General Motors (I)

General Motors (GM) şirketi, uzun zamandır zordaydı. İnşallah bu ve alınacak diğer önlemlerle GM kurtulur. GM’nin başına gelenler, benim için çok önemlidir. Anlatayım.

Önce firma hakkında bazı bilgiler vereyim. GM, 1931’den beri dünyanın en yüksek sayıda motorlu araç üreten firmasıdır. Zora girdiği son yıllarda dahi, bu ünvanını kimseye kaptırmamıştır. Halen, binek otomobili ve kamyon olarak yılda 9 milyon araç üretmektedir. 32 ülkede fabrikaları, 200 ülkede satış teşkilatı mevcuttur. GM’de toplam 325 bin kişi çalışmaktadır. Merkezi, Amerika’nın Detroit şehrindedir. 1900’lü yıllarda Ford, rakiplerinden misliyle büyük hale gelmişti. Hiç kimse tek başına Ford’la rekabet edemiyordu. 1908’de Billy Durant adında bir girişimci, Chevrolet, Buick ve diğer bazı otomobil üreticilerini biraraya getirdi ve 1908’de GM’i kurdu. Onun için şirketin adı ‘genel motor’dur. Güçbirliğine en son ‘OLDS Motor Vehicle Company’ katılmıştır. OLDS’un kuruluş tarihi 1897’dir. Dolayısıyla GM’de 108 yıllık otomobil ve motor üretme tecrübesi vardır. Dünyada araştırma ve geliştirmeye en fazla kaynak ayıran sanayi şirketi GM’dir. GM’nin yıllık satışları 190 milyar dolardır. Şirketin toplam 448 milyar dolar borcu var. Bunun 278 milyar doları faizlidir. Yıllık gideri 16 milyar dolardır. Bu yıl 9 milyar dolar zarar edecektir. GM’nin durumu vahimdir.

* * *

İş idaresi eğitimi almaya başladığım 1950’li yıllarda ve sonrasında ‘bilimsel yönetim’in (scientific management) ne kadar güvenilir olduğu anlatılırken GM’in uygulamaları örnek gösterilirdi. GM’in yönetim ilkeleri ve yöntemleri, sanayi yöneticilerinin, karar alırken başvurduğu en önemli referanslardan biri olmuştur. Bizler GM hikayeleriyle büyüdük. Aklımıza, bir gün gelip GM’in bu hale geleceği hiç gelmedi. İşletme ekonomisinin kitabını yazmış bir şirket, konjonktürel olarak zor dönem geçirse bile, çabuk toparlarla diye konuştuk. Kısaca güvendiğimiz dağlara kar yağdı. GM, kárlılıkla büyüme ilişkisini zedeledi. Eğer bir sektörde birinci veya ikinci, bilemedin üçüncü olamazsan, o işten çık diyen inancı da zedeledi. Demek ki işletme ekonomisinde, her vak’ada, her sektörde, her zaman ve her coğrafyada geçerli bir ‘evrensel’ kural yokmuş. 17 yıl süreyle GM’i yöneten ve GM’i dünyanın en büyük şirketi haline getirip 1956’da emekli olan başkan Alfred P. Sloan’ın ‘GM’deki yıllarım’ adlı kitabında, ‘en büyük hatam, yeterince büyük düşünmemek olmuştur’ ifadesi de artık eski tadı vermemektedir.

SON SÖZ: Kuma oturan gemiler, uzaktan yüzüyormuş gibi durur.