ÇEŞİTLİ ülkeler ekonomik büyüme oranlarını farklı yöntemlerle yayınlıyorlar. Farklılıklar çoğu kez kafaları karıştırıyor.
Geçenlerde Euro Bölgesi ve tüm Avrupa Topluluğu’nun 2008 yılının ikinci çeyreğine yönelik toplulaştırılmış ekonomik büyüme verileri açıklandı. Yılın ikinci çeyreğinde gayri safi yurtiçi hasıla (milli gelir) Euro Bölgesi’nde yüzde 0.2, tüm Avrupa Topluluğu’nda yüzde 0.1 düşmüş görünüyor.
Amerika’da da, milli gelir büyümesinin yılın birinci çeyreğinde yüzde 0.9, ikinci çeyreğinde ise yüzde 3.3 arttığı açıklanmıştı.
Türkiye’de milli gelirin yılın ilk çeyreğinde yüzde 6.6 arttığı açıklandı. İkinci çeyrek verileri henüz açıklanmadı.
Bu rakamların hiçbiri dayandığı hesaplama yöntemleri nedeniyle birbirleriyle karşılaştırılabilir değil.
FARKLILIKLAR
Avrupa’da milli gelir büyümesi, herhangi bir çeyrekteki mevsimsel hareketlerden arındırılmış milli gelirin bir önceki çeyrekteki mevsimsel hareketlerden arındırılmış milli gelire göre büyümesinin yıllık hale getirilmiş halidir. Örneğin, yılın ikinci çeyreğinde mevsimsel hareketlerden arındırılmış milli gelir 101 birim, ilk çeyrekteki mevsimsel hareketlerden arındırılmış milli gelir 100 birim olsun. İki çeyrek arasındaki büyüme yüzde 1 olur. Bunun yıllık hale getirilmiş hali yüzde 4.06 olur.
Euro Bölgesi için açıklanan milli gelirin yüzde 0.2 azalışı bu şekilde hesaplanmış milli gelir değişmesidir.
Amerika ise başka türlü hesap yaparak milli gelir büyümesini açıklıyor. Amerika’da her çeyrekte, son dört çeyreğin (yani bir yılın) milli geliri hesaplanıyor. İki çeyrek arasında son bir yıllık milli gelirin yüzde değişimi yıllık hale getiriliyor. Örneğin, yılın ikinci çeyreği itibariyle son bir yıllık milli gelir 1010 birim, yılın ilk çeyreği itibariyle de son bir yıllık milli gelir 1000 birim oldun. İki çeyrek arasındaki milli gelir değişmesi yüzde 1, yıllık hale getirilmiş hali yüzde 4.06 olacaktır. Amerika’da açıklanan milli gelirin yüzde 3.3 artması bu şekilde hesaplanmaktadır.
Bizde milli gelir büyümesi konuşulurken ise farklı bir yöntem uygulanıyor. Bizler milli gelir büyümesini, herhangi bir çeyrekte üretilen milli gelirin bir önceki yılın aynı çeyreğinde üretilen milli gelire göre değişimi olarak kullanmaktayız.
Görüldüğü gibi, ne Amerika’da yayınlanan, ne Avrupa’da telaffuz edilen, ne de Türkiye’de kullanmaya alıştığımız ekonomik büyüme rakamları birbirleriyle karşılaştırılabilecek durumda değil. Bizim alıştığımız yöntemle açıklanan Avrupa’daki büyüme rakamları aslında çok farklı.
ÇOK KÖTÜ DEĞİL
Euro Bölgesi’nde yılın ikinci çeyreğinde milli gelir yüzde 0.2 düşmedi, bizim alıştığımız hesapla bu yılın ikinci yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1.4 arttı. Aynı şekilde, tüm Avrupa Birliği’nde toplulaştırılmış milli gelir yüzde 0.1 düşmedi, yüzde 1.6 arttı. Amerika’da açıklanan büyüme rakamlarını bizim alıştığımız baza getirmek mümkün değil.
Aslında, Avrupa ekonomilerinde büyüme sorunu bizim anladığımız anlamda o denli kötü değil, ama giderek daha fazla kötüleşiyor. Örneğin, yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre İtalya’da büyüme yok. Fransa’da yüzde 1 civarında, İspanya ve Almanya’da yüzde 1.7’ye yaklaşıyor.
Çeşitli ülkelerde büyüme rakamlarını karşılaştırırken, rakamların neyi ifade ettiği iyi irdelenmeli. Aksi takdirde, yanıltıcı sonuçlara ulaşmak mümkün.