Ekonomik verilerin revizyonu

Ekonomik verileri üreten kamu ve özel sektör kuruluşları ekonomik birimlerin bu hassasiyetini verilerin kalitesini artırarak ve verileri çeşitlendirerek değerlendirmek durumundadırlar. Aksi taktirde, ‘kaş yaparken göz çıkarmak’ kaçınılmaz olur.

Ekonomik birimler yeni verilere hassas diye ekonomik verilerin sabah yerine akşam açıklanması (dış ticaret rakamlarında olduğu gibi) fazla bir şey değiştirmez. Ama, açıklanan ekonomik bir verinin bir, üç veya beş ay sonra radikal bir biçimde yenilenmesi (revize edilmesi) kafaları karıştırır. Eski verilere göre alınan kararların yanlış olduğu anlaşılır. Verilerin açıklandığı andaki güvenilirliği azalır, hatta yok olur.

TAHMİN ZORLUĞU

Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) bu konuya özel bir hassasiyet göstermek zorundadır. Ekonomik verilerin güvenilirliği konusunda çok ciddi bir dönemden geçmekteyiz. Rakamların söylediği bir takım gelişmelerin toplum tarafından aynı yönde algılanmaması verilere olan güveni zaten sarsmaktadır. Örneğin, tüketim sepeti fiyat endekslerinde kullanılan sepetten farklı olanlar enflasyonun düştüğüne inanmamaktadırlar.

Yıllarca iş arayıp bulamayan üniversiteden mezun gençler ekonominin son üç yıldır yüzde 25 büyüdüğüne hiç inanmamaktadırlar. Bütün bunların üzerine, ekonomik verilerin zaman içinde radikal bir biçimde revize edilmesi gereğinin doğması verilere olan güveni büsbütün sarsmaktadır. Verilerle oynandığı şüphesi toplumda giderek yaygınlaşmaktadır. Bu eğilim son derece sakıncalıdır.

Geçenlerde bu yılın ilk altı ayına yönelik aylık sanayi endeksi açıklandı. Geçen yılın aynı ayına göre, bu yıl haziran ayında sanayi üretimi yüzde 1.6 artmış görünüyor. Son on iki aydaki sanayi üretimindeki artış ise yüzde 5.5 oldu. Ama, bu rakamların ileride aşağıya ya da yukarı doğru radikal bir biçimde revize edilip edilmeyeceğini bilemiyoruz.

Yılın ilk üç ayına yönelik yapılan bazı revizyonların büyüklüğü doğal olarak ekonomik birimleri kuşkuya düşürüyor. Tabloda bu yılın ilk üç aya yönelik ilk açıklanan (9.5.2005) aylık sanayi üretimi büyüme rakamları ile sonradan yapılan revizyonu da içeren rakamları (8.8.2005) verilmektedir. Revizyonun büyüklüğü açıklanan rakamlarla ileriye dönük sağlıklı tahmin yapmayı olanaksız hale getirmektedir.

MALİYET BÜYÜK

Bu yılın şubat ve mart aylarına yönelik olarak toplam sanayi üretimi büyümesi yüzde 30’dan fazla aşağıya doğru revize edilmiştir. İmalat sanayinde bu durum mart ayında yarı yarıdan fazla olmuştur. Bu denli büyük revizyon yapılması gereği kabul edilemez. DİE veri toplama ve veri değerlendirme süreçlerini yeniden gözden geçirmek zorundadır.

Ortalama bazda da, yılın ilk üç ayında toplam sanayi üretimi yüzde 8.2 büyüdü derken, büyüme revizyondan sonra yüzde 6.1’e inmiştir. İmalat sanayi üretimindeki büyüme aynı bazda yüzde 7.9’dan yüzde 5.5’e çekilmiştir.

Bu verilere dayanarak çok önemli iktisadi kararlar verilmektedir. Bankalar bu verilere bakarak kaynaklarını sektörler arasında tahsis etmektedirler. Şirketlerin hisse senetleri değerleri bu verilerden etkilenmektedir. Bu çeşit yanlışların ekonomiye maliyeti çok büyüktür.

DİE’nin de kendine göre mutlaka geçerli mazeretleri vardır. Ama, DİE’nin görevi ekonomik birimlere mazeret beyan etmek değil, güvenilir ekonomik veriler sağlamaktır.