Atatürk'ün evine bir bomba daha atılırsa

Düşünün, bir sabah uyandığınızda sosyal medya karışmış, herkes bir video paylaşıyor.

Videoda Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev yanıyor, Yunanistan'ın aşırı sağcı partisinin lideri "Biz bombaladık" diye açıklama yapıyor, ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ekranlara geliyor ve "Yunanistan'a savaş ilan ediyoruz" diyor; Leopard tanklarımızı bu kez Meriç'i geçip Yunan topraklarına girerken görüyoruz.

Bu gergin dönemde teknoloji öyle olanaklar sunuyor ki; bunların hiçbiri aslında yaşanmadan, hepsi başımıza gelebilir.

Sosyal medyanın derinleştirdiği ve benim de birkaç kez farklı açılardan ele almaya çalıştığım sahte/yalan haber sorunu konusunda ilk alarmı veren isimlerden biri Aviv Ovadya idi.

Ovadya'nın yeni uyarısı ise çok daha tehlikeli bir döneme işaret ediyor.

Yapay zeka ve makine öğrenme alanlarında kaydedilen ilerlemeler, sahte video üretmeyi çok kolaylaştırdı. (Obamalı bir örneğine daha önce burada yer vermiştim)

Ovadya, gerçeğinden ayırt etmesi çok zor olan sahte videoların "diplomatik manipülasyon" için kullanılabileceğini, örneğin ABD Başkanı Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jong Un'un savaş ilanını içeren bir sahte videonun, taraflardan birinin "teyitsiz tepkisi" sonucu gerçek bir nükleer savaşı tetikleyebileceğini söylüyor.

İstihbarat servisleri başta olmak üzere devletlerin "karanlıkta" çalışan unsurlarının elinde artık çok daha etkili silahlar var.

Mesela George W. Bush'un Amerikası bugün olsa Saddam Hüseyin'i devirmek için sahte kağıtlar ve fotoğraflara değil, belki de Saddam'ın kendisini kitle imha silahlarıyla övünürken gösteren sözde gizli çekim bir video kullanabilirdi.

Saddam "Montaj!" deyip itiraz ederdi belki ama böyle bir video olsa uluslararası kamuoyu şüphesiz 2003'te olduğundan çok daha fazla ikna olmuş halde izlerdi ABD'nin başlattığı bu savaşı...

Yazının başında "Atatürk'ün evi" örneğini verirken, elbette, 1955'te Demokrat Partili Mithat Perin'in sahibi olduğu Ekspres gazetesinin 6-7 Eylül olaylarına zemin sağlamak için kasten yayınlandığı iddia edilen o meşum manşetine de göndermede bulunmak istedim.

Bugün sosyal medya 63 yıl öncesinden bile daha büyük bir infial potansiyeli sunuyor.

Vatandaşların böyle girişimler karşısında sığınacakları bir limana, güvenecekleri köklü bir gazetecilik markasına ihtiyaçları artıyor.

Özgür, bağımsız ve güvenilir bir medyaya ihtiyacı toplumlar giderek daha derinden hissedecek.

Ama asıl soru şu: Biz gazeteciler bu ihtiyacı ne kadar karşılayabiliyoruz?

Yeni Medya'dan Kısa Kısa

* New York Times'ın dijital abonelik işi geçen yıl Google'dan daha hızlı büyüdü. Yüzde 46'lık artışla 340 milyon dolara ulaştı. Ve geçen yıl ABD borsasında NYT'ye yatırım yapanlar, Google ve Facebook'a yatırım yapanlardan daha çok kazandı.

* Giderek 55 yaş üstü insanların yoğunlaştığı bir platform haline gelen Facebook genç kullanıcılarını kaybediyor. Ayrıca şirketin başı bu kez Almanya'da kişisel veri politikası nedeniyle dertte. Brezilya'nın en büyük gazetelerinden biri ise yalan haberleri teşvik ettiği gerekçesiyle Facebook'tan tamamen çıktığını açıkladı.

* İngiltere'de insan beyni üzerinde yapılan yeni bir araştırmaya göre kullanıcıların kaliteli haber sitelerindeki reklamları hatırlama oranı, sosyal medya platformlarındaki reklamları hatırlama oranından yüzde 42 daha yüksek.

* Boston Dynamics'in sürekli gelişen robotlarını 2013'ten beri yazıyorum, son videolarını da aşağıya ekledim. SİHA'ların ardından bu "insansız yer araçlarına" da yakında silah takıldığını göreceğiz ve Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nın yeni bir raporunda ifade edildiği gibi, bu silahlı robotlar günümüzün kalaşnikofu gibi karaborsaya da düşebilir. İşte bu engellenemezse, bu yazıda bahsettiğimiz sorunlar o gün daha da yakıcı bir hale gelecektir.

5 gazetecilik filmi daha

En iyi gazetecilik filmlerini geçen hafta sizlere sormuştum, şu öneriler geldi: 1) Shattered Glass 2) Truth 3) The Company You Keep 4) Nothing But The Truth 5) Good Night and Good Luck