’Cips’e sucuk, cızbız köfte tadı verip 500 milyon dolara çıktılar

KRAFT, Frito Lay ve Procter and Gamble’dan (P&G) oluşan üç Amerikan firmasının yerli üreticileri satın alarak, devre dışı bıraktığı 70 bin tonluk cips pazarında Türk tüketicisine uygun damak tadları gelişti. Bu firmalar, sucuk, cızbız köfte, simit, pastırma, haşhaş, soğan, yoğurt gibi Türk mutfağından eksik olmayan aromaları ürünlerine adapte ederek, 2003 yılında 175 milyon doları geçmeyen pazarın hacmini 500 milyon dolara kadar çıkardı. 20 farklı ürünle rekabet eden bu üç firma, yöresel tatların yanı sıra, Hindistan’dan köri, Meksika’dan Salsa, Tayvan’dan da acı tatlı biber aromalı ürünleri Türk pazarına sunarken, en büyük müşteri kesimini oluşturan çocukları da ihmal etmiyor. Çocuklara yönelik ürünlerin yanı sıra, promosyona da ağırlık vererek, Türkiye’de kişi başı tüketimin 1 kilograma kadar yükselmesini sağladılar.

1986’DA TANIŞTIK: Arkadaşımız Meltem Kara’nın yaptığı araştırmaya göre, Türkiye’de cips üretimini 1986 yılında Uzay Gıda başlattı. Uzay Gıda, 1988 yılında hisselerinin yarısını Amerika’nın önde gelen gıda ve içecek üreticisi PepsiCo’ya sattı. PepsiCo, 1993 yılında da Uzay Gıda’nın kalan yüzde 50 hissesini alarak, Frito Lay Türkiye adıyla faaliyet göstermeye başladı. 1994 yılında Kar Gıda’da cips üretimine başladı. İlk pazarlama kampanyasını 1998’yılında milli futbolcu Hakan Şükür’le gerçekleştiren Kar Gıda’yı da 2002 yılında bir diğer Amerikan gıda üreticisi Kraft satın aldı. Türk pazarında yaşanan tüm bu gelişmeler, Pringles’ın üreticisi Procter and Gamble’nin de Türkiye pazarına girmesini sağladı. Böylece, Türk pazarı yerli üreticileri devre dışı bırakan üç Amerikan şirketi arasında paylaşıldı. Pazarın liderliğini ise Frito Lay elinde bulunduruyor.

HEDEF KİTLE ETKİLENİYOR: Patates, mısır, mısır irmiği ve pelet olmak üzere dört farklı ürün segmentine ayrılan cipste, Frito Lay, Lay’s ve Ruffles, Doritos, A la Turca, Cheetos ve Çerezza’yı üretiyor. Kraft Gıda, Cipso, Critos ve Çerezos’la, P&G’de, Pringles’le rekabet ediyor. Patates cipsleri 16 - 40 yaş gruplarına, mısır cipsleri 15-22 yaş arasındaki gençlere, Pelet cipsler ve mısır çerezleri ise daha çok çocuklara yönelik olarak pazarlanıyor. Taso, gibi promosyonlarla çocukların ilgisi çekmeye çalışılıyor. Tüketimin büyük bir kısmı gençler tarafından gerçekleştirilirken, yerel tatlarla genç yetişkinlerin tüketiminde de artış gözleniyor.

KİŞİ BAŞI TÜKETİM AZ: Türkiye’de üretilen 5.3 milyon ton patatesten 130 bini sanayide kullanılıyor. Bu patateslerin yüzde 70’i de cips üretiminde kullanılıyor. 2002 yılında 297 gram olan kişi başı tüketim, günümüzde ise 1 kilograma ulaşan kişi başı tüketim, Amerika’nın 9, Avrupa ülkelerinin ise 5 kat gerisinde kalıyor.

Liderlik patatesin

Cips satışlarında yüzde 43’le patates cipsleri ilk sırada yer alıyor.

Patates cipslerini yüzde 36’yla mısır cipsleri izliyor.

Çocuklara yönelik mısır çerezi ve pelet cipslerin payı yüzde 21’de kalıyor.

Patates cips satışlarının yüzde 60’ını sade ürünler, geri kalan kısmını da aromalı ürünler oluşturuyor.

Sos tutmadı

FRİTO Lay Kurumsal Pazarlama Müdürü Dilek Ergenekon, "Cipslerin yanında pazarlanan soslar ilk satışa çıktığı dönemde büyük ilgi görmüştü. Ancak, zahmetli bir yeme yöntemi olması yüzünden geri planda kaldı. Tüketici, cipsi açıp, hemen yemek istiyor" dedi.

Cipste üç boyut

KRAFT Tuzlu Çerezler Pazarlama Müdürü Alpagut Çilingir, cips çeşitlerinin farklılık gösterdiğini, patates cipslerinin genelde yuvarlak, mısır cipslerinin ise üçgen şekilde olduğunu söyledi. Çilingir, "Bu yıl ilk kez üç boyutlu (konik) cipsler girdi. Extruded ise şekil bakımından en fazla çeşitliliğin uygulandığı kategori. Bu kategoride kıvrık, uzun ince, kalın ve kısa gibi pek çok şekil cips bulunuyor" dedi.

Hangi firma neyi üretiyor

KRAFT: Yöresel lezzetlere ağırlık veren firma, domates ve fesleğenli, acılı ezmeli ve pastırmalı cipslerle rekabet ediyor.

FRİTO LAY: Cips ürünleri arasında, yeşil sebze, yoğurt, ketçap, sucuk, kaşar, peynir ve simit tadındaki susamlı ürünlerin yanı sıra, cızbız köfte, sucuk, sosis, hamburger, yoğurt ve haşaşlı aromalı ürünleri de bulunuyor.

P&G: Pazarda, Pringles’in krema-soğan, sade ve baharatlı çeşitleriyle rekabet ediyor.