Enflasyon ve gelen elektrik zammı

Bunun da ötesinde, önümüzdeki dönem enflasyon artışını beraberinde getirecek gelişmelerin, yani zamların gelmeye başlaması da kaçınılmaz. Merkez Bankası yönetimi gelecek bu zamları da hesaba katsa iyi olacaktı...

Önümüzdeki dönemin enflasyonu etkileyecek en önemli unsurlardan birinin, yaklaşık 1,5 yıldır yapılmayan elektrik zamları olacağını kesinlikle söyleyebiliyoruz. Öğrendiğimiz kadarıyla en geç bu ayın sonunda elektriğe zam yapılmak zorunda kalınacak. Hem de bu zamların öyle küçük oranlarda kalmasını, kimse beklemesin.

Dolayısıyla elektrik fiyatlarının enflasyonun düşüşüne sağladığı katkı artık sona eriyor. Bu da önümüzdeki dönem enflasyona yeni artış yönünde katkılar geleceğinin bir kanıtı.

YERLİYE DÖNÜŞ POLİTİKASI

Enerji Bakanlığı saptamalarına göre; enerji fiyatları enflasyon oranları kadar artmış olsaydı, bugün sanayi elektriğinin kilovat saat fiyatı 11.9 kuruş yerine 17.3 kuruş olacaktı. Aynı şekilde konut fiyatları da 12.8 kuruş iken, 18.5 kuruşa çıkacaktı. Cent olarak sanayi fiyatları kilovat saat başına 9.19 cent yerine 13.32 cent, konut fiyatları da 9.83 cent yerine 14.2 cente çıkmış olacaktı.

Gördüğünüz gibi; yaklaşık 1,5 yıldır yapılmayan elektrik zamlarının, enerji fiyatlarının olması gerekenin çok altında kalmasına, dolayısıyla da bu oranda enflasyonla mücadeleye katkı yaptığı da ortada. Enerji Bakanlığı bizce yanlış bir karar alarak, şimdiye kadar bu elektrik zamlarını hayata geçirmekte çok gecikti. Bakanlık bunun adını "yerli kaynağa dönüş politikası" koydu ve kurumlar arası hesap kaydırmalarıyla, bu zammı biriktirdi.

Öyle ya da böyle, şimdi zam aşamasına gelindi. Kimsenin artık "elektrik fiyatları yüksek" diye yakınmadığını görüyoruz. Çünkü Eurosat verilerine göre Avrupa ülkeleri arasında Bulgaristan, Letonya, Yunanistan ve Litvanya’nın ardından en ucuz konut elektriği Türkiye’de. Portekiz, Avusturya, Belçika, İrlanda, İsveç bizim iki katımız fiyata kullanırken, Almanya, İtalya, Hollanda daha da yüksek fiyata elektrik satın almak zorunda kalıyor. Danimarka’nın kullandığı konut elektriği fiyatı bizimkinin neredeyse üç katına erişiyor.

Yani artık kimsenin yapılacak elektrik zammına itirazı da kalmadı

YÜKSEK ELEKTRİK TÜKETENE ZAMLI FİYAT

Enerji KİT’lerinin ortak hazırladığı plana göre elektriğe zam yapılırken, kademeli fiyat sistemine geçilecek. Yani fazla elektrik tüketen zamlı fiyat ödeyecek, dolayısıyla yüksek gelir grubunun kullandığı elektrik daha pahalı olacak.

Hazırlanan tabloya göre aylık tüketimi 250 kilovatsaatin üzerinde olan konut abonesi elektriği yüzde 50’ya varan oranda zamlı kullanmak zorunda kalacak. Sanayi kesiminin kullandığı elektriğe yapılacak zam ise konut abonelerine yapılacak zammın altında tutulacak.

Enerji Bakanlığı yetkilileri yeni geçilecek sistemle AB mevzuatına uyumun da gözetilmiş olacağını söylüyorlar.

Aslında bu kademeli fiyat uygulaması yeni uygulanan bir sistem değil. 2001 yılında da aylık tüketimi 150 kilovat saatin üzerinde olan konut sahipleri elektriği yüzde 50 zamlı kullanıyordu. Yeni geçilecek sistemin aynı zamanda toplam elektrik tüketimini de azaltması, daha doğrusu elektrik tasarrufuna insanları özendirmesi bekleniyor.

GECİKMİŞ KARAR

Bizce elektrik zammı zaten gecikmiş bir karar olacak. Fazla tüketene daha yüksek fiyat uygulanması ise bizce hem tasarruf açısından katkı sağlayacaktır hem de yapılacak zammın oranı ve yaratacağı tepkiyi yumuşatacaktır. Bu nedenle akıllı bir yöntem gibi gözüküyor.

Tabi yapılacak zammın oranı da çok önemli. Birikmiş zam gereğinin bir seferde düzeltilmesi istenirse yüksek oranlı zam kaçınılmaz. Zamana yaymak ise toplam oranı yükseltecek.

Bu kararların hepsi, faiz indirimine başlayan Merkez Bankası yönetimini de ilgilendiriyor.