Enis Berberoğlu: NATO müteahhidi nasıl zarar etti?

Enis BERBEROĞLU

Eski Hesap Uzmanı İlhan Oğuz aradı. 1970'li yılların başında vergi teftişine gittiği ünlü müteahhidin öyküsünü anlattı. Piyasada son derece saygın konumu bulunan müteahhidin ismini saklayarak aktaralım istedik.

Hesap Uzmanı Oğuz, defterleri incelerken muhtasar beyannamelerde bir yıla yaklaşan gecikmeyi fark etti. Müteahhide sordu:

- Neden ödemediniz?

- Çünkü paramız yok...

- Olur mu efendim, siz sadece benim bildiğim ..... Bankası binasını, kamuya ait başka bir büyük binayı inşa ettiniz. Hiç para kazanmadınız mı?

- Kazanmaz olur muyuz... Ama son işimiz olan küçük bir NATO ihalesi az daha batırıyordu bizi, henüz toparlanamadık.

* * *

Ünlü müteahhidin üstlendiği NATO ihalesi İncirlik Üssü'ndeydi.

Müteahhit demirleri yüklendi gitti, tam inşaata başlayacaktı ki, Amerikalı bir subay geldi... Demirleri inceleyen subay, ‘‘Bunlar olmaz’’ deyince müteahhit isyan etti:

- Ben ne yapayım, Erdemir'in ürettiği demir bu...

- Ama teknik şartnameye aykırı...

Müteahhit çaresiz ithal demir temin etti, sorun çözüldü sandı.

Ama ne mümkün... ABD'li subay bu kez de çimentoya taktı:

- Bu çimento olmaz...

- Ama efendim Adana Çimento bunu üretiyor.

- Teknik şartnameye aykırı...

Müteahhit mecburen Adana Çimento ile anlaştı. Fabrika tatile çıkmadan bir hafta süreyle müteahhidin istediği koşullara göre üretim yaptı. Çimentolar özel merdanelerden geçirildi, Amerikalı subayın dediği oldu. Ama müteahhidin masrafları da boyunu aştı.

* * *

İlhan Oğuz, geçmişten bu örneği verdikten sonra bakın ne diyor:

‘‘Bir binayı inşa ettiren kimse, mal sahibi ya da müteahhit, sağlam bina inşa etmek zorundadır. Sağlam binanın da tek ölçütü vardır: Depremde yıkılmamak. Çoğu bina ayakta dururken bazıları yıkıldı ise onlar çürük inşa edilmiştir. Binanın neden çöktüğünün sorumlusunu aramak, evi yıkılan insanın, evladını kaybeden ailenin sorunu olmamalıdır.

Aldığımız elbise ilk oturuşta yırtılırsa, iplikçiye mi gideceğiz, pamukçuya mı, boyacıya mı, diken overlokçuya mı? Mevcut mantık bizi buna götürür... Elbise çürükse satan parasını öder, gerisi onun sorunudur...’’

Oğuz'a katılmamak mümkün değil...

Evi alan müteahhidi tanır.

Müteahhit de taşeronları, öyle değil mi?