Düşen cari açık ve finansmanı

Aralık cari açığı 5.4 milyar dolar civarında beklenirken, gerçekleşme 4.7 milyar dolarda kaldı. Bunun nedeni 800 milyon doları turizm geliri olmak üzere, açığı azaltıcı yönde yapılan toplam 1 milyar dolarlık revizyondu. Aralık ayı rakamlarıyla birlikte bir önceki yıl 77.2 milyar dolar olan cari açığın 2012 yılında 48.9 milyar dolara indiği kesinleşti.

Cari açığın milli gelire oranı ise kesinleşmedi. 2011 yılında yüzde 10 olan bu oranın yüzde 6 civarına ineceği kesin. Ancak 1 Nisan’da açıklanacak büyüme rakamlarının netleşmesiyle, 2012 yılına ilişkin kesin rakam ortaya çıkmış olacak. Tahminler bu oranın yüzde 6.2 civarında olabileceğini gösteriyor.

Rakamlara bakıldığında, son üç aydaki net hata noksan kalemindeki açık eğiliminin hızlandığı ve Aralık ayında 1.9 milyar dolara kadar çıktığı görüldü.

2012 yılında görülen net altın ihracatının cari açığın azalmasında önemli rol oynadığı kesin. Ancak tek başına altın ihracatının artmış olması da cari açıktaki iyileşmeyi anlatmıyor. Bir önceki yıla kıyasla yüzde 37 oranında gerileyen cari açıktaki gerileme, altın dışarıda tutulduğunda bile yüzde 25 rakamına ulaşıyor. Bu düşüş oranı, cari açıktaki önemli başarıyı gösteriyor.

Enerji dışarıda bırakılarak bakıldığında ise 2012 yılında 66.6 milyar dolarlık enerji ithalatına karşılık ihracatın 7.4 milyar dolar olduğu, dolayısıyla net enerji katkısının  59.2 milyar dolar olduğu görüldü. Enerji hariç ödemeler dengesi 2012 yılında 10.3 milyar dolarlık cari fazlaya işaret ederken, altın dışlandığında denge 4.6 milyar dolar fazlayı işaret etti.

SICAK PARAYLA FİNANSMAN ARTIYOR

Cari açık azaldı ama finansmanına bakıldığında sıcak para dediğimiz kısa vadeli sermaye girişlerinin cari açık finansmandaki payının daha da arttığı gözlendi. Belki de bu nedenle beklentilerden çok daha fazla düşen cari açık piyasaları fazla sevindirmedi.

2011 yılında 13.7 milyar dolar olan net doğrudan yabancı sermaye girişi 2012’ de 8.3 milyar dolara gerilerken, Aralık’taki 5.6 milyar dolarlık girişle birlikte portföy yatırımları 2012 yılının tümünde 40.8 milyar doları buldu.

Borç yaratan kaynaklarla toplam finansman 51 milyar doları aşarken, bankalar 2012 yılı toplamında yurt dışından 8.6 milyar dolarlık borçlanma yaptılar. Bununla birlikte bankaların 2012 yılındaki uzun vadeli dış borç çevirme oranının yüzde 102’den 95’e düştüğü, reel sektör için ise bu oranın yüzde 108’den yüzde 115’e yükseldiği görüldü.

Özet olarak cari açık rakamlarındaki düşüş olumlu ama finansmanındaki tablo olumlu değil. 2012 yılının tümündeki portföy yatırımlarındaki yüksek oranlı artışlar, mevduatlardaki artış ve kısa vadeli borçlanmalardaki yükselişler, önümüzdeki döneme ilişkin risk algısını ciddi artıran unsurlar.

DÜŞEN CARİ AÇIĞI HERKES ÜSTLENDİ

Bu arada cari açık rakamların düşük çıkması üzerine bakanların bu rakamı üstlenme yarışına girdiği gözlendi. Dış Ticaretten sorumlu Bakan Zafer Çağlayan’dan buradaki başarının ihracatın artırılmasından kaynaklandığını belirten bir açıklama yapmasını zaten bekliyorduk ama Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de ilk kez cari açık rakamı konusunda açıklama yapması ilginçti.

Aralık ayı cari açığının olumlu gelmesinde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nun yaptığı 1 milyar dolarlık revizyonun etkili olduğu açık. Tüm yıla bakıldığında ise en önemli nedenin yüzde 2.5, hatta daha da altına inmesi beklenen düşük büyümenin katkısı büyük. Altın ihracatı ve pazar çeşitlenmesi de buna eklendiğinde bu olumlu tablonun ortaya çıktığını söyleyebiliriz.

2013 yılında ise büyüme ile birlikte cari açığın da artacağı kesin.