General Motors (II)

GM’nin tekrar iktisadi olarak ‘yüzer’ hale getirilmesi için çalışmalara başlanmıştır. Bu ‘hayvanın başını döndürme’ operasyonu, işletme ekonomistlerinin izlemesi gereken muhteşem bir deney olacaktır. Yılda 190 milyar dolarlık satış yapan GM’de 325 000 kişi çalışmaktadır. GM’nin bilanço büyüklüğü 470 milyar dolardır. Böyle bir sanayi şirketinde bilançonun, satış rakamından büyük olması tek başına bir ‘felaket’ habercisidir. Bilançonun 22 milyarı özkaynak, 448 milyarı borçtur. Borçların 278 milyarı faizli olup, şirketin yıllık faiz yükü 16 milyar dolardır. GM, araştırma ve geliştirmeye 6 milyar dolar harcamaktadır. Bu yıl işletme zararı 9 milyar (bilanço zararı 6 milyar) dolar olacaktır.

* * *

1953’te Amerikan Senatosu’nda yapılan ‘devlet-sanayi ilişkileri’ görüşmelerinde dönemin Savunma Bakanı, GM’nin baş yöneticisi Charles E. Wilson’a ‘Acaba, GM’nin çıkarlarıyla, ABD’nin çıkarlarının örtüşmediği bir durum olamaz mı?’ sorusunu yöneltmiştir. Wilson, böyle bir şeyi tahayyül bile edemiyorum demiş ve şu unutulmaz cümleyi sarf etmiştir. ‘Amerika için iyi olan her şey, GM için iyidir. Hakeza GM için iyi olan her şey de Amerika için iyidir.’ O zamanlar Amerika’yı, General Motors, General Electric ve General Eisenhower (devlet başkanı) adlarında üç general yönetiyor denilirdi.

* * *

Otomotiv endüstrisinde, başkasının aklına gelip de GM’nin aklına gelmeyen hiçbir yenilik yoktur. Hatta GM, az sarfiyatlı derli-toplu araba üretip, piyasaya sunma konusunda gecikince ‘GM arkadan gelebilir, ama bir defa yola koyuldu mu, rakiplerini ezer geçer’ denmiştir. Nasıl Japonya’nın otomobil ‘kabadayısı’ Toyota ise, Amerika’nın otomotiv ağası da GM’dir. GM’nin kalite anlayışı her zaman başka üreticilere örnek olmuştur. Firma zor duruma düşmüş olsa da, GM ürünlerinin kalite algılanması hálá yüksektir. Nitekim GM’nin prestij arabası ‘Cadillac’ için ‘Standart of Quaility’ sloganı kullanıcılar arasında geçerliliğini sürdürmektedir.

* * *

GM’nin batış sebebi ‘işgücü giderlerinin çok yüksek’ olmasıdır. Bunun sebebi, GM’nin hem merkezi yönetime ağırlık vermesi ve hem de çalışanlarına çok yüksek ücret ve yan menfaat sağlamasıdır. Kurtulması için de bunun tam tersini yapması gerekir. Yani, ademi merkezi yönetime geçecek ve işgücü maliyetini, sadece adam çıkartarak değil, çalışanlara sağladığı menfaati azaltarak düşürecektir. Bunun için işçi sendikasının işbirliğine ihtiyacı vardır. Bu bakımdan GM’nin yüzdürülmesi, sendikalar için de bir sınavdır

Son Söz: İşini kaybetmek istemeyen, ücretinden taviz verir.