Pasta küçülürken sorunlar görünür oluyor

- Dün dolar kuru 2.70 TL’yi aştı. Merkez Bankası yeni reel kur endeksi açıklayıp 2.65 seviyesini normal ilan ederek hata yaptığını anladı mı bilmiyoruz ama “sözlü müdahale” ile alacağı kararı önceden duyurup kuru durduramayacağını herhalde görmüştür. FED’e ilişkin beklentinin yanında siyasi ve ekonomik yönetime duyulan güvensizliğin artması kurun durdurulmasını önlüyor.
- Dün açıklanan işsizlik rakamlarına göre oran yüzde 11.3’e yükseldi. Geçen yılın aynı dönemine göre 1 puanlık artış kaydedildi. Mevsimsel etkilerden arındırıldığında durumun iyi olduğunu söyleyen Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in mevsimsel etkilerden kaynaklanan düşüşler yaşandığında bu hatırlatmasını duymamıştık. Evet, mevsimsel olarak yüzde 10.3’e düştü ama üretim verileri işsizlik oranlarındaki artışın her bazda yükseleceğini gösteriyor.
- Maliye Bakanı Mehmet Şimşek dün ocak-mart dönemi bütçe rakamlarını açıklarken Mart ayında bütçenin 6.8 milyar TL açık verdiğini, ilk 3 aydaki açığın 5.4 milyar TL olduğunu söyledi. Bu dönemde bütçe gelirlerindeki artışın yüzde 8.2’de kaldığını kaydetti. İlk çeyrekte dönemsel bozulma olduğunu kabul ederken, içtalebin artmaya başlayacağını, hedefler içinde kalınacağını söyledi.
- Artışını sürdüren özel sektör uzun vadeli dış borç stoku ocak ayında 164.1 milyar dolar iken şubat ayında 165 milyar dolara yükseldi. Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku ise, 132.8 milyar dolardan 131 milyar dolara geriledi. Bu vadesi dönen kısa vadeli borçların çevrilmesinde sorun olduğunu da gösteriyor.
- Yine dün Milli Piyango İdaresi’nin özelleştirmesinde kazanan firma, kurdaki artışlar nedeniyle, verilen uzatma süresi dolmasına rağmen, parayı yatıramadı.
Tüm bunlar sadece dünün haberleri. Uluslararası camiadan gelen uyarıların artmasını, Ermeni meselesinde dozu çok artan uluslararası tepkileri, cari açık küçülüyor ama finansmanı sıkıntılı derken, cari açığın yeniden büyümeye başlamasını ve birçok görünüme ilişkin olumsuzlukları ekleyebiliriz.
Tüm bunlar epey önceden ipuçları görülen gelişmelerdi. Asıl sıkıntı büyümenin düşmesiyle yani pastanın küçülmesiyle başladığını söyleyebiliriz. Pasta ise uluslararası gelişmelere duyarsız kalan kötü yönetim nedeniyle artık küçülüyor.

KAVGALAR DA BÖYLE DÖNEMLERDE ORTAYA ÇIKAR

Türkiye böylesine dönemleri daha önce de yaşadı. Büyümenin düşmeye başladığı, sonunda gerilediği her dönemde sıkıntı çıkmıştır. Ve her zaman önceden işaretleri alınmasına rağmen önlem alınmaması nedeniyle yani kötü yönetimler nedeniyle böyle dönemler yaşadık.
AKP iktidarı çok şanslıydı; tarihte görülmediği kadar radikal ve temele dönük ekonomik reform sürecinin sonunda gelmişti, bunun nemasını yediği yetmedi, uluslararası konjonktür de hiç olmadığı kadar uygun bir zemin sağladı. 2007’ye kadar hareketleriyle bu durumu anladığını gösteren AKP iktidarı, bir Kişinin her şeye muktedir olduğunu zannetmeye başladıktan sonra artık bir şey yapmadı. Dünyayı ve gerçekleri yok sayarak davranınca sonunda kaçınılmaz günler geldi.
Böylesine dönemlerde hep yaşadığımız gibi; pasta küçülmeye başladığında sadece ekonomik dengeler bozulmaz, siyasi dengeler de kırılmaya başlar.
Daha doğrusu pasta büyürken, herkes payını almaya devam ettiği için kavgalar su yüzüne çıkmaz. Pasta küçülmeye başladığında ise kavga büyür ve açığa çıkar.
Yaşadığımız ekonomik sürecin, dengeleri bozmaya devam etmesi gibi, iktidarın içinde ve tüm siyasi alanlarda kavgaların büyümesine neden olması kaçınılmaz.