Orta gelir tuzağı

Onuncu yıl marşına söylenen “ülkeyi demir ağlarla ördük” ifadesi palavradır. 1923’ten 2003’e kadar geçen 80 yılda yapılandan fazlası son 10 yıl içinde yapılmıştır. Kişi başına milli gelir 3 kat artıp (!) 10 bin doları geçmiştir. Şimdi hedefte bunu, 2023 yılında yani Cumhuriyet’in 100 yılında, 25 bin dolara çıkartmak vardır. Tam bu propaganda mesajları, her Allahın günü, her TV kanalında günde beş kere beyinlere şırınga edilirken, iktisatçılar arasında  “Türkiye orta gelir tuzağına düşecek” muhabbeti çıktı.

10 YILDA 75 MİLYON ZENGİN YARATTIK HER YAŞTAN

Önce size 10 yıllık büyümenin, resmi istatistikler göre doğru oranını vereyim. 2012 yılında büyümenin yüzde 4.5 olacağı varsayımına göre, 10 yılda Türkiye’nin toplam milli gelir artışı yüzde 65’tir. Nüfusta arttığı için kişi başına milli gelir artışı ise yüzde 47’dir. Bunlar hiç de küçümsenecek rakamlar değildir. Ama kişi başına milli gelir “üç misli attı” gibi yanıltmalara hiç gerek yoktur. Cumhuriyet kurulduğundan bu yana Türkiye’nin milli gelir artışı yılda yüzde 5 civarında olmuştur. Son 10 yıldaki büyüme hızı da  yüzde 5.1’dir. Yani trend değişmemiştir. Eğer hükümet, finansal istikrarı sağlamak için cari döviz açığını, milli gelirin yüzde 5’in altına düşürme politikasından vazgeçmezse zaten büyüme kendiliğinden düşecektir.

ORTA GELİR TUZAĞI NEDİR

Koç Üniversitesi iktisat profesörlerinden Sumru Öz’ün, bu konuda kaleme aldığı makaleye göre “Orta Gelir Tuzağı” şudur: Eğer bir ülkenin kişi başına milli gelirinin,  ABD’nin kişi başına milli gelirinin belli bir yüzdesi (kabaca yüzde 20) dolayında çakılıp kalmasına “orta gelir tuzağına” düşmek deniyormuş. Makalede, Dünya Bankası raporlarına göre Türkiye, 1960’dan beri orta gelir tuzağındadır. 1960-2010 yılları arasındaki 101 ülkenin kişi başına milli gelir değişimleri kıyaslamasında da Türkiye yine “orta gelir kümesinin” tam ortasında yer almaktadır. Yani 50 yılda, mutlak rakamlarla zenginleşmiş olmakla birlikte, başka ülkelerin başarılarına göre Türkiye’nin nispi pozisyonu değişmemiştir. Dolayısıyla sorun, orta gelir tuzağına düşmemek değil, zaten düşülmüş bulunan tuzaktan nasıl kurtuluruzdur. Sayısal hedef Türkiye’nin kişi başına milli gelirinin, ABD’nin kişi başına milli gelirinin yarısını geçmektir.�

TUZAKTAN NASIL ÇIKILIR

Dünya Bankası raporlarına göre tuzaktan çıkmak için üç dönüşümün gerçekleşmesi gerekiyor. Bunlardan birincisi, üretim ve istihdamda çeşitlenmenin önce yavaşlayıp, uzmanlaşma arttıkça tersine dönmesidir. İkincisi, sanayide kapasite artıran yatırımlardan çok inovasyon yatırımlarına ağırlık verilmesidir. Üçüncüsü şart ise, işgücünün yeni teknolojilerine uyum gösterecek şekilde eğitilmesiyle yetinilmeyip, yeni teknoloji yaratacak yetenekte geliştirilmesini hedeflemektir. Bu üç dönüşümün ortaya çıkabilmesi ise, kurumsal reformların yapılmasına bağlıdır deniyor.
Son Söz: Gelişmiş ülke yoktur, gelişmiş millet vardır.