Batı’ya karşı Rusya kozunu kullanmak

Başta Suriye ve Ukrayna olmak üzere, iki ülke arasındaki ciddi görüş ayrılıklarına hiç değinilmedi. Buna karşılık Rusya’nın Avrupa’ya boru hattı projesini iptal edip, Türkiye’ye yapmaya karar vermesi, bence abartılı biçimde gündemi oluşturdu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’ın, maden kazalarındaki gibi, iletişiminin kuvvetli olduğu bu olayda da görüldü. Putin’in bu ziyarette, Türkiye’ye satılan doğalgaz fiyatında yüzde 6 indirim yapılacağını açıklaması, tartışılan ilk konulardan. Enerji Bakanlığı, yüzde 15 indirim istediği söyleniyor ama, talep ettikleri indirimin net rakamını söylemiyor. Büyük ihtimalle yüzde 6’nın üzerinde bir indirim koparıldığı zaman “istediğimiz oldu” denecek. Ancak Rusya zaten başka ülkelere bizden daha ucuza gaz veriyor ve o nedenle bize indirim yapması zaten bekleniyordu.
Putin’in ziyaretinde bence enerji alanındaki en büyük sürpriz; “Avrupa’ya boru hattı projesinden vazgeçtik, Türkiye’ye boru hattı yapacağız” haberi oldu. İçeride sanki bu Türkiye’nin başarısıymış gibi lanse ediliyor ama bu haberi tümüyle Putin’in Batı’ya karşı oynadığı oyunun bir parçası olarak görmek daha doğru olacaktır. Özetle; biz Rusya’yı kullanmıyoruz, Rusya bu oyunda bizi kullanıyor..
Rusya’nın bu yeni projesi, gerçekleşmesi çok zor olan bir proje. Her şeyden önce de bu haliyle yeni projenin hem Türkiye hem Rusya açısından aslında karlı bir proje olmadığını görmek gerek. Rusya gazı doğrudan Avrupa’ya satmak istiyor, yıllardır Avrupa’da yaptığı yatırımlarla birlikte, tümüyle Batı pazarını ele geçirmek istiyor. Bulgaristan kabul etmemişken, bu kez Türkiye üzerinden, AB’ye rağmen bu pazardaki hakimiyetini artırması mümkün değil. Türkiye ise kendi üzerinden, sadece transit geçiş ücreti alıp buna izin verecekse, hiç yapmasın daha iyi. Yok, Türkiye, Rusya’dan gazı alıp, başka ülkelerden alacağı gazlarla paçal ederek bunu doğrudan Avrupa’ya kendi satacaksa, Türkiye açısından karlı olan budur. İşte o noktada da “Rusya niye kendi fiyatını belirlemediği gaz için bunca yatırım yapsın?” sorusu gelir.
Özetle; Rusya Batı’nın baskısıyla iyice bunalmış durumda, bir çıkış arıyor. Avrupa’ya karşı koz için kullanmak adına böyle bir projeyi ortaya çıkardı ama işi bilenler gerçekleşmesinin çok zor olacağının bilincindeler.

TÜRKİYE’NİN ÇIKARI K. IRAK GAZINDA

Rusya’ya zaten bağımlı olan Türkiye’nin bu bağımlılığı daha da artırması, her açıdan büyük bir risk oluşturur. Ayrıca Türkiye başarılı bir politika ile son iki yıldır gözünü K. Irak’a çevirdi, doğrudan üretim lisansları alınarak, asıl karlı olan yola girildi. Bunun yanında ileride, İran gibi, K. Irak’la yapılan anlaşmaların benzerleri yapılıp, bu yola devam etmek gerekiyor. Güney Akdeniz gazı mutlaka Türkiye’ye ulaşmalı ve Ceyhan’da kurulacak merkezle, hem stratejik güç elde edilip, hem arz güvenliği ve fiyat avantajı sağlanmalı.
Tam bu yola girilmişken, Rusya’dan artı bu kadar gaz almak akla yakın değil.
Şu açık; Rusya enerji oyununu iyi oynuyor ama Türkiye bu oyunu pek bilmiyor. Türkiye çıkarına ters geldiğini bile bile bu oyuna göz yumuyorsa bunun tek nedeni olabilir; çelişkilerin arttığı Batı’ya kafa tutan hava vermek...
Rusya’nın Batı’nın sıkıştırması üzerine dayanacak gücü kalmadı, bu açık. Türkiye ise çok kaba bir gövde gösterisi yaparak tehlikeli bir oyun daha oynuyor.