‘Trump büyük balık peşinde, bizi etkilemez’

Önceki gün Twitter üzerinden General Motors’a (GM) “Ya ABD’de üretim yap ya da büyük bir sınır vergisi öde” uyarısında bulunan Trump’ın bu sert söylemleri karşısında ilk teslim bayrağını çeken ise daha önce defalarca uyardığı Ford Motor Company oldu. Seçimler sırasında Trump’un, “Başkan olursam Meksika’dan ABD’ye getirilen araçlara yüzde 35 ek vergi koyacağım” açıklamasına, “Politikacılar anlamadıkları işlere karışmasınlar” cevabını veren Ford Motor Company CEO’su Mark Fields önceki gün tam bir geri adım atarak Meksika’da yapacağı ve 1.6 milyar dolara mal olacak fabrikanın iptal edilmesinin planlandığını açıkladı. Fields, söz konusu plan yerine, Ford’un genel merkezinin de bulunduğu ABD’nin Michigan eyaletinde şirketin 700 milyon dolarlık yatırım yapacağını ve bunun 700 kişilik yeni istihdam yaratacağını bildirdi.     

Uzmanlar, Trump’ın ekonomi politikalarına işaret ederek, serbest piyasaya yapmayı planladığı müdahalelerin uzun vadede Amerikan ekonomisini ve piyasaları olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıda bulunurken, bu durumun Meksika ile sınırlı kalıp kalmayacağı ise şu an için soru işareti. Trump, sonuçta ABD’de gerçekleşen üretimlerin başta Meksika olmak üzerene başka ülkelere gitmemesini, bu nedenle ülkenin istihdam kaybı yaşamamasını istiyor. Bilmeyenler için 20’nci yüzyıl başından itibaren ABD’nin otomotiv merkezi olarak bilinen Michigan eyaletinde, 1970’lerden itibaren Amerikalı şirketlerin üretimlerini ucuz iş gücü nedeniyle Meksika, Güney Amerika ve Asya’ya taşımasıyla işsizlik artmaya başlamıştı. Michigan Eyaleti’nin en büyük şehri olan otomotiv şehri Detroit, 2013’te iflasını açıklamış, uzun zamandır tam bir ‘ölü şehir’ haline gelmişti.    

Bundan yola çıkarak Trump’un amacı yatırımı ülkede tutup, istihdamı artırmak... Peki Türkiye başta olmak üzere ABD’li devlerin yatırımı olduğu diğer ülkeler ne olacak.

VAR OLANIN PEŞİNDE

Tüm bunları ABD’li Ford’un Koç Holding’le ortak olduğu Ford Otosan’ın Genel Müdürü Haydar Yenigün’e sordum.

Yenigün, öncelikli olarak Trump’ın tehditleri üzerine  Mark Fields’in 1.6 milyar dolarlık Meksika yatırımını iptal etmesini çok kıvrak ve zekice bir manevra olarak yorumlayarak, “Ford, yeni başkanı karşısına almak istemedi. Bu doğru bir pozisyon. Çünkü Trump göreve geldikten sonraki dönem daha önemli. O noktada gerçekler daha net ortaya çıkacak” açıklamasını yaptı.

Bu durumun Ford’un Türkiye’deki yatırımlarını etkilemeyeceğine, Trump’ın asıl konsantrasyonunun Amerika olduğuna dikkat çeken Yenigün, şu görüşleri paylaştı:

“Trump, büyük balık peşinde. Var olan üretimin ülke dışına kaymasını önemsiyor. Bizim doğrudan Amerika ile bir işimiz yok. Avrupa’ya para kazandırmak da bir Amerikan şirketi olan Ford ve dolayısıyla Trump için iyi bir şey. Fiat-Chrysler’in Türkiye’de Koç ile ortak olduğu Tofaş’ın RAM markasıyla ABD’ye ihraç ettiği Doblo modeli de bu durumdan etkilenmez. Çünkü o araç ABD’de üretilmiyor. O adetlerde üretilmesi de mümkün değil.”

Yenigün’ün söyledikleri aslında çok net. Trump, mevcut üretimlerin ABD’den gitmemesini ve dolayısıyla istihdam kaybının yaşanmamasını istiyor. Ama yarın öbür gün, ABD’li otomotiv devlerinin yurtdışında yapacağı büyük yatırımlara karşı çıkıp çıkmayacağı ne malum. Sonuçta bugün ABD ile Meksika arasındaki otomotiv problemi Türkiye’yi etkilemiyor olabilir ama Trump’ın benzer tutumu devam ederse gelecekte olası bir yatırımın Türkiye’ye gelme şansı düşebilir. O yüzden ABD’li dev markaların Trump ile göreve gelir gelmez acil görüşüp, küresel rekabette ülke dışındaki yatırımın avantajlarını anlatması gerekir. Aksi takdirde bu durum gelişen otomotiv sektöründe ABD’li firmalara gerilere atabilir.