×
Yatırım ve üretim
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
GEÇEN yıl, yatırım, üretim ve tüketimin çok hızlı arttığı bir yıl oldu. Sonuçta, ekonomi reel olarak yüzde 9.9 büyüdü. Ekonomi büyürken küçümsenmeyecek boyutlarda üretim kapasitesi de arttı.
Milli gelir istatistiklerine göre, 2004 yılının tümünde özel sektör yatırımları yüzde 45 arttı. Yatırım malı talebindeki artış yüzde 60’larda gerçekleşirken yatırıma yönelik inşaat harcamaları yüzde 15 civarında arttı. Sermaye malları ithalatı 2004 yılının tümünde yüzde 53 arttı. Özel sektör tüketim artışı da yüzde 10 civarında gerçekleşti.
2005 yılında ne olacak?
YATIRIMLARDA AZALMA
Tüm dış şartların aynı kalması durumunda, ekonomik büyüme bu yıl da devam edecektir. Üretim kapasitesinin geçen yıl hızla artmasından sonra bu yıl aynı hızda üretim kapasitesinin artmasını beklemek çok gerçekçi değildir. Büyük bir olasılıkla, yatırım harcamalarındaki artış bu yıl yavaşlayacaktır.
Yatırımlardaki yavaşlama üretimde yavaşlama anlamına gelmeyebilir. Aksine, yaratılmış ek üretim kapasitesiyle, iç talep canlı kaldığı sürece, tüketime yönelik üretim artışı devam edecektir.
Üretim ve yatırımın öncü göstergelerinden biri daha çabuk yayınlanan dış ticaret istatistikleridir. Bu yılın ilk iki ayında yatırım malları ithalatındaki artışın yavaşladığını, buna karşılık, ara malları ithalatındaki artışın geçen yılın aynı düzeyinde olduğunu görüyoruz. Motorlu araç ithalinin önemli bir payı olduğu tüketim malları ithalatındaki artışta da dikkat çekici bir düşme söz konusudur.
Geçen yıl, yatırım malları ithalatı ortalama yüzde 70-80 civarında artarken, bu yılın ilk iki ayındaki artış yüzde 10.7 olmuştur. Buna karşılık, ara malları ithalatındaki artış aynı dönemde yüzde 29.4 olarak gerçekleşmiştir. Yatırım harcamaları artışı zayıflarken, üretim artışı devam etmektedir.
Geçen yıl motorlu taşıtlar üzerindeki vergilerin çeşitli yollarla artırılması sonucunda otomotiv sektöründe iç piyasa geçen yılın ikinci yarısında göreli bir durgunluğa girmiştir. Piyasadaki durgunluk doğal olarak ithalata da yansımıştır. Dolayısıyla, geçen yıl yüzde 90’ın üzerinde artan tüketim harcamalarındaki artış bu yılın ilk iki ayında yüzde 3’ün biraz üzerinde gerçekleşmiştir.
Üretim açısından ise, iç piyasanın daralmasıyla motorlu taşıtlar ihracatındaki artış dikkat çekicidir. Kara taşıtları ihracatı ilk iki ayda 1.5 milyar dolara yaklaşarak aynı dönemdeki toplam ihracatımızın yüzde 15’ine ulaşmıştır.
Bu veriler, diğer tüm etkenler aynı kaldığı varsayımıyla, büyümenin devam edeceğini göstermektedir. Bir şok yaşanmadığı taktirde, bu yıl milli gelir büyümesinin, yüzde 10’a gelemese de, yüzde 6-8 arasında gerçekleşmesi beklenmelidir.
Büyümenin elbette finansman boyutu büyük ölçüde yine dış borçlanma olacaktır. Dolayısıyla, bugün gözlenen eğilimler ışığında, uluslararası sermaye akımları hacminde bir daralmaya tahammülümüzün olmadığı açıktır.
2005 yılında ne olacak?
YATIRIMLARDA AZALMA
Tüm dış şartların aynı kalması durumunda, ekonomik büyüme bu yıl da devam edecektir. Üretim kapasitesinin geçen yıl hızla artmasından sonra bu yıl aynı hızda üretim kapasitesinin artmasını beklemek çok gerçekçi değildir. Büyük bir olasılıkla, yatırım harcamalarındaki artış bu yıl yavaşlayacaktır.
Yatırımlardaki yavaşlama üretimde yavaşlama anlamına gelmeyebilir. Aksine, yaratılmış ek üretim kapasitesiyle, iç talep canlı kaldığı sürece, tüketime yönelik üretim artışı devam edecektir.
Üretim ve yatırımın öncü göstergelerinden biri daha çabuk yayınlanan dış ticaret istatistikleridir. Bu yılın ilk iki ayında yatırım malları ithalatındaki artışın yavaşladığını, buna karşılık, ara malları ithalatındaki artışın geçen yılın aynı düzeyinde olduğunu görüyoruz. Motorlu araç ithalinin önemli bir payı olduğu tüketim malları ithalatındaki artışta da dikkat çekici bir düşme söz konusudur.
Geçen yıl, yatırım malları ithalatı ortalama yüzde 70-80 civarında artarken, bu yılın ilk iki ayındaki artış yüzde 10.7 olmuştur. Buna karşılık, ara malları ithalatındaki artış aynı dönemde yüzde 29.4 olarak gerçekleşmiştir. Yatırım harcamaları artışı zayıflarken, üretim artışı devam etmektedir.
Geçen yıl motorlu taşıtlar üzerindeki vergilerin çeşitli yollarla artırılması sonucunda otomotiv sektöründe iç piyasa geçen yılın ikinci yarısında göreli bir durgunluğa girmiştir. Piyasadaki durgunluk doğal olarak ithalata da yansımıştır. Dolayısıyla, geçen yıl yüzde 90’ın üzerinde artan tüketim harcamalarındaki artış bu yılın ilk iki ayında yüzde 3’ün biraz üzerinde gerçekleşmiştir.
Üretim açısından ise, iç piyasanın daralmasıyla motorlu taşıtlar ihracatındaki artış dikkat çekicidir. Kara taşıtları ihracatı ilk iki ayda 1.5 milyar dolara yaklaşarak aynı dönemdeki toplam ihracatımızın yüzde 15’ine ulaşmıştır.
Bu veriler, diğer tüm etkenler aynı kaldığı varsayımıyla, büyümenin devam edeceğini göstermektedir. Bir şok yaşanmadığı taktirde, bu yıl milli gelir büyümesinin, yüzde 10’a gelemese de, yüzde 6-8 arasında gerçekleşmesi beklenmelidir.
Büyümenin elbette finansman boyutu büyük ölçüde yine dış borçlanma olacaktır. Dolayısıyla, bugün gözlenen eğilimler ışığında, uluslararası sermaye akımları hacminde bir daralmaya tahammülümüzün olmadığı açıktır.
Paylaş
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
