Sanayi üretimi büyümesi yavaşlıyor

İmalat sanayi üretimi büyümesindeki benzer bir gerileme 2005 yılının ortasında ve 2006 yılı başında da yaşanmıştı. O dönemlerde üretim büyümesindeki yavaşlama bir-iki ay sürmüştü. Yılın ikinci yarısında siyasi belirsizlikler kaybolmaz ve uluslararası piyasalar istikrara gelmezse, bu kez büyümedeki yavaşlama daha uzun sürebilir.

TUTUCULUK

İmalat sanayinin lokomotif sektörlerinden giyim ürünleri üretiminde geçen yılın ikinci yarısından bu yana önemli boyutta bir gerileme gözleniyor. Aynı şekilde, radyo-TV ve mobilya üretiminde önemli bir gerileme, taşıt araçları üretim artışında bir yavaşlama söz konusu.

Dış ticaret verileri ile beraber bakıldığında, ara malları ithalatındaki artışın devam etmesinin ihracat artışını destekler nitelikte olduğu görülüyor. Buna karşılık, yatırım artışında bir gerileme, hatta durma var.

İç talep artışında da bir gerileme söz konusu. Tüketim malları ithalatındaki gerileme de bu yargıyı destekliyor. Tüketici kredilerindeki artışın da oldukça düşük düzeylere gelmesi (ilk beş ayda yüzde 12) iç talep artışının dizginlendiği izlenimini güçlendiriyor. Konut kredileri ilk beş ayda yüzde 12 artarken, otomobil kredileri aynı dönemde yüzde 24 azaldı. Yılbaşından bu yana toplam banka kredilerindeki artış da yüzde 8 civarında kaldı. Geçen yılın tümünde banka kredileri yüzde 40’ın üzerinde artmıştı.

Bu yılın seçimler yılı olması yurt içinde belirsizlikleri artıran önemli bir etkendi. Geçen yılın ortasından bu yana uluslararası piyasalardaki artan oynaklıklar da özellikle döviz kuru ve faizlerde belirsizliklerin artmasına neden oldu. Ekonomik birimler daha tutucu davranmaya başladılar.

Bankalardaki döviz mevduatlarının geçen yılın ortasından sonra artış eğilimine girmesi de ekonomik birimlerin daha tutucu olmalarının bir işareti olarak algılanmalıdır. Geçen yılın nisan ayında ortalama 58 milyar dolar olan yerleşiklerin döviz mevduatı 2006 yılı sonunda 70 milyara fırlamış bu yılın mayıs ayı itibariyle de ortalama 80 milyar dolara yaklaşmıştır.

EKONOMİK BÜYÜME

İmalat sanayi büyümesindeki yavaşlama ile milli gelir büyümesinde de belli bir yavaşlama gözlenmesi şaşırtıcı olmayacaktır. Tarım ve hizmetler sektöründeki gelişmeler hakkında bir bilgimiz olmadığı halde, bu yılın ilk yarısında ekonominin ortalama yüzde 5’in altında bir büyüme göstermesi olasılılığı oldukça büyüktür.

Ekonomik büyümeye yönelik şaşırtıcı bir veri elektrik üretimindeki büyümenin imalat sanayi üretimi büyümesinin çok üzerine çıkmış olmasıdır. Grafikte aylık bazda 12 aylık ortalama imalat sanayi üretimi ile elektrik üretimi artışları verilmektedir.

2001 Krizinden sonra tutarlı bir biçimde imalat sanayi üretimi artışlarının oldukça altında artış gösteren elektrik üretimi 2005 yılının ortasından itibaren imalat sanayi üretiminden daha hızlı artmaya başlamıştır. Kaçakların artış olması nedenlerden biri olabilir. Ama, ortalama ekonomik büyümenin daha ağırlıklı olarak bu yıl da imalat sanayi üretimi dışından gelebileceği olasılığı da az değildir.