Çin parası

ÇİN, parasını (Yuan) dolara bağlamak yerine, doların da içinde olduğu bir sepete göre çok dar bir aralıkta dalgalanmaya bıraktı. Doğal olarak, bu kararın olası sonuçları tartışılmaya başlandı.Kısa cevap: Çin’in parası üzerindeki kararının kısa dönemde önemli bir sonucu olmayacaktır.Yuan dolara bağlı iken bir dolar 8.27 Yuan idi. Dolar Euro’ya ve Japon Yeni’ne göre değer kaybettiğinde Yuan da Euro ve Japon Yeni’ne göre değer kaybediyordu. Dolayısıyla, son üç yıldır Yuan, doların düşüşü nedeniyle, Euro ve Japon Yeni’ne göre çok daha değersiz bir para haline gelmişti. Çin, bu durumun da olumsuz sonuçlarını yaşıyordu. Çin’in dış ticaretinin yüzde 50’sinden fazlası bu paraları kullanan ülkelerle olduğunu unutmayalım.DÖVİZ KOMPOZİSYONUÇin’in parasını tek bir dövize bağlamaması yerinde bir karardır. Yeni dönemde, Yuan’ın değerinin bağlanacağı sepet, ayrıntıları bilinmese de, temelde dolar, Euro (belki Sterlin) ve Japon Yeni’nden oluşacaktır. Doların uluslararası piyasalarda diğer paralara göre değer kaybetmesi ya da değer kazanması Yuan’ın değerini aynı oranda etkilemeyecektir.Bütün bunlar Yuan’ın değerinin serbestçe dalgalanacağı anlamına gelmeyecektir. Sepete göre de Yuan’ın değeri uzun bir süre çok dar bir aralıkta kalacaktır. Piyasaların Yuan’ın değerini artırmaya yönelik bir baskısı söz konusu olamayacaktır. Olsaydı, aynı olgu Yuan dolara bağlıyken de yaşanırdı. Çin, her şartta Yuan’ın değerini belli bir çapa kullanarak istikrarlı tutmakta kararlı görünmektedir. Bu nedenle de, son yıllarda Çin’in döviz rezervleri hızlanarak artmış ve 700 milyar dolar civarına gelmiştir. Dolayısıyla, Yuan’ın değerinin düşmesi konusunda da piyasalardan gelecek bir baskının önlenmesi Çin açısından zor olmayacaktır.Çin’in parasını yalnızca dolara değil de, bir sepete göre ayarlayacak olmasının kısa dönemdeki en önemli sonucu döviz rezervlerinin para kompozisyonunda olabilecek olası değişikliktir. Daha önce parasının dolara endeksli olması Çin’in rezervlerinin çok büyük bir bölümünü dolar cinsinden tutmasını daha anlamlı kılıyordu. Yani, Çin, Amerika’ya en çok borç veren ülkeler arasındaydı.Yeni uygulama, Euro ve Japon Yeni’nin Çin’in döviz rezervleri içindeki payının artırılmasını gerektirecektir. Bu değişim çok hızlı gerçekleştirildiğinde, dolar, Euro ve Japon Yeni kurları sert oynamalar gösterebilecektir. Çin’in para piyasalarında böylesine bir çalkantıya neden olması olasılığı sıfıra yakındır. Böyle bir çalkantıdan herkes gibi kendisi de zarar görecektir.Aksine, Çin yeni uygulama altında çok daha sakin davranacaktır. Artan rezervlerini Euro ve Japon Yeni’ne kaydırarak rezervlerinde arzuladığı kompozisyonu oluşturmaya çalışacaktır. Bu stratejinin anlamı, artan bütçe açıklarıyla Amerikan Hazine’sinin yurt dışından borçlanma olanaklarının göreli olarak kısılmasıdır. Dolayısıyla, Amerika’da faizlerin artma eğilimi devam edecek gibi görünmektedir.KENDİ ÇIKARINAÇin’in parası üzerinde aldığı kararın reel ekonomiye yansımaları çok daha uzun zaman alacak bir süreçtir. Yuan dolara karşı yüzde 2.1 oranında değer kazandı diye ne Çin’in ihracatı olumsuz etkilenecektir ne de Türkiye Çin rekabetinden rahat bir nefes alabilecektir. Görünüşte uluslararası baskılara yönelik olarak alınmış bir karar gibi yorumlansa da, aslında Yuan’ın bir sepete bağlanmış olması Çin’in kendi çıkarları açısından akılcı bir hareket olmuştur. Başkalarının bu uygulamadan fazla bir yarar beklemeleri şimdilik çok fazla anlamlı değildir.