Arjantin'de neler oluyor?

Amerika'nın arka bahçesi olan Latin Amerika'da Brezilya ve Arjantin sorun olmaya devam ediyor. İkisinin de dış desteğe ihtiyacı var. İkisi de siyasi belirsizlik ve kararsızlık içindeler. Kilitlendiler. İki ülkede de anahtar görevi yapacak bir oluşuma ihtiyaç duyuluyor.

İkisinde de ekonominin büyümemesi ya da küçülmesi en büyük sorun. Kısa vadeli sermaye çıkışı yaşadıkları halde, Brezilya büyümek için faiz indirimine gitti. Enflasyon hedeflemesi en azından şimdilik rafa kaldırıldı.

ARABULUCULAR

Arjantin'de sabit kur rejimi terk edildikten sonra Peso dolar karşısında dörtte üç değer yitirdi. On yılı aşkın süredir tek hanelerde dolaşan enflasyon 2002 yılının ilk yarısında yüzde 30'lara dayandı. Yılın ilk üç ayında milli gelirleri yüzde 16'dan fazla düştü.

Siyasete güven yok. Ülkede her alanda kaos yaşanıyor. Yoksullaşma hızla artıyor. Bir yıl önce aynı bizde olduğu gibi, yoksullaştıkça, ithalatları düşüyor. İhracatları artıyor. Yılın ilk beş ayında geçen yılın aynı dönemine göre ithalatları yarıdan fazla düştü.

İki yıl evvel Türkiye ekonomisinin 2-3 katı olan Arjantin'de bu yılın ilk beş ayındaki toplam ithalat 3.5 milyar dolar oldu. Yani, ekonomik faaliyet neredeyse durmuş durumda. İlk beş ayda 7 milyar dolara yakın dış ticaret fazlası verdiler. Yine de ödemeler dengesi sorunlarını aşabilmiş değiller.

Siyasi kararlılığın gösterilememesi sonucunda IMF'nin sabrı taşmış durumda. Uzun süre Arjantin politikacılarını ikna etmekle uğraştılar, başarılı olamadılar. Şimdi, bir arabulucu komisyon marifetiyle Arjantin hükümetinin ikna edilmesine çalışılacak.

Alanlarında uluslar arası itibarı olan kişilerden oluşan komisyonun başkanı merkez bankalarının bankası olarak bilinen BIS (Bank for International Settlements) Başkanı Andrew Crockett. Üyeler ise Almanya Merkez Bankası eski Başkanı Hans Tietmeyer, Kanada Merkez Bankası eski Başkanı John Crow ve İspanya Merkez Bankası eski Başkanı Luis Rojo. Komisyonun tümü merkez bankacılardan oluşuyor. Arjantin ekonomisinin sorunlarının kökeninde de ‘‘para’’ var.

Komisyon 22 Temmuz'da çalışmalarına başlayacak. IMF'ye öneriler götürecekler, Arjantin hükümetine danışmanlık yapacaklar. Yavaş da olsa, başlamış reformların hızlandırılmalarını isteyecekler. Bankalarda dondurulmuş varlıkların nasıl çözülebileceği konularında fikir oluşturacaklar.

DOLARA GEÇMEK

Kamu maliyesi, yasal düzenlemeler ve parasal reformlar yapılacak işlerin başında geliyor. En azından şimdilik, ekonominin tamamen dolara geçirilmesi istenmiyor. Dalgalı kur sistemiyle yaşamanın yollarını arıyorlar. Şimdiye kadar bulabilmiş de değiller.

Arjantin ekonomisini yakından izleyen uzmanların görüşüne göre, Arjantin'in dolara geçmekten başka bir seçeneği yok. Çünkü, sorunların kökeni güvensizlik. Güven kaybolduğunda kolayca yeniden tesis edilemiyor. Kararlılığa ve zamana ihtiyaçları var. Sonuçta, iş, kendi paranızı basamamak gibi bir noktaya kadar gidebiliyor. Yeniden Başkan olmak isteyen Menem de dolara geçmeyi öneriyor.

Dinlenmeye ihtiyacım var. Bir sonraki salı gününe kadar yazılarıma ara veriyorum.