Kutulardaki zehirli hediyeler

Reuters haber ajansı, Türkiye Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberinde, Türkiye'nin Somali'ye nakit yardımının 2013 sonundan beri Ankara'nın kararıyla durdurulduğunu bildirdi.

Bu kararın gerekçesi ne?

Ankara, 29 Ekim'deki Marmaray açılışında özenle ağırladığı Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud'un bir yanlışını mı gördü?

Öyle görünüyor ki, soru Ankara'nın çalıştığı yerden çıkmış: Yolsuzluk.

* * *

"En güzel hediyeler küçük paketlerde gelir" diye bir atasözü vardır İngilizcede...

Bir de, İngilizcede "hediye" anlamına gelen "gift" sözcüğü, Almancada "zehir" demektir.

Hediyelerin ve iyiliklerin bazen "zehirli" bir etkisi olabilir.

Japonya'da bir kadın, boğulmakta olan bir çocuğu kurtarmamış. Nedeni sorulduğunda şöyle demiş:

"Eğer onun hayatını kurtarsaydım hayatının geri kalanını bu büyük şükran borcunu bana ödemek için zehir edecekti."

Hindistan'ın kuzeyindeki brahminler de hediye almanın insan onuruna aykırı olduğuna ve "kötü karma" etkisi yaratacağına inanırlar.

Eski Türklerdeki "Han-ı Yağma" törenlerinden, Amerikan yerlilerinde 'potlaç'a ve Endonezya'da kurban kesme yarışına dönüşen Toraja cenazelerine dek dünyadan daha birçok örnek verilebilir.

Özünde tüm bunlar, hediyelerin toplumda yaratabileceği zehirli etkiyi bertaraf etmeyi amaçlar.

* * *

Türkiye'nin Somali'ye yardımının da zehirli bir etkisinin olduğu söylenemez mi?

Bu yardımın aniden kesilmesi, hükümet etme yetisi zaten kısıtlı olan Somali yönetimini iyice zorlayacak.

Türkiye'nin çekilmesiyle oluşan boşluğu bugün Ankara'yı ziyaret eden Katar Emiri doldurabilir belki...

Ancak El Şebab gibi bir "ortak düşmana" rağmen Somali'ye doğrudan maddi yardımda bulunmayı reddeden Batı'nın, bu ülkeye karşı, "Müstehaklar" diye özetlenebilecek soğuk bakışı sürecektir.

Bu bakış, merhametsizce görünebilir. Fakat boğulan çocuğu kurtarmayan Japon kadın gibi bu da, kültürel bağlamı içerisinde "doğru" bir bakıştır.

Nitekim, Türkiye'den "kutu kutu" paraları aldıktan sonra görevi bırakan Somali Merkez Bankası başkanının halefi Yusuf Abrar'ın bugün medyaya sızan istifa mektubuna bakın.

Yine Reuters'ın haberine göre Abrar, sadece 7 haftalık görev süresinin ardından 30 Ekim'de istifa ederken, Marmaray'da ağırlanan Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud'un adamlarını, "yolsuzluğa kapı açmakla" suçluyor mektubunda...

* * *

Ulus devletlerin oluşturduğu çıkara dayalı bir uluslararası sistem içerisinde "karşılıksız hediye" olmaz.

Ayrıca, devlet içerisinde de ne iktidar sahipleri karşılıksız bir hediye alır, ne de seçmene karşılıksız hediye verirler.

Erken seçim öncesinde hediyeler dağıtılarak oy istenilen ülkemizde...

Evindeki ayakkabı kutularında milyonlarca dolar sakladığı ortaya çıkan bir devlet bankası genel müdürünün tahliye edildiği bugün...

...Somali ile ilişkilere de biraz bu gözle bakmak yararlı olabilir.

"Peki, ne yapmalı" diye soruluyorsa...

Batı'dan bir örnekle: ABD'de federal yasalara göre seçimler için hediye dağıtmanın yasak olduğu hatırlatılabilir.

O kadar "uzağa" gidemiyorsak yine Afrika'ya döneriz ve Ruanda'da da dahi kamu görevlilerinin hediye almasının yasak olduğunu anımsayabiliriz.

Çünkü bazı hediyeler zehirlidir.