Büyüme hızlandı mı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı verilere göre, haziran ayı itibariyle on iki aylık ihracat 126 milyar doları geçerken, ithalat 199 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı 72 milyar doların biraz üzerinde gerçekleşti.

Yılın ilk yarısında hem ihracat hem de ithalat artışı hızlandı. Geçen yılın sonunda on iki aylık yıllık ihracat artışı yüzde 25 düzeyindeyken, aynı bazda bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 30, ikinci çeyreğinde yüzde 32.8 oldu. Aynı şekilde, geçen yıl sonunda yüzde 21,8 olan ithalat artışı bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 26.7’ye, ikinci çeyreğinde ise yüzde 31.8’e fırladı.

DIŞ TİCARET HIZLANDI

İthalat ile ekonomik büyüme arasında çok yakın bir ilişki olduğunu biliyoruz. Özellikle ara mallar ithalatı Türkiye ekonomisindeki ekonomik faaliyetlerin geldiği boyut konusunda oldukça iyi bir fikir veriyor.

2006 yılı ortasında yüzde 20’ler düzeyinde artan yatırım malları ithalatı daha sonra yüzde 10’a kadar geriledi. 2007 yılı ortasından bu yana yatırım malları ithalatı hızlandı. Son iki-üç aydır yatırım malları ithalatındaki artış yüzde 23 düzeyinde istikrara kavuşmuş görünüyor. Yatırım malları ithalatındaki eğilimler yatırımcı iştahının yılın ilk yarısında da devam ettiğine işaret ediyor.

Ara mallar ithalatındaki artışlar da 2006 yılı ortasında hız kesip yüzde 16 civarına düşmüştü. Daha sonra yeniden hızlanma eğilimine girdi. Geçen yıl sonunda yatırım malları ithalatındaki yıllık artış 26’ya gelirken, bu yılın ilk yarısı itibariyle yıllık artış yüzde 30’u geçti. Petrol hariç ara mallar ithalatı da benzer bir seyir izliyor.

Tüketim malları ithalatı toplam ithalatın yüzde 10’u civarında seyrediyor. Toplam ithalat içindeki payı küçük de olsa, tüketim malları ithalatı iç talepteki eğilimler konusunda biraz fikir veriyor. 2006 yılı ortasından sonra Tüketim malları ithalatındaki artış hızla yavaşladı. 2007 yılının ortasında tüketim malları ithalatındaki artış durdu. Ama, o tarihten sonra tüketim malları ithalatı da çok hızlı bir artış eğilimine girdi. Geçen yıl sonunda tüketim malları ithalatındaki yıllık artış yüzde 18’e gelmişti. Bu yılın haziran ayı itibariyle tüketim malları ithalatındaki on iki aylık yıllık artış yüzde 36’yı geçmiş görünüyor.

Dış ticaret verileri ekonomik faaliyetlerin yılın ilk yarısında hızlandığına işaret ediyor. İlk üç ayda ekonomik büyüme yüzde 6.6 olmuştu. Giderek aynı düzeydeki milli gelir daha fazla ara malları ithalatı ile gerçekleştirilse de (katma değeri düşen üretim artışı söz konusu olsa da), yılın ikinci çeyreğinde milli gelir büyümesinin yüzde 7’yi aşması hiç de şaşırtıcı olmayacak. Yılın ikinci çeyreğinde de ekonomik büyüme yine büyük ölçüde iç talep büyümesinden kaynaklanmış görünüyor.

BORÇLANABİLDİKÇE BÜYÜYORUZ

Türkiye ekonomisi yurtdışından borçlanabildikçe ithalatını artırabiliyor. İthalatı artırabildikçe, ekonomik büyümeyi hızlandırabiliyor. Son veriler cari işlemler açığının finansman yapısının değiştiğine işaret etse de, yurt dışı finansmanda şimdilik önemli bir sorun görünmüyor. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları yoluyla gelmeyen mali kaynaklar özel sektör ve bankaların yurtdışı borçlanmalarını artırmasıyla telafi edilebiliyor.

Bu yılın ilk yarısında bu sayede ekonomik büyüme hızlanmış görünüyor. Yılın ikinci yarısı da birinci yarısına benzeyecek mi? Petrol fiyatlarındaki düşüler devam eder ve gelişmiş ülkelerde moraller düzelirse, neden benzemesin? Benzerse, şaşırtıcı olmaz.