’Soğuk zincir bilinci’ oluştu, günlük sütün ömrü 5 güne çıktı

BAZI üretici firmaların günlük sütte, tüketim süresini 3 günden 5 güne çıkarması, dikkatli tüketicilerin gözünden kaçmadı. Pınar, Ülker gibi önde gelen pastörize süt üreticilerinin süre uzatma konusunda herhangi bir çalışması bulunmazken, Sütaş’ın öncülük ettiği bazı üreticilerin bu süreyi uzatması, özellikle çocuklu ailelerde "Acaba günlük sütte de katkı maddesi mi kullanılıyor?" endişesine yol açtı. Ancak, ürünlerinde katkı maddesi kullanımının söz konusu olamadığını savunan bu üretici firmalar, süreyi uzatmalarına gerekçe olarak da Türkiye’de soğuk zincir bilincinin oluşmasını gösterdi.

YILDA 850 MİLYON LİTRE: Arkadaşımız Ayşegül Akyarlı Güven’in yaptığı araştırmaya göre, Yılda 850 milyon litre sütün tüketildiği Türkiye’de, bunun 29 bin litresini de günlük pastörize sütler oluşturuyor. Sütaş’ın günlük pastörize sütlerde 3 gün olan tüketim süresini 5 güne çıkartmasının ardından, şimdi Sek de bu ürünlerde süre uzatma yoluna gidiyor. Pınar ve Ülker başta olmak üzere Yörükoğlu, Eker, Atatürk Orman Çiftliği gibi diğer pastörize süt üreticileri ise 3 gün olan tüketim süresini uzatma gibi herhangi bir çalışması bulunmuyor. Yörsan ise rakiplerinin uygulaması durumunda süreyi uzatabileceğini belirtiyor.

KORUYUCU KATKI YOK: Türk Gıda Kodeksi’ne göre, Türkiye’de tüketilen 29 bin 137 litre pastörize günlük sütlerde hiçbir koruyucu katkı maddesi kullanılmaması gerekiyor. Ayrıca, bu sütlerin üretildiği tarihten sonra 7 gün içinde tüketilme şartı bulunuyor. Kodeks, 7 günü geçen sütlerin ise piyasadan toplatılarak, imha edilmesini içeriyor.

KODEKSE GÖRE 7 GÜN: Türk Gıda Kodeksi’nin üretici firmalara pastörize sütlerde 7 günlük tüketim süresi kullanma hakkı tanımasına rağmen, özellikle bakkal ve küçük marketlerde soğuk zincir bilincinin tam oluşmaması yüzünden bu süre 3 günle sınırlı tutuluyordu. Bu da, bazı satış noktalarında elektrik tüketimini düşük tutmak amacıyla buzdolaplarının gece saatlerinde fişten çekilmesinden kaynaklanıyordu. Ancak, gerek zincir market sayısındaki artış, gerekse soğuk zincir bilincinin en küçük satış noktalarında bile oluşması, ürünlerin raf ömürlerinde gözle görülür artışa neden oldu. Bunda ayrıca, tüketicilerin bilinçlenmeleri de etkili oldu.

HALKALAR DENETLENİYOR: Süreyi 5 güne çıkaran firmalardan Sütaş Süt Kategori Pazarlama Müdürü Kemal Keskin, günlük pastörize sütte dayanma süresini 5 güne çıkarmalarının nedenini soğuk zincir bilincinin oluşmasına bağlayarak, "Soğuk zincirde halkaların tamamen denetlenememesi gerekiyor. Bu halkalarından herangi birinde yaşanacak kırılma, ürünle ilgili risk oluşturabiliyor. Yeterli bilincin oluşmaması yüzünden 7 gün olan tüketim süresini cesaret edemediğimiz için 3 günle sınırlı tutuyorduk. Ancak, artık bu bilinç Türkiye’de de oluştu. Üreticiler olarak biz de süreyi 5 güne çıkartma yoluna gittik" dedi.

Günlük ve dayanıklı süt arasında ne fark var

GÜNLÜK sütlerin zararlı bakterilerden arındırılmak için belli bir sıcaklığa kadar ısıtarak pastörizasyon işlemine tabi tutuluyor. Pastörize işleminde seçilen sıcaklık sınırı, sütteki protein kaybını önlüyor. Besin bu sıcaklığa kadar ısıtıldığında zararlı bakteriler kendilerini sıcaktan korumak için genellikle hücre duvarlarını kalınlaştırmaya başlıyor. İşte tam bu noktada besinin sıcaklığı aniden düşürülüyor. Kendini sıcak ortama hazırlamış bakteriler de sütün aniden soğutulmasıyla birlikte ölüyor. Böylece süt, zararlı bakteriden arınmış oluyor. Uzun ömürlü UHT sütlerde ise pastörizasyonda kullanılan ısı daha yüksek tutuluyor. Bu işlem sırasında bazı yararlı bakteriler de yok olabiliyor. Ancak, sütün ömrü 1 aya kadar uzuyor.