“İzmir” olmak!

1922’den bu yana, ocağını yangın yerine çeviren o ateşe karşı yanıp kül olmadan verilen sınavın o son günü, her yıl sıcaklığını yitire yitire, yaşanan herhangi bir gün gibi anımsanır oldu.
Geçip gidecek bir 365 gün sonra yine bir 9 Eylül gelecek ve yine geride kalacak.
Bugünün İzmir’ine bakıp da “88 yıl geçmiş aradan, daha ne olsun!” mu demeli?
* * *
Gerisinde nice özveriler, nice yiğitlikler bıraka bıraka o 19 Mayıs’a, 29 Ekim’e, 23 Nisan’a kapı açmış bir gün olsa da 19 Mayıs ya da 23 Nisan ya da 29 Ekim gibi bütün Türkiye’nin kutladığı bir gün değildir 9 Eylül.
Bir 15 Mayıs günü 1919’da, bir bağımsızlık haykırışı gibi şehit düşeceğini bile bile “ilk kurşun”u o atar, o kurşun dönüp gelir de yine İzmir’e, düşmanı vurur.
9 Eylül İzmir’in kendisidir; “gavur” diye vurulan damgadan sıyrılıp kişiliğini bulma yolunda yola çıktığı gündür.
* * *
“İlk” ve “Son” olmanın dışında, Mustafa Kemal’in içinde durduğu nice olay vardır ki, İmparatorluk başkenti İstanbul ve Cumhuriyet’in başkenti Ankara’nın yanında İzmir’i seçkinleştirir.
Mustafa Kemal, annesi Zübeyde Hanım’ı İzmir’e emanet etmiştir. Ve Zübeyde Hanım İzmir’de ölür, mezarı da İzmir’dedir. (14 Ocak 1923)
Evleneceği eşini İzmir’den seçmiştir. (29 Ocak 1923)
Ulusal kalkınmanın temel taşlarının atılması hedefiyle Mustafa Kemal “İktisat Kongresi”ni İzmir’de gerçekleştirir. (17 Şubat 1923)
Mustafa Kemal’in canına kastedenler de İzmir’i seçmiştir. (Haziran 1926)
Türk kadının ilk sahneye çıktığı yer, İzmir’dir. (31 Temmuz 1923)
Çok partili siyasal düzene geçişte Serbest Fırka’da toplaşıp ilk güç gösterisini düzenleyenlerin seçtiği yer, İzmir’dir. (7 Eylül 1930)
Ve gerisinde yılların bulunduğu kültürün bir yangınla kendisini yok ettiği yerde “Kültürpark” adını alıp da açılan buluşma yeri ilk İzmir’de açılmıştır. (1 Ocak 1936)
 * * *
Eylül’den bir gün daha geçip gitti!
Bugünün İzmir’inden o 9 Eylül’ün İzmir’i görünür mü!
Bilinmez.
İzmir olmak!
Denizinden açılıp gitmiş bir ülkü mü?
Kimbilir!