Müjde! Aranan petrol bulunmuştur

Bakanlıkta işbaşı yaptığı gün bakanlık yetkilileri kendisini tebrik edip "Ayağınız uğurlu geldi; petrol aramayla ilgili çalışmalarımız iyi sonuçlar verdi; çok zengin yataklar bulundu. Bunları kamuoyuna lütfen siz açıklayın" demişler. Fahir Bey, bu hikáyeyi bana anlatırken dayanamadım, peki siz ne yaptınız dedim. Tabii böyle bir açıklama yapmayı reddettim; çünkü ortada ispatlanmış bir şey yoktu. Ben eski bir bürokrat olarak, enerji bakanlığının zaman zaman ve özellikle bakan değiştiğinde veya politik ortam gerektirdiğinde böyle haberler yaydığını biliyordum; dolduruşa gelmedim dedi. 1980’den bu yana neredeyse 30 yıl geçti. O gün bulunduğu söylenen petrol bulunamadı. Ama galiba artık, ülkenin petroldeki makûs talihi yenildi. Müjdeler olsun, aranan petrol bulundu.

* * *

Herhalde tüm dünya halklarını, ama bilhassa arsa ve ilişki rantı yiyerek zengin olma hayaliyle yanıp tutuşan normal yurdum halkının maneviyatını yükseltip, kendisini yönetenlerin "kısmetli" olduğuna inanmasını sağlayan şey "petrol bulundu" haberleridir. Son bir aydır Türkiye yine petrol bulundu haberleriyle çalkalanıyor. Karadeniz’de 10 milyar varil petrol ve 1.5 trilyon metreküp doğalgaz bulunmuş. Bu miktar Türkiye’nin 40 yıllık petrol ihtiyacına yetermiş. Hakeza bulunduğu söylenen doğalgaz da Türkiye’nin 40 yıllık ihtiyacını karşılayacak büyüklükteymiş. İnşallah bu bilgiler doğrudur. Eğer bu bilgiler doğruysa, Türkiye’nin elektrik üretime dönük yatırım projelerinin tekrar gözden geçirilmesi gerekir. Şu sıralarda nükleer enerji ve ithal kömürle çalışacak termik santraller kurulması gündemdedir. Özellikle nükleer santral çok pahalı bir yatırımdır. En ucuz elektrik doğal gaz yakılarak üretilir. Hele, hele bu santraller, doğal gaz kuyularının hemen yanı başına kurulursa, maliyet daha da düşer. Türkiye’de elektrik üretimi özel sektöre ve rekabete açılmıştır. Fiyatlar piyasada oluşmaktadır. Devletin alım ve asgari fiyat garantisi yoktur. Nükleer veya ithal kömür yakan santrallerde üretilen elektrik, ne yatırım ne de işletme maliyeti bakımından doğalgaz santralleriyle (hatta fueloil santralleriyle) rekabet edemez. Rezervler konusunda Enerji Bakanlığı yatırımcılara sağlıklı bilgiler vermeli ve bulunmuş olan yerli doğalgaza ve üretilecek fueloile nasıl bir fiyat uygulayacağını şimdiden açıklamalıdır. Aksi takdirde, özel girişimcilerin ve kredi kuruluşlarının düşeceği tereddüt yüzünden enerji yatırımları zamanında yapılamayacaktır. Ya da milyarlarca dolar dış borçla yapılacak yatırımlar sonunda átıl kalacaktır. Pek tabii bu firmalar batacak, alınmış krediler geri ödenemeyecektir.

Son Söz: İsrafın en kötüsü, yanlış yatırımdır.