Enis Berberoğlu: Farklı bir İran yazısı

Enis BERBEROĞLU

İRAN rejimi bu köşeye genellikle İslam Devrimi İhracı veya PKK-Hizbullah bağlantısı nedeniyle konuk olur.

Ancak bu defaki İran yazısının konusu farklı. Türkiye İran'daki kader seçimini reform yanlısı cephenin kazanması üzerine tabir yerindeyse bayram etti, ama aradan geçen birkaç hafta içinde sorunlu komşusunu unutuverdi...

Oysa seçim sebep değil sonuçtu... Seçimde reform cephesinin yelkenini dolduran değişim rüzgarı kesilmeden devam ediyor...

* * *

12 milyar dolar düzeyinde petrol ihracatı gelirine dayalı İran ekonomisi 1990'lı yıllarda zor günler yaşadı...

Hatta İran 15 milyar dolarlık dış borcunun ödemesini ertelemekten başka çare bulamadı... 1997 ve 1998 yıllarında düşen petrol geliri yüzünden İran yönetimi ithalat kısıntısına gitti.

Gerçi 1999 ve 2000'in ilk çeyreğinde yükselen petrol fiyatları İran ekonomisine epey yardımcı oldu. Ama bu ülkenin petrol dışında da döviz kazandırıcı hizmetlere yönelmesi mecburiyeti bir kez daha kanıtlandı.

Reform kanadına yakın yayın politikasıyla tanınan İran Daily Gazetesi'nin haberine göre döviz için umut turizme bağlandı...

Evet yanlış duymadınız, İran İslam Cumhuriyeti bu sezon ciddi bir turizm hamlesine hazırlanıyor. 20 otelin bağlı bulunduğu Azadi International Zinciri'nin yöneticisi Haşim Rabbani anlatıyor:

‘‘İran yönetimi birkaç yıldır petrolü ikame edecek bir gelir kapısı arıyordu. Sonunda turizmde karar kılındı. Bu ülkedeki turizmin önündeki iki önemli engel güvenlik kaygıları ve vize problemidir. Turistik tesislerde hizmet kalitesinin de mutlaka yükseltilmesi gerekli...’’

İran yönetimi ise turizmin önündeki bu engelleri kaldırmaya niyetli gözüküyor:

İran'ın dış temsilciliklerinde vize bekleme çilesi günlerce sürüyordu. Yeni uygulamada bu süre 48 saate kadar indi. 2001 yılında vizeler havaalanında verilecek.

Turizm altyapısı için genç kadrolar eğitilecek. Ayrıca mevcut yatak kapasitesine ek yatırım yapılacak. Örneğin sadece Azadi Zinciri Tahran'daki otellerin modernizasyonu için 20 milyon dolar harcadı.

* * *

İran, turizm hamlesi ile önümüzdeki dört yıl içinde ülkeyi ziyaret eden turist sayısını 4 milyona yükseltmeyi planlıyor. (Kıyas açısından Türkiye'nin 2000 hedefi 10 milyon turist, 10 milyar dolar gelir.)

İran'ın turizm yoluyla ekonomik kalkınmayı seçmesinin siyasi sonuçları kaçınılmazdır... Türkiye'nin sahil şeridindeki yaşam standardı turizmin ve turistin sadece döviz bırakmadığına kanıttır.

Bugüne kadar dünyaya -ve Türkiye'ye- devrim ihracına uğraşan İran'ın artık ithal kültürle tanışma zamanı gelmişti...