IMF'yle 2004 bütçesine henüz girilmedi

Ekonomi yönetiminin bugünlerde kendi arasında toplanıp, 2004 yılı bütçe büyüklerini saptaması bekleniyor. Ardından da IMF'yle, 17 Ekim'de TBMM'ye verilecek bütçe büyüklükleri tartışılmaya başlanacak. Ekonomi bürokratları, Hükümetin bütçeyi alınacak önlemlerle birlikte açıklaması gerektiğini, bütçe büyüklüklerinin açıklanıp alınacak önlemlerin yıl sonuna sarkmasının IMF'le ilişkiler açısından hoş karşılanmayacağını belirtiyorlar.

Bu arada Maliye, 2004 için alınması gereken önlemleri, özellikle de ek gelir yaratacak önlemleri mümkün olduğunca az tutmak istiyor. Kabaca ortaya çıkan hesaplar geçen yıllarda uygulanan deprem vergilerinin önümüzdeki yıl da devam etmesi gerektiğini ortaya çıkarırken, bunun da yetmeyeceği, belirlenecek ek yeni tedbirlerin önümüzdeki hafta tartışılacağı belirtiliyor.

Bu yıl sonunda 360 katrilyonluk bir milli gelire ulaşılması beklenirken, daha önce saptanan önümüzdeki yıla ilişkin yüzde 5 büyüme ve yüzde 17.5'luk deflatör rakamı, 2004'de 420-425 katrilyonluk bir milli gelire ulaşılacağını gösteriyor. 2003 rakamlarının gelecek yıla yansıtılması ile yapılan hesaplara göre; 2004 için milli gelirin yüzde 3'ü civarında bir önlem ya da tasarruf kararı alınması gerekecek. Daha önce enflasyon muhasebesi ile 3 katrilyonluk bir gelir kaybı belirten Maliye'nin son dönemde buradan doğacak kaybı 1,5 katrilyon lira olarak yeniden hesapladığı söyleniyor. Bu durumda bile yaklaşık 12 katrilyonluk bir önleme ihtiyaç duyulacak.

TASARRUF ÇABASI

Hükümet, gereken tedbirlerin büyük bölümünü, ek vergi koymamak için, tasarruflarla yapmaya çalışacak. Bu yılki fark ödemeleri nedeniyle personel harcamalarının milli gelire oranında 0.5 puanlık bir tasarruf, yatırım harcamalarında bir o kadar kısıntı, diğer cari, sosyal güvenliğin ilaç masrafları gibi kalemlerde de toplam 0.5'lik bir tasarruf yapılsa bile, açığın ancak yarısı, yani milli gelirin yüzde 1.5'u kadar bir tasarruf yapılabiliyor. Deprem vergilerinden sağlanan gelirin de milli gelirin yüzde 0.5'i olduğu göz önüne alınırsa, yine de 4-5 katrilyonluk bir ek gelire ihtiyaç olacağı gözüküyor. Bunun için Maliye'nin 'vergi tahsilatını etkinleştirip artırarak bunu sağlarız' şeklinde bir görüş verebileceği ve bu yolla ek önleme ihtiyaç olmadığını belirtmesi bekleniyor. Buna karşılık IMF'in bu argümanı kabul edip etmeyeceği, şimdiden bilinmiyor. Bu arada peşin verginin yüzde 30'a çıkması nedeniyle, 'reddiyat' kaleminden, özellikle önümüzdeki yıl Maliye'nin önemli miktarlarda geri ödeme yapabileceğine dikkat çekiliyor.

Yine vergi iadesinde de IMF'in nasıl bir tavır takınacağı bilinmiyor. Bundan önceki 10 yıl sürekli bütçede düşük gösterilip, gerçekleşmesi bu ödeneğin yüzde 35-40 üzerine çıkan vergi iadeleri konusunda, bu kez IMF'in daha dikkatli davranıp davranmayacağı, ekonomi yönetimini vergi iadesinde daha gerçekci rakam vermeye zorlayıp zorlamayacağı, şimdiden bilinmiyor.

Bu arada bütçede yer almayan, ancak finansman ve borç seviyesine önemli etkiler yapacak İmarbank için yapılacak ödemeler için de, Hükümet henüz kararını vermiş değil. Hükümetin bütün tarafların görüşünü aldığı ve uygulama için artık bir karar alması gerektiği ortadayken, IMF alınacak önlemleri görmek, bunun etkilerini tartışmak istiyor.

Bu arada Hükümetin, kur ve dünya petrol fiyatlarındaki düşüşe rağmen bunu fiyatlara yansıtmayarak, önemli bir vergi artışı sağladığı biliniyor. Hükümetin bir seçim öncesi bunun bir bölümünü indirime yansıtmaya karar vermesi halinde,buradan doğacak boşluğun kapatılması için de yeni ek önlemlere ihtiyaç olacak. Yine seçim öncesi başka alanlarda yapılabilecek indirimler için de, gelir düşüşü kadar ek gelire ihtiyaç olacak.

IMF'le görüşmelerde şimdilik bir sorun gözükmüyor. Asıl tartışmalar ise haftaya...