Dolar, Euro paritesi

Piyasalardaki oynamaları her Allah’ın günü en az beş defa yorumlayanlar, fiyatlardaki her iniş çıkışa, mutlaka bir gerekçe gösterir. Gösterilen gerekçeler, çoğu zaman ortaya çıkan oynamanın sebebi değildir. Büyüme, enflasyon, işsizlik, cari açık rakamları gibi bazı ölçümler, trend (genel eğilim) değişikliklerinin öncü göstergesidir. Yatırımcılar, her gösterge açıklamasından sonra pozisyonlarını gözden geçirir. Çünkü trend değişimlerini kaçırmak istemez. Göstergeyi, yorumcuları dinleyerek kendince değerlendirir. Buna göre yeni pozisyonunu belirler. Ama öncü göstergeler, ne her zaman olacağı gösterir; ne de trend değişiminin zamanını söyler. Emin olmayan yatırımcı bekler. Bekleme uzadıkça da ya fırsat kaçar veya tehlike tahakkuk eder. Bu tipik amatör davranışıdır.

* * *

Borsalarda profesyonellik, trend (genel eğilim), ister aşağı ister yukarı olsun, pozisyon değiştirerek para kazanabilmektir. Bunun için teknik analiz yapabilmek, yani trend değişmese bile ortaya çıkabilecek yükseliş ve düşüşleri kestirebilmek gerekir. Bu analizleri yapanlar, hangi yetkin fon yöneticilerinin nasıl hareket ettiğini ve artçı oyuncuların hangi hızda harekete katıldığını bilen kişilerdir. Fon yönetiminin teorisi, birbirinden bağımsız hareket ediyormuş gibi duran kişilerin, aslında birbirine bakarak belli bir ‘patern’ (tarz) içinde hareket ettikleri hipotezine dayanır. Bu işin teorisyenleri, amatörlere göre ‘kaotik’ (karmaşık) duran ortamlarının içinde gizlenmiş ‘pattern’ yani davranış biçimini filitre edebilir. Kısaca, diğer oyuncuların yakın vadede nasıl hareket edeceğini kestirebilir. Bazen yanılsalar da, en çok olayda doğru pozisyonu alabildikleri için, uzun vadede en yüksek getiriyi onlar elde ederler.

* * *

İki örnek vermek istiyorum. Dünyanın en zengin üniversitesi olan Harvard’ın 21 milyar dolarlık ‘bağış fonunu’ işleten uzmanlar 1995-2000 arasında, enflasyondan arındırılmış olarak, yıllık ortalama yüzde 20,9 getiri sağlamış. Stanford Üniversitesi’nin 9 milyar dolar parasına da, o okulun yatırım danışmanları, yılda % 20,7 getiri elde etmişler. Unutmayın, bu getiriler ABD’de nominal faizlerin yüzde 6-7’lerde dolaştığı yıllarda elde edilmiş.

* * *

Doların, son iki ay içinde, Euro karşısında değer kazanması ‘teknik’ bir harekettir. ABD, bütçe ve özellikle dış (cári) işlem açıkları verdiği sürece, doların değerlenmesi kalıcı olmayacaktır.

Son Söz: Düşmez, kalkmaz para yoktur. (TL hariç, o hep kalkar.)