Bir sonraki teknolojik çığır...

Yapay zeka, blok zinciri, otonom robotlar, 3B baskı, sesli asistanlar, “deep fake” videolar ve artırılmış gerçeklik gibi epey uzun süredir var olan ve ağır ağır gelişen teknolojilerden bahsetmiyorum.

Çığır açmanın arifesinde gibi görünen, hayata geçmesiyle birlikte kısa sürede büyük bir değişim yaratacak yeni buluşları kast ediyorum.

Son dönemdeki gelişmelere bakınca benim aklıma şu beş başlık geliyor:

* Kuantum bilgisayarların üretilmesiyle bir gün tüm şifrelerin kırılabilecek olması: 2 trilyon dolarlık e-perakende sektöründen devlet sırlarına ve ticari sırlara kadar internetteki hemen her özel bilgi, modern şifreleme yöntemleriyle korunuyor. İlk örnekleri çok pahalıya mal olacak kuantum bilgisayarlar bilinen tüm şifreleme yöntemlerini çözecek ve buna karşı nasıl bir savunma geliştirileceği henüz belli değil.

* Dünya yörüngesinde dönen binlerce mini uydudan oluşan bir ağ ile olağanüstü hızlı bir bağlantı altyapısının oluşturulması: SpaceX’in StarLink projesi bu alanda atılmış ilk adım. Bunu yapan şirketin “adeta para basacağı” söyleniyor çünkü “süper hızlı” işlemlerden büyük karlar elde eden bankalar ve diğer mali kuruluşlar bu ağa girebilmek için milyonlar ödeyecek. Döviz kurunun ne yöne gideceğini birkaç saniye önceden haber aldığınızı düşünün… Elbette oluşacak “iki vitesli internetin” en hızlı şeridinden en fazla parayı verenler ilerleyebilecek.

* ‘Beyin-bilgisayar arayüzleri’nin de ilk ticari kullanımları başlamak üzere… Beynin bilgisayara bağlanmasıyla elektronik ve biyolojik dünyalar birleşecek, insan-makine ayrımı belirsizleşecek. Gözlerinizi kapatıp düşünerek internete erişebildiğiniz bir dünyada eğitim sisteminin ve mesleklerin ne kadar değişeceğini düşünün. Elbette bu teknolojiye de önce en zenginler erişebilecek.

* Yüksek kapasiteli kablosuz enerji transferinin devreye girmesiyle şarj kablosu/istasyonu yakında tarihe karışacak. Hala nispeten pahalı olsa da elektrikli otomobillerin giderek yaygınlaşmasıyla beraber bu konuda çalışmalar hızlandı.

* Tamamen şeffaf ve esnek ekranlar bildiğimiz elektronik yüzeyleri tarihe gömecek. Büyük şirketlerin de bugünlerde üretime başladığı bükülebilir ekranlar sadece bir geçiş formu olarak görülmeli. Siz asıl ekranların tamamen görünmez hale geleceği günleri düşünün... (Gerçi 3 numaradaki teknoloji hayata geçince ekrana da gerek kalmayacak)

Çığır açacak bu teknolojilerin ortak özelliği, onları ilk kez hayata geçirenlerin tarihte bugüne kadar görülmemiş derecede büyük bir rekabet avantajı elde edecek olması.

Bir diğer ortak özellikleri ise hemen hepsinin internetin demokratik doğasını tahrip ederek sosyal hayattan ekonomiye tüm alanlarda adaletsizlik ve eşitsizlikleri daha da artırma potansiyelleri.

Kuantum bilgisayarı üretip tüm şifreleri kırabilen, yörüngede binlerce uydusuyla dünyanın en hızlı veri iletişim altyapısına sahip olan, beyin-bilgisayar arayüzüyle insanın kendisini tarihin en büyük veritabanına dönüştürebilen ve bu işler için gereken enerjiyi kablosuz iletebilen tek bir şirketin tüm bu patentleri aldığını düşünün.

Ve bu şirketin istediği fiyata sattığı tüm bu hizmetleri sadece en zenginlerin alabildiğini, gözlerini kapadıklarında her veriye erişip parmaklarını şıklattıklarında her şifreyi kırabildiklerini, herkesten yüzlerce kat daha hızlı bağlantıya sahip olup yakıt almak için hiç durmadan seyahat edebildiklerini hayal edin.

İnsanlık 18. ve 19. yüzyılın büyük keşiflerinin demokrasinin altını oyduğunu görünce (mesela “soyguncu baronlar” vakası) zamanla tedbirini almıştı.

21. yüzyılda açılacak yeni teknolojik çığırlar da demokrasinin korunması için benzer bir toplumsal iradeyi şart koşuyor.

Peki sizce bir sonraki teknolojik çığır ne olacak?

Gazetecilik öğrencileri, iletişimcilik profesyonelleri ve akademisyenlerle oluşturduğumuz Yeni Medya İletişim Ağı'na katılmak için bana bir e-posta göndermeniz yeterli: ekizilkaya@hurriyet.com.tr

BEŞ SAYI

* 75 milyar dolar: Çin yapımı karaoke video uygulaması TikTok’un, Uber’i geride bırakıp dünyanın en değerli startup’ı olmasını sağlayan güncel değeri

* 30.8 milyar dolar: E-perakende devi Alibaba’nın bir günde yaptığı ciro (Çin’de kutlanan 11 Kasım Yalnızlar Günü)

* 800 milyon dolar: Flört uygulaması Tinder’ın 4.1 milyon ücretli kullanıcısından sağladığı gelir

* 20 milyon dolar: ABD merkezli haber sitesi Axios’un bu yıl için öngördüğü gelir. Gelecek yıl abonelik modelinin devreye girmesiyle bu gelirin katlanması bekleniyor.

* Yüzde 54: Akıllı telefon kullanıcılarının, 20 dakikanın üzerindeki YouTube videolarında geçirdiği sürenin toplam video izleme sürelerine oranı. 2016’da bu oran yüzde 29’du. Yani YouTube’da yeni trend daha uzun videolar…