Asgari ücret kayıtdışı Suriyeli işçiyi artırabilir

Ya da bence daha büyük bir ihtimalle; işveren kesiminin kabul edebileceği orta bir yolu bulup, yükün bir bölümünü paylaşma yolunu seçecek.Eski Çalışma Bakanı Faruk Çelik dün yine bir açıklama yapıp, 1 Aralık’ta asgari ücret komisyonunun toplanacağını, hükümetin öneride bulunacağını ve 1 Ocak’tan itibaren net asgari ücretin 1 milyon 300 bin TL olacağını kesin bir dille söyledi. Buradan yola çıkarak, önümüzdeki 2-3 hafta içerisinde asgari ücretteki vergi ve SGK prim sorununun halledilmesi gerekecek. Bu yükün nereye kalacağının netleşmesi, daha sonra yapılacak bütçe çalışmaları açısından da büyük önem taşıyacak.İşveren kesimi perde arkasında Başbakan Davutoğlu’na söyledi ama seçimden önce bu yükün kaldırılamayacağını kamuoyuna açık bir şekilde söylemekten kaçındı. Seçim bitti ve AKP’nin tek parti iktidarı yani asgari ücret yükü kesinleşince “bu yüke katlanamayacaklarını” her geçen gün daha yüksek sesle kamuoyunda dile getirmeye başladılar.Maliye Bakanlığı uzmanlarının bu itirazlar gelene kadar yeni asgari ücretin vergi ve SGK prim yükünün eskisi gibi işverene yükleneceği hesapları yaptıklarını biliyoruz. Son günlerde ise devletin yüklenip yüklenemeyeceğini, yüklenirse ne kadarını yüklenebileceğini ve hangi formülle yükleneceğini çalışmaya başladılar. Daha önce de söylemiştik; yük tümüyle işverene binerse, bütçe için vergi geliri artışı olacak ama bütçeye binecek taşeron işçi maaş artışı ve endeksli ödemeler nedeniyle ek yükü de olacak. Maliye uzmanları bu takdirde bütçeye yükün hemen hemen nötr olacağını hesaplamışlardı.Ancak devletin asgari ücret artışı nedeniyle artacak vergi ve SGK prim yükünü üstlenmesi halinde bütçede ciddi bir ek yük olacak. Ne kadarını yükleneceğine bağlı olarak, zaten dengeleri zor çatılacak bütçeye negatif etkisi artacak.Bunlar rakamsal veriler ancak bir de tümüyle ekonomiye yapacağı etkiler var ve bu konunun üzerinde detaylı çalışmaların daha yeni başladığını söyleyebiliriz. 

İHRACAT AVANTAJINI GÖTÜRÜR

Her şeyden önce asgari ücret artış yükünün tümüyle işverene yüklenmesi uluslararası rekabet açısından, işgücü maliyetini yüzde 30’un üzerinde artıracağı için, ciddi olumsuz etki yapacak. Uzmanlar ihracatta kur nedeniyle doğan avantajın neredeyse tümünün asgari ücret artışı nedeniyle gideceği görüşündeler. Çünkü asgari ücretteki artışın yanında “yayılma etkisi” denilen dolaylı etkilerinden daha çok çekiniliyor. Bu takdirde sadece asgari ücret değil üstündeki ücretlerin de bu seviyede artırılması ister istemez gündeme gelecek. Bu da, oranı tam olarak tahmin edilemese de, maliyetleri daha çok artıracak. Yanısıra artan işgücü maliyetleri nedeniyle daha az işçi çalıştırma ya da kayıtdışı istihdamın artması kaçınılmaz olabilir. Uzmanlar zaten kaçak Suriyeli işçi çalıştırmanın yoğunluğuna dikkat çekerek, asgari ücretin altında çalışmaya razı Suriyeli kaçak işçi çalıştırma eğilimin artmasından çekiniyorlar. Bu takdirde kayıtlı işçi azalacağı için dolaylı olarak bütçede vergi, SGK’da prim azalışları yaşanabilir. İşsizlik oranlarına artırıcı etki yapacağı da kesin.Asgari ücret dahil içtalebi artırıcı bir politikaya geçilebilir ama bununla birlikte yeni kapsamlı bir ekonomik vizyon ortaya konacaksa, öncelikler değişecekse sorun olmayabilir. Ancak Hükümetin yeni bir vizyon ve ekonomik anlayış ihtiyacı duymadığı görülüyor, bu nedenle de bu sorunu çözmek zor olacak.