Sınav kaygısı şımarıklık mıdır?

Çocukların özellikle annelerinin duygularını kopyaladığını söylüyorsa eğer tüm pedagoglar, psikologlar, acaba sınav kaygısı ile ilgili de şunu söyleyebilir miyiz? Acaba bu çocuklar aslında ‘anne ve baba’larının mı kaygılarını taşıyor ya da ebeveynlerinin kendilerine aşıladığı yetersizlik duygusu mu bu kaygıyı yarattı? Tüm kariyerim boyunca gerek yönettiğim kolej veli toplantılarında gerekse şu anda danışmanlığını yaptığım öğrenci ailelerimde bazen bu kulaklarım öyle acımasız eleştiriler duyuyor ki düşünüyorum bu çocuklar bu kadar yetersizlik ile suçlanırken nasıl başarılı olacaklar? Gelin biraz sınav kaygısı nedir inceleyelim, böylece bunun sadece bir şımarıklık değil de gerçek bir sorun olduğunu ve üzerinde çalışılması gerektiğini anlamış olalım.

SINAV KAYGISI NEDİR?

Sınav kaygısı; öncesinde öğrenilen bilginin sınav sırasında etkili bir biçimde kullanılmasına engel olan ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı olarak tanımlanır.
Sınav kaygısı olan kişinin aklından geçen düşünceler;
1. “Sınava hazır değilim”
2. “Bu bilgiler çok gereksiz ve saçma. Nerede ve ne zaman kullanacağım ki?”
3. “Sınavlar niye yapılıyor, ne gerek var?”
4. “Bu bilgiler gelecekte benim işime yaramaz. Sınava hazırlanmak için gerekli zamanım yok ki!”
5. “Bu konuları anlayamıyorum, aptal olmalıyım”
6. “Ben zaten bu konuları anlamıyorum”
7. “Biliyorum, bu sınavda başarılı olamayacağım”
8. “Sınav kötü geçecek”
9. “Çok fazla konu var, hangi birine hazırlanayım?”

Bunlar sıklıkla gözlenen olumsuz otomatik düşüncelerdir.

Peki bunların panzehiri yani bu düşünceyi yok edecek alternatif düşünceler nelerdir?

1. “Yapmam gereken nedir?”
2. “Yapabildiğimin en iyisini yapabilirim”
3. “Olabilecek en kötü şey ne?”
4. “Dünyanın sonu değil, telafisi var. Bunda başarısız olmam her zaman olacağım anlamına gelmez”
5. “Yeterli zamanımın olmadığı doğru ancak olan zamanımı en etkili şekilde nasıl kullanabilirim?
6. “Tüm kaynakları çalışamasam bile, önemli bölümlere öncelik vererek sınava hazırlanabilirim, hiç olmazsa bu bölümlerden puan kazanırım”
7. “Başarırsam hayatımın önemli bir dönüm noktasını aşacağım. Başarısız olmam tembel ve beceriksiz olduğumu göstermez. Daha fazla çalışmam gerektiği anlamına gelir”
8. “Zamanı kendi yararıma kullanmak benim elimde”

SINAV KAYGISI VE AİLE İLİŞKİSİ NASILDIR?

Bu sorunun cevabını Türkiye Psikiyatri Derneği web sitesinden aldım ve gördüm ki yazımın en başındaki tespitim doğru buyurunuz; Aile için sınavın ne anlam ifade ettiği, sınava yönelik tutum ve yaklaşımları önemlidir. Sıklıkla aileler kendi kaygılarını çocuklarına yansıtmaktadırlar. Çocuktan yüksek beklentilerinin olması, ayrıntılarla aşırı uğraş sergilemeleri ve sınavı bir araç değil amaç olarak görmeleri oldukça önemlidir. Aileler sınırlarının farkında olmalıdırlar. Güven ve sorumluluk vermeli, önemsemeli, olumlu geri bildirimde bulunmalıdır. Sınava ilişkin konuşmalarda özenli davranmalı, gerçekçi olmalı, akranlarıyla karşılaştırmaktan kaçınmalıdır. Duygu ve düşünce paylaşımı, empati önemlidir. Sınavı yüceltmeme, ölüm kalım sorunu yapmama, yüreklendirici davranma önerilmektedir. Çocuklar koşulsuz sevilmelidir. Aile bireyleri uygun rol modeli olmalı, uygun aile ortamı sağlamalı ve uygun problem çözme davranışları geliştirilmelidir. Çocuklarımızı koşulsuz sevelim ve bence en önemlisi, akraba, yeğen, kuzen, falanca komşunun çocuğu ile asla karşılaştırmayalım. Hepimiz tekiz ve istisnasız her çocuğun yetenekleri ve özellikleri farklı unutmayalım.

Günün Sözü: “Eğitimli insanlar yapabileceklerinden fazlasını söylemeye utanırlar.” (Konfüçyus)

EĞİTİMDEN, BİLİMDEN, BAŞÖĞRETMENİN İZİNDEN AYRILMADIĞINIZ AYDINLIK GÜNLERİNİZ OLSUN.