Kilis ve zeytinyağı

Kilis Valisi Recep Soytürk, kendi deyimiyle “Karadenizli olduğu halde görev için geldiği Kilis’te zeytinyağına gönül vermiş” bir insan. Karadenizli vurgusu önemli. Bölgenin kendine özgü zeytin çeşitleri olsa da geleneksel mutfağında tereyağının başrolde olduğu bir bölge.

Vali, Kilis’e geldiğinde yılda belki 1-2 litre zeytinyağı tüketirken artık sadece zeytinyağı kullanır hale geldiğini, zeytinyağıyla ilgili her şeyi okuyarak, dinleyerek kendini geliştirmeye çalıştığını söylüyor.

Soytürk bu açıdan zeytinyağı dünyası için rüya tüketiciyi temsil ederken bir devlet insanı olarak zeytinyağının ihtiyacı olan vizyona sahip.

Kilis zeytinyağının daha kaliteli üretilmesi, belli kaliteye gelen yağın hak ettiği değere sahip olmasıyla bizzat ilgilenen, bu konuda bölgesel politikalar üreten bir vali Soytürk.

Zeytinin genetiği konusunda Türkiye’nin en önemli akademisyenlerinden Mücahit Taha Özkaya’dan öğrendiği “kaliteli zeytinyağı yapma” normlarını kağıda döküp tüm sıkım tesislerinin uygulaması gereken valilik kararına dönüştürmüş.

İlk kez 2 yıl önce İpek Yolu Ajansı aracılığıyla bir araya gelmiş ve Kilis zeytinyağının durumunu nereye gidebileceğini konuşmuştuk.

İpek Yolu Ajansı da kurum olarak zeytinyağına yapılan yatırımlara büyük önem veriyor.

3 sene önce ilk kez tattığım bölge yağları her geçen yıl daha iyiye gidiyor.

İpek Yolu Ajansı’ndan yine zeytinyağı tutkunu Burhan Akyol ve Mehmet Polat’la zaman zaman konuşup bölge zeytinyağına artı değer kalabilecek ne yapabiliriz diye konuşurduk. Bu sene ilk taşı attık. Gerisi de gelecek...

Kilis bir zeytinyağı rotası olabilir

İtalya’nın önde gelen zeytinyağı yarışmalarından LODO’nun yılın teknik adamı seçtiği arkadaşım Luca Mencaglia’yı, İpek Yolu Ajansı ile planladığımız sıkım kursunun ilk etabı olarak Kilis’e götürdüm.

Birlikte sıkım tesislerini dolaştık. Luca, tesislerde yapılabilecek, kaliteyi yükseltebilecek küçük değişiklikler önerdi tesis sahiplerine.

Sıkım sırasında yapabilecekleri, istedikleri gibi bir yağ elde etmelerini sağlayacak ayarlamalardan bahsetti. Zeytinlikleri gezdik. Zeytinleri, toprağı dinledik. Nasıl daha iyi ürün alınabileceğini konuştuk.

Saha çalışmasının ertesi günü Kilis’in merkezinde zeytinyağı üreticileri ve çiftçilerin katıldığı bir seminer düzenledik.

Luca, kaliteli zeytinyağı elde etmek için gerekli tüm aşamaları detaylarıyla anlattı. Toprak, budama, ilaçlama, gübreleme gibi konularda maliyeti düşürecek, üretimi artıracak ipuçları verdi. Çiftçi ve üreticilerin teknik sorularını yanıtladı.

Bu görüşmenin yaklaşık 2 saatinde Vali Soytürk de yanımızdaydı.

Konuyla ilgili son derece teknik ayrıntılara dahi hakim olabilmek için, kalabileceği en uzun süre kaldı, dikkatle dinledi.

Üreticilerle birlikte İtalya’dan getirdiğim yağları tattık. Yağın nasıl tadıldığı, jüri olarak kaliteli zeytinyağını hangi kriterlerle belirliyoruz gibi tadıma dair teknik konuları anlatmak da bana düştü.

İyi bir üreticinin aynı zamanda iyi bir tadımcı olması şart. Bu bir opsiyon değil. Elbette bir tek tadım kimseyi iyi bir tadımcı yapmadı hemencecik, ancak atılan her taş, her antrenmanı önemli buluyorum.

Gittiğimiz her yerde ev sıcaklığında, ev mutfağıyla ağırlandık.

Ne kadar teşekkür etsek azdır, Kilis misafirperverliği için.

3 gün süren gözlemimizden çıkardığımız sonuç; bölgede kaliteli sıkımı sindirmiş, belli bir seviyeye gelmiş sıkım tesisi ve ustaları var. Bu harika. Maalesef henüz çoğunluk değiller ama sayıları ve çabaları küçümsenmeyecek kadar büyük.

Bahçelerdeki en bariz sorun budama hataları. Bu, Türkiye’nin geneli için geçerli.

Zeytinin her yıl dengeli ürün vermesini sağlayacak budama tekniklerini öğrenmemiz gerekiyor. Yağın korunmasında alınması gereken yol var.

Kilis bir zeytinyağı rotası olabilir. Peyzaj olarak da ona doğru gidiyor. Bölge olarak bu peyzajı bilinçli olarak geliştirebilecek mimarlarla çalışılsa ne güzel olur.

Vali ayrıldıktan sonra seminere katılanların bir kısmının ilgisini kaybettiğini itiraf etmeyelim. Luca’nın kapanış yorumunu buraya not olarak düşmek isterim: “İyi zeytinyağı yapmak için her şeyden önce merak gerekir.” Öğrenme açlığı, kaliteli zeytinyağı yolunda üreticinin en önemli yakıtı...

Teşekkürler Vali Soytürk, İpek Yolu Kalkınma Ajansı, merakını esirgemeyen üretici, çiftçi, harika zeytinyağlılarıyla başımızı döndüren Hamide ve Ayşegül Hanım... Bölge sizlere sahip olduğu için çok şanslı.