Referandum kararları ve faturası bitmek bilmiyor

Başbakanın ardından Maliye Bakanı Naci Ağbal kararların detayını açıkladı. Mobilya, beyaz eşya ve konut sektöründe ekonomiyi canlandırmak için getirilen vergi indirimlerinin süresi bu ay sonunda bitecekken, indirimli vergi süresi eylül sonuna kadar uzatıldı. Ağbal’ın verdiği bilgiye göre bu nedenle vergi gelirlerinde 350 milyon TL azalma olacakken, uzatmadan ötürü vergi kaybı faturası 800 milyon TL’ye çıkacakmış.

YASA DEĞİŞİKLİĞİ

Referanduma 6 gün kala alınan kararların bununla sınırlı değil. Başbakan geçen yılki vergi affının yeniden yapılandırılacağını da açıkladı. Zaten vergi affından yararlananların ödeme süresi referandum öncesi yeniden uzatılmış yani vergi affının affı sağlanmıştı. Şimdi ise hem vergisini ödemeyip cezalı duruma düşmüş olanların kapsamı, tarih değiştirilip genişletiliyor, hem de ödeme süreleri yine uzatılıyor. Yani vergi affının affı da katmerlendi.

Bakan Ağbal bir adım da ötesine geçti ve bunlar için yeni yasa gerektiğini, daha sonra bir düzenleme gerçekleştirip artık yasaya bağlı olmadan duruma göre vergi aflarını rahatça yapabilmelerinin yolunu da açacaklarını söyledi.

Her türlü affın kural dışılığı özendirdiğini, kurumsallaşmanın düşmanı olduğunu düşünen biri olarak, artık vergi aflarını eleştirmekten yoruldum. Pratik olarak bunun yararını gördüklerini söylüyorlar ama ilkesel olarak, etik açıdan vergi aflarının hem vergi adaletini, hem ahlakını bozduğu açık. Tabi ki bununla birlikte adalet anlayışını da...

SGK’NIN AÇIK SORUNU

Sadece felsefi ya da etik açıdan değil, mali sonuçları açısından da, bakan tersini söylese de, affın zararları ortada. Kaldı ki SGK’nın zaten büyüyen açığı daha da büyüyecek. Sonunda bu açığı da bütçeden karşılamak zorunda kalacağız.

Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın sanki özel şirket gibi, sanki kendi cebinden bu sübvansiyonları karşılıyor gibi, 1 aydır yaptığı reklamları görüyorsunuz.  Bu reklamlara ödenen paranın da halkın cebinden çıktığını unutmayalım.

Muhtarların SGK primlerinin de devletten ödenmesinin ardından, yeni SGK prim affı da geldi, SGK’nin açığı büyürken, referandum reklamları yoğunlaştı.

RAKAMLARA YANSIYOR

Bir süredir bu kararların faturasının büyük olacağını, borçlanmanın artacağını, bunun faizleri artıracağını söylüyoruz. Merkez Bankası’nın fiili faizleri artırdığını biliyoruz, şimdi bankaların mevduat faizleri de hızla artmaya başladı.

Eski Hazine yöneticisi Hakan Özyıldız, son 6 ayda alınan kararların mali etkisini bloğundaki yazısında analiz etmiş. 2017 Mart sonunda, son 4 aylık faiz dışı harcamalar 216 milyar TL’ye ulaşmış, özelleştirme gelirleri hariç faiz dışı dengesi, geçen yılın yaklaşık dört katına ulaşmış. Buna bağlı olarak Hazine’nin nakit dengesi de bozulmuş. Geçen yılın toplamında 38 milyar lirayı geçen açık,  2016 Ekim ayından sonraki 6 ayda geçen yılın toplamını geçmiş, 40 milyar TL’ye yaklaşmış.

Bu kadar yüksek açık doğal olarak borçlanmayı zıplatmış. Bu 6 aylık dönemde borç geri ödemesinin üstünde 29 milyar TL net borçlanma yapılmış. Hazine bu dönemde 17.7 milyar TL’lik dış borçlanma yapmış, geri ödemeyi düştüğünüzde net dış borçlanma 8.8 milyar TL. Yanı sıra 20 milyar TL net iç borçlanma yapılmış, bunlara ek TMSF’den 584 milyon TL ile, garantili borç geri ödemelerinden 1.1 milyar lira da Hazine kasasına girmiş.

Bu gidiş devam ederse; ne bütçe kalır ne SGK açığı, ne de mali disiplin. Buna bağlı kur da zıplar, enflasyon da, faiz de...