ANKARA SEÇİM günü siyaset yazmak yasaktır. Ama siyaset yasağı nerede başlar, nerede biter kaç seçimdir düşünür dururum. Mesela, kent trafiğinden şikáyet apolitik yazı konusu sayılır mı? Ya da küresel ısınma veya deprem korkusu hakikaten siyaset dışı mı kalır?
Yine de bu kez işi sağlama almak istedim. Sandıktaki bilmece yerine kızıma çocukluğunda sorduğum iki Arap bulmacasıyla pazar gününü kurtardım. Bulmacaların çözümü sadece farklı bakış gerektirir, baştan söyleyeyim. Çözümleri ile kıssadan hisseleri en altta.
Ters deve yarışı
İKİ Arap genci hemen her gün çölde deve yarıştırırdı. Kimi gün biri, ertesi gün diğeri kazanırdı. Sonunda sıkıldılar, yeni bir yarış icat ettiler. Yarışı ilk bitiren değil sonuncu gelen deve kazanacaktı. Gençler heyecanla develerine bindiler. Ama ikisi de rakibine geçilmek ve yarışı kazanmak için develerini koşturmadı. Ortada yarış kalmadı. Keyifleri kaçtı, düşündüler taşındılar çare bulamayınca bir yaşlıya danıştılar. İhtiyar, genç yarışçıları dinledi, güldü ve çözümü buldu. Gençler, ihtiyarın dediğini yaptı, develer yarıştı, sonuncu gelen kazandı. Acaba nasıl?
Zor miras paylaşımı
ZENGİN Arap ölünce malı mülkü üç oğluna kaldı. Malı paylaşmak kolay oldu. Ama iş 17 deveye gelince karıştı. Çünkü vasiyete göre en büyük oğlan develerin yarısını, ortancası üçte birini ve en küçüğü de dokuzda birini alacaktı. Develeri kesmeden çözüm arandı. Yoldan devesiyle geçen bilge adama danışıldı. Bilge adam meseleyi dinledi ve herkesin vasiyetteki payını almasını sağladı. Nasıl?
Çözüm ve hisseler
İlk bulmaca: İki yarışçı da kendi devesine binmedi, rakibin devesiyle yarıştı. Böylece ikisi de rakibinin devesiyle birinci olmak için çabaladı. Kendi devesini geride bırakan yarışı kazandı.
Kıssadan hisse: Bugün oy atacağınız liderin farklı bir partideki performansını da hayal edin. Değişik koşullarda ne kadar başarılı olurdu diye düşünün. Ben sıkça yaparım, eğlenceli olur!
İkinci bulmaca: Bilge adam önce kendi devesini miras kalan 17 deveye ekledi. Sonra 18 devenin 9’unu (yarısı) büyük oğlana, 6’sını (üçte biri) ortancaya, 2’sini de (dokuzda biri) en küçüğe verdi. 9 artı 6 artı 2 eder 17 deve, bilge adam kendi devesini geri aldı, bindi, gitti.
Kıssadan hisse: Bilge adam kendisinden katarak (devesini) kansız çözümü buldu. Bu katkıyla bütün değişti, herkes payını aldı, bilge adam da kaybetmedi. Uzlaşma tarifi arayanlara armağanımdır.