60 milyon dolarlık bitki çayıyla ‘sağlık’ arıyoruz

Pazardaki firma sayısı 20’ye, ürün çeşidi ise 30’a çıktı. Bu da, pazarın son bir yılda 50 milyon dolardan 60 milyon dolarlık hacme ulaşmasını sağladı.

ÜLKER’in Mavi Yeşil’i almasının ardından, Unilever’in Lipton, Sabancı’nın Deren, Doğuş’un da kendi markasıyla bitkisel çay üretimine başlaması, pazarın bir anda hareketlenmesine yol açtı. Yeni markaların girmesiyle birlikte pazardaki firma sayısı 20’ye, ürün çeşidi de 30’a çıktı. Bu da, pazarın son bir yılda 50 milyon dolardan 60 milyon dolarlık hacme ulaşmasını sağladı. Firmalar şimdi, yüzde 20 büyüme gerçekleşen pazarın yüzde 60’ını elinde bulunduran Doğadan’dan pay kapmaya çalışıyor.

850 MİLYON DOLARLIK ÜRETİM: Arkadaşımız Ayşegül Akyarlı’nın yaptığı araştırmaya göre dünyanın en büyük beşinci çay üreticisi olan Türkiye’de, yılda 850 milyon dolarlık üretim gerçekleşiyor. Bunun yüzde 84’ü dökme, geri kalan yüzde 16’lık kısmını da poşet çaylar oluşturuyor. 136 milyon dolarlık poşet çay üretimininin 60 milyon dolarlık kısmını da bitkisel çaylar oluşturuyor. Şu anda Türkiye’de yılda 750 milyon poşet bitkisel çay tüketiliyor.

ALIŞKANLIK DEĞİŞTİ: Son yıllarda bitkisel çay pazarında yaşanan büyüme, tüketim alışkanlıklarının değişmesindan kaynaklanıyor. Bunda da, kilo sorunu ve sağlıklı yaşam arayışı etkili oluyor. 60 milyon dolarlık pazarda 16 milyon dolarlık metabolizmayı hızlandıran zayıflama, 10 milyon dolarlık da yeşil çay satılıyor. Yeni firmaların pazara girmesiyle birlikte, ürün çeşidinde de artış yaşanan pazarda artık, stresten uyku sorunlarına, kanserden mide ağrılarına, yorgunluktan hazımsızlığa kadar her derde deva çaylar, market raflarını dolduruyor.

VERGİ AVANTAJI YANSIMIYOR: Siyah çay üreticisi firmaların bitkisel çay pazarına yönelmesindeki en büyük etkenlerden bir diğerini de vergi avantajı oluşturuyor. Vergi yükü siyah çay pazarında yüzde 162’yi bulurken, bu oran bitkisel çaylarda yüzde 34’e düşüyor. Ancak, aradaki bu vergi farkı, bitkisel çayların fiyatına yansımıyor.

HEDEF ÇOCUKLAR: Zayıflama ve yeşil çayların dışında kuşburnu, ıhlamur ve adaçayı en fazla talep gören ürünler arasında yer alıyor. Artan rekabet, üretici firmaların pazarı büyütmek için hedef olarak çocukları seçmesine yol açtı. Yeni ürünlerde, çocukların damak tadına uygun çaylara ağırlık veren firmalar, şimdi gaz giderici, uyumayı kolaylaştırıcı, vitamin destekli meyve karışımlarından oluşan ürünlerin yanı sıra, vanilya ve karamelli çayları da peş peşe piyasaya sürmeye başladı.

Erkekler yeşil çay kadınlar form içiyor

TÜRKİYE’de üretilen bitkisel çayların yüzde 66’sını kadınlar tüketiyor. Kadınlar, en fazla boşaltım sistemini çalıştırıp, metabolizmayı hızlandıran zayıflama çaylarını tercih ediyor. Erkeklerin tercihi ise yeşil çaylarda yoğunlaşıyor. Tüketimin yüzde 95’i İstanbul, Ankara ve İzmir’de gerçekleşiyor.

Pazarda kimin payı ne kadar

TÜRKİYE’de 1985 yılında ilk bitkisel çay üretimini başlatan Doğadan’ın pazardaki payı yüzde 60’ı buluyor. Kısa sürede pazardaki payını yüzde 10’a çıkartmayı başaran Lipton’un üreticisi Unilever, Doğadan’ın ardından ikinci sıraya oturdu. Pazarın geri kalan yüzde 20’lik kısmı da, Sabancı’nın Deren, Doğuş Çay, Ülker miva Yeşil, Botany, Doğa, Arifoğlu, Ofçay, Tema, Soft, Naturem, Melisa, Fidan gibi markalar arasında paylaşılıyor.

Kişi başına yılda 14 poşet

ALMANYA’da yılda toplam 32 bin ton bitkisel çay tüketiliyor. Kişi başı tüketim ise yılda 195 poşeti buluyor. Türkiye’de ise kişi başına bitkisel çay tüketimi, yılda 14 poşeti geçmiyor. Bu, Polonya’da 115 poşete çıkıyor. Avrupa’da ortalama tüketim, 150 poşeti buluyor.

Yaşam tarzı değişiyor alışkanlık etkileniyor

DOĞADAN Genel Müdürü Serhan Bahçelioğlu, amaçlarının siyah çaydan pay kapmak olmadığını belirterek, ‘Tüm dünyada olduğu gibi Türk tüketicilerinin de alışkanlıkları değişiyor. Onlar da, gelişen yeni yaşam tarzlarından etkileniyor. Bitkisel çay üreticileri de bu tüketicilerin oluşturduğu talebe yanıt vermeye çalışıyor’ dedi.

Sektör canlandı

LİPTON Ürün Müdürü Aslı Uysal, piyasaya giren yeni markalar sayesinde pazarın büyüdüğünü söyleyerek, ‘Yeni markaların, rekabette öne geçmek için başlattığı kampanyalar, pazarın büyümesini sağladı. Bu da daha önce ciddi rakip olmadığı için rehavete kapılan firmaların da harekete geçmesini sağladı. Böylece, sektöre dinamizm getirdik’ dedi.

Pazar beş yılda % 150 büyüdü

KENDİ markasıyla üretim Fidan Gıda Genel Müdürü Hüseyin Sarıkaya, bitkisel çay pazarının son beş yıl içinde yüzde 150 büyüme gerçekleştirdiğini söyleyerek, ‘firmalar artık, artan rekabet ortamında kar marjlarını düşük tutarak, pazardaki paylarını korumaya çalışıyor’ dedi.

Hangi çay ne işe yarıyor

ADAÇAYI: Mikroplardan korunma ve vücuda enerji sağlama özelliği bulunuyor.

IHLAMUR: Uykuyu düzenliyor ve gribal enfeksiyonlarda etkili oluyor.

REZENE: Gaz giderici özelliği bulunuyor. Anne sütünün artmasını destekliyor.

PAPATYA: Rahatlatıp, stres önlüyor. Cildi parlaklaştırıyor.

NANE: Mide ağrılarına karşı etkili oluyor. Bulantıyı önlüyor.

TARÇIN: İştah açıyor.

YEŞİL ÇAY: Yaşlanmayı geciktiriyor. Kanser riskini azaltıyor. Zayıflamada yardımcı oluyor.

BÖĞÜRTLEN: Bol vitamin içeriyor.

ELMA: Hazımsızlığa iyi geliyor.

KUŞBURNU: Soğuk algınlığında etkili oluyor.

LİMON: İdrar söktürücü etkisi bulunuyor.

FORM: Boşaltım sistemini ve metabolizmayı hızlandırma özelliği bulunuyor. Zayıflamaya yardımcı oluyor.