vallahi herkes beğendi kıyafetimi ve taşımamı.
İşte o an Ahmet’e cevabım geldi içimden.
‘Kardeşim Ahmet, Yozgat’tan bir Nişantaşı sosyetiği çıkmışsa, İzmir’den bir Nobel monşeri çıkar yahu...”
Yozgat da, İzmir de bizlerle övünmeli.
7- BENDE SAHTE TEVAZU YOK ORHAN PAMUK’A GİDENLERİN HEPSİNDEN İYİ TAŞIDIM FRAKI
LEVON Terziyan’ın hazırladığı frakla ilgili eleştiriler şunlardı:
- Murat Bardakçı: “Papyon olmamış. Ben sana gerçek papyon vereyim onu tak.”
- Instagram’dan gelenler: Papyon ve yelek eğik duruyor.
Ancak özellikle Instagram’dan gelen gözlemlerin çoğu olumluydu.
Dün akşam tören sırasında, yerli ve yabancı gözlemcilerden aldığım tepkiler şunu gösteriyor. Mütevazı olmayacağım.
Frakı Cumhurbaşkanı ile İngiltere Kraliçesi’ne ve Orhan Pamuk’a giden gazetecilerin hepsinden daha iyi taşıdım.
Ülkemi layıkıyla temsil ettim. İsteyen fotoğraflara baksın ve kararını versin.
8- DAVETTE AZİZ HOCA’YI KAYBETTİĞİMİZ AN
GAZETECİ olarak 2 gün boyunca gözüm hep Aziz Sancar’ın üzerindeydi.
Kuzey Müzesi’nde bir ara onu gözden kaybettik.
Orhan Bursalı ile uzun bir arayıştan sonra onu uzun salonun sonunda, bir sütunun önünde otururken bulduk.
Aziz Sancar, çok mütevazı bir insan.
Uzun konuşmuyor, söylemek istediğini direkt anlatıyor. Kalabalıktan sıkılıyor.
O nedenle bir ara davete gelmemiş olma ihtimalinden bile söz edildi.
9- AZİZ SANCAR’IN 14 DAVETLİSİ KİMLERDİ
HER Nobel sahibinin, törene 14 kişiyi davet etme hakkı var. Sancar’ın davetlileri şu kişilerdi.
- ÜÇ GAZETECİ: Cumhuriyet’ten Orhan Bursalı, onun uzun yıllardan beri dostu. Onun gazeteci eşi Özlem Yüzak.
- AİLESİNDEN 5 KİŞİ: Yeğeni Metin Sancar ve eşi Aysun Sancar, çocukları Aziz ve Kaan Sancar, yeğeni Filiz Sancar.
- BİR MESLEKTAŞ: Zeynep Tümer, Danimarka’da çalışan ünlü genetik uzmanı.
- AMERİKA’DAN 3 KİŞİ: Laboratuvarda birlikte çalıştığı arkadaşı, çalıştığı bölümün başkanı ve eşi.
- BÜYÜKELÇİ VE EŞİ: Türkiye’nin Stockholm Büyükelçisi Kaya Türkmen ve eşi Nurdan Türkmen...
10- KUZEY MÜZESİ’NDEKİ DAVETE GİDECEKLERE TAVSİYELER
NOBEL ödül töreninden bir akşam önce, Kuzey Müzesi’nde Nobel Vakfı ve İsveç Bilimler Akademisi’nin verdiği davet vardı.
- Aralıkta hava çok soğuk oluyor, kimlik ve davetiye kontrolü nedeniyle müze önünde uzun süre kuyrukta bekliyorsunuz.
- Otelden çıkarken, mutlaka kalın palto, atkı ve başınızı sıcak tutacak bir şey alın.
- Biraz erken çıkıp ilk otobüslere binerseniz, daha az kuyruk bekliyorsunuz.
- Davet saat 20.00’ye kadar sürüyor ama biraz erken çıkıp hem vestiyer kuyruğuna, hem de otobüs kuyruğuna kalmayın.
- Açık büfede sadece 4 çeşit kanepe var. O nedenle, dönüşte bir şey yemek için otel restoranında yer ayırtın.
