Enflasyon ekimde düşecek ama...

Geçen yılın Ekim ayındaki yüzde 3’ün üzerinde çıkan enflasyon nedeniyle, bu yıl Ekim ayı sonunda yıllık enflasyon rakamının düşmesi bekleniyor. Ancak ne kadar düşerse düşsün, hem yıllık enflasyon hedefinin, hem de daha 2 ay önce yenilenen enflasyon tahmininin çok üzerinde bir rakam çıkacak. Piyasa analistleri geçen ayın sonunda yapılan vergi zamlarının bir bölümünün Eylül ayı enflasyon rakamlarına yansıdığını ancak bir bölümünün ise Ekim ayına kaldığını hatırlatıyorlar. Bunun yanında yılbaşında yürürlüğe giren yüzde 10’luk doğalgaz ve elektrik zamlarının tümü Ekim ayı enflasyonuna yansıyacak. Bu arada otomobildeki vergi artışlarının, şirketlerin kampanyaları nedeniyle fiyatlara henüz yansımadığı, bu artışın daha sonra fiyatlara yansıdığında tüketici fiyat artışına etki edeceğinin altını çiziyorlar. Çekirdek enflasyonun yıllık seyrinde düşüş korunsa da, üretici fiyatlarında beklenenin üzerinde artış olduğu, bunun önümüzdeki dönem tüketiciye yansıyacağı da gözüküyor.
Ekim ayı enflasyonu konusunda analistlerin tahminleri değişik. Mevcut haliyle, şimdiden Ekim ayı tüketici fiyat artışlarında yüzde 0.7 civarında bir yük geldiğini hesaplıyorlar. Bunların son zamların birincil etkileri olduğu, ay içinde ikincil etkilerin kaçınılmaz olarak görüleceği, hatta bir bölüm ikincil etkilerin Kasım’a kalacağı açık. Piyasalar ikincil etkilerin ne kadar yansıtıldığını yakından takip edecekler. Bu arada ekmek, süt gibi temel ürünlere beklenen zamların ne kadar gerçekleşeceği de Ekim ayı enflasyonunda belirleyici olacak.
Bu nedenle Ekim ayına ilişkin enflasyon tahini yapmak zor olsa da, tahminler yüzde 1.5’un altına düşmüyor. Ekim ayı enflasyon beklentisi yüzde 2 civarında seyrederken, şimdiden yüzde 2,5 hatta yüzde 2.8 oranında artış tahmini yapan analistler olduğunu da görüyoruz.
Ne olursa olsun, Ekim ayı sonunda, yıllık enflasyon bazında bir düşüş bekleniyor ama ne kadar düşeceği konusundaki tahminler değişiyor. Geçen yıl Ekim ayında TÜFE artışının yüzde 3.3 olduğunu hatırlarsak, bu yıl Ekim ayı sonunda yıllık rakamın yüzde 8.5 civarında oluşacağı tahmin ediliyor. Geçen yıl Kasım ayı da yüksek olduğu için, yıl sonunda TÜFE fiyat artışının ise yüzde 7,5-8 civarında kesinleşeceği tahmin ediliyor.
Yüzde 7.5 gerçekleşse bile, 2012 yılı enflasyon hedefinin yüzde 5, 2 ay önce Merkez Bankası’nın değiştirdiği tahminin yüzde 6.2 oranında olduğunu hatırlarsak, oran olarak enflasyonda çok büyük bir sapma yaşayacağımız kesin.

SİGARA ZAMMI YAPILAMADI AMA 2013’DE GELECEK

Ekonomi yönetimi geçen yıl sigara zammıyla beceriksizlik yapmış, bu nedenle hem Ekim, hem Kasım ayı enflasyonları yüksek çıkmıştı. Bu yıl bir bakıma geçen yılki beceriksizliğin getirdiği yük, TÜFE rakamlarından çıkmış olacak.
Ekonomi yönetimi bu yıl aynı hatayı yapmadı. Maktu ve oransal vergi ayarlamasıyla kendisine yeni bir sigara zammı için hareket alanı sağlamıştı ama yüksek gelir getirecek akaryakıt, alkol, otomobilde vergi artırımı yapmak zorunda kalınca, sigara zammı yapamadı. Dolayısıyla yüksek çıkan enflasyon nedeniyle Ekim’de yapamadığı sigara zammını, bence yıllık enflasyon rakamı tamamlandıktan sonra, yani yılbaşında yapmak zorunda kalacak.
Bir başka deyişle bu yıl sonu çıkacak enflasyon rakamı tek hanede kalsa bile, önümüzdeki yıl enflasyonun yeniden çift haneye çıkma ihtimali bir hayli yüksek.
Küresel gıda fiyatlarındaki artışın devam ettiğini, yılbaşından sonra bölgede gerilimin çatışmaya dönmesi, dolayısıyla akaryakıt fiyatlarında ciddi artışlar beklendiğini göz önünde tutarsak, enflasyon açısından 2013 bir hayli zor geçeceğe benziyor.
Bunların nedeni mali disiplinin giderek yitirilmesi. 2013 Ekim ayına çekilecek yerel seçimler, 2014’de yapılacak iki seçim, küresel ortam da kötü seyrettiği takdirde mali disiplin açısından hiç de umut verici bir tablo ortaya çıkmıyor.