Enis Berberoğlu: Kıbrıs'ın nesi meşhurdur?

Enis BERBEROĞLU

Eskiden bu sorunun yanıtı için rivayet muhtelifti... Örneğin Kıbrıs merkebini veya turizm cenneti sahillerini tanıyan çoktu. Ama şu sıralar herhalde Kıbrıs'ın en çok off-shore (kıyı) bankaları ün kazandı.

* * *

Düşünsenize KKTC'de faaliyet gösteren banka sayısı 35... Oysa aynı topraklar üstünde bazen tek bir tabela asarak, çoğunlukla bir masa-bir kasa banka sıfatı taşıyan kurumların sayısı 45...

KKTC'de off-shore bankacılığın iki gerekçesi var:

1) Bankalar bu yolla yasal karşılıktan kaçıyor... Kıbrıs'ta topladıkları paranın tamamını kullandıkları için maliyetleri düşüyor.

2) KKTC'de toplanan paralar, Türkiye'deki şirketlere ve bankalara kredi olarak aktarılıyor.

* * *

Nitekim KKTC Başbakanı Derviş Eroğlu bu para trafiğini doğruladı:

‘‘Kıbrıs Yurtbank mevduatının bir kısmının Türkiye'de bazı kuruluş ve şirketlere kredi olarak verildiğini kaydeden Başbakan Eroğlu, Türkiye'de alınan önlemler çerçevesinde bu kredilerin iadesi için Türkiye hükümetine resmi yazıyla başvurduklarını bildirdi. Hükümete yakın kaynaklardan alınan bilgilere göre, Ali Avni Balkaner'in Kıbrıs'tan sadece Türkiye'deki kendi şirketlerine aktardığı para miktarının 14 trilyon lirayı aştığı tespit edildi.’’ (Radikal Gazetesi, 5 Ocak 2000)

* * *

El konulan beş banka arasında bulunan Yurtbank'ın off-shore mudileri peşine düştükleri paralarının izini gösteren Başbakan Derviş Eroğlu'nun bu açıklamasına herhalde sevindiler.

Ama Kıbrıs'taki off-shore bankalarda çok daha karışık işlerin döndüğü kuşkusu yaygın...

KKTC'deki First Merchant Bank'la ilgili mahkeme kararı ilginç:

‘‘Susurluk skandalı sırasında adı geçen, kurucuları arasında esrarengiz şekilde ortadan kaybolan MİT mensubu Tarık Ümit'in de bulunduğu First Merchant Bank'ın karapara aklamakla suçlanan dört sahibi iki yıl hapis cezasına mahkûm oldu. Kadıköy 1. Asliye Ceza Mahkemesi, TCK'nın 4028'inci maddesine aykırı davrandıkları iddia edilen Yaman, Hakan, Cemal ve Türkan namlının banka hesaplarında bulunan ve karapara aklama yoluyla kazanıldığı şüphesiyle dondurulan beş milyon dolarına da el koyulmasına karar verdi. Dört sanık ayrıca 975 milyar lira ağır para cezasına mahkûm edildi.’’

(Özlem Dumanoğlu, Marmara Üniversitesi Haber Ajansı-MİHA)

* * *

Türkiye'de uygulanan istikrar programının başarısı büyük ölçüde mali sistemin gücüne bağlıdır... KKTC'de mali sistem Türkiye'dekinin ayrılmaz parçasıdır. Benzer düzenlemelere muhtaçtır.