Bir çocuğun 3 ebeveyni vardır

Türkiye’de aile bağları en yüksek saygıyla karşılanır. Aile, sadece bir sosyal birim değil, aynı zamanda değerlerin, geleneklerin ve hayatın temel yapısının şekillendirildiği bir temeldir. Ancak, herhangi bir kültürde olduğu gibi insan ilişkilerinin karmaşıklığı ailelerin ayrılık veya boşanma gibi zorluklarla karşılaşabileceği anlamına gelir. Çocuklar için bu durumlar özellikle hassastır ve onların duygusal, eğitsel ve psikolojik gelişimlerini etkiler. Ebeveynler arasındaki ilişkinin kalitesi, hatta ayrılık sonrasında bile bir çocuğun yetişmesi ve genel refahı üzerinde önemli bir rol oynar.

ÇOCUK GELİŞİMİNDE EBEVEYN İLİŞKİLERİNİN ÖNEMİ

Çocuklar çevrelerindeki dünyayı gözlemleyerek öğrenirler, hayattaki ilk ve en önemli derslerini ebeveynlerinden alırlar. Türkiye’de aile hayatı genellikle geniş aile üyelerini de içerecek şekilde genişlerken, ebeveynlerin rolü oldukça etkilidir. Çocuklar, küçük yaşlardan itibaren ebeveynlerinin nasıl etkileşimde bulunduğunu, iletişim kurduğunu ve çatışmaları nasıl yönettiğini öğrenirler. Araştırmalar, ebeveynlerin sağlıklı ve saygılı bir ilişki sürdürdüğü ortamlarda yetişen çocukların duygusal düzenleme becerilerinin daha güçlü olduğunu, daha iyi sosyal davranışlar sergilediğini ve akademik başarılarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Ebeveynler yapıcı iletişim ve iş birliğini modellediklerinde, çocukların da bu davranışları benimseme olasılığı artar. Çocuklar, çatışmaların barışçıl bir şekilde çözülebileceğini ve duygusal ifadenin doğal ve kabul edilebilir olduğunu öğrenirler. Buna karşılık, ebeveynlerin sürekli çatışma halinde olduğu durumlarda, çocuklar stres, anksiyete ve davranış problemleri yaşayabilir, bu da eğitimlerini ve sosyal etkileşimlerini olumsuz etkileyebilir.

TÜRKİYE’DE BOŞANMA VE AYRILIK ORANLARI

Türkiye’de boşanma oranları, son birkaç on yılda dünya genelindeki trendlere paralel olarak artış göstermektedir. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, 2022 yılında yaklaşık 174 bin çift boşanmıştır, bu da toplumsal normlarda ve aile yapılarında önemli bir değişime işaret etmektedir. Boşanma, genellikle kültürel ve dini inançlar nedeniyle olumsuz bir olay olarak görülse de çocuklar üzerindeki etkisinin yalnızca boşanma olayı ile sınırlı olmadığı, ebeveynlerin ayrılığı nasıl ele aldıkları ve sonrasında nasıl iletişim kurdukları ile belirlendiğini kabul etmek önemlidir. Birçok durumda, ayrılmış veya boşanmış ebeveynler, çözülmemiş duygusal çatışmalarla mücadele eder ve bu durum düşmanlık, suçlama veya ilgisizlik olarak ortaya çıkabilir. Bu davranışlar, genellikle arada kalmış hisseden çocuklar üzerinde derin etkiler yaratabilir. Ancak, farklılıklara rağmen saygılı bir ilişki sürdürmeyi bilinçli bir şekilde seçen ebeveynler, bu olumsuz etkilerin çoğunu azaltabilirler. Ayrılık veya boşanma sonrasında saygılı ve iş birliğine dayalı bir ilişki sürdürmek, çocuklar için büyük faydalar sağlayabilir. Araştırmalar, ebeveynler etkili bir şekilde ortak ebeveynlik yapabildiklerinde, iletişimi açık tutarak, çocuğun çıkarlarına yönelik ortak kararlar alarak ve birbirleri hakkında olumsuz konuşmalardan kaçınarak çocukların kendilerini daha güvende ve istikrarlı hissettiklerini göstermektedir. Türkiye’de toplumsal beklentilerin ve aile katılımının yüksek olduğu bir bağlamda, ortak ebeveynliğin etkili bir şekilde sürdürülmesi çok önemlidir. Örneğin, dini ve milli bayramların birlikte kutlanması veya mezuniyetler ya da doğum günleri gibi önemli dönüm noktalarında her iki ebeveynin de yer almasının sağlanması, çocukların her iki ebeveyn tarafından da sevildiğini ve desteklendiğini hissetmelerine yardımcı olabilir. Bu güven duygusu, aile ortamında kendilerini güvende hisseden çocukların okulda daha iyi odaklanma, motivasyon ve özgüven göstermesiyle akademik başarılarının artmasına yol açabilir. Ayrıca, çocuklar ebeveynlerinin boşandıktan sonra bile dostane davrandıklarını gördüklerinde, uzlaşma, affetme ve zor durumlarda ilişkileri sürdürme konusunda değerli hayat dersleri öğrenirler. Bu beceriler, onların sosyal gelişimleri ve gelecekteki ilişkileri için hayati öneme sahiptir.

EĞİTİM VE GENEL REFAH ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Çocukların duygusal ve psikolojik sağlığı, akademik performanslarıyla yakından ilişkilidir. Ebeveyn çatışmasına sürekli maruz kalan çocuklar, anksiyete, depresyon ve davranış sorunları gibi semptomlar yaşayabilir, bu da onların odaklanma ve okulda iyi performans gösterme yeteneklerini engelleyebilir. Bu durum, eğitimin son derece rekabetçi ve sosyal hareketlilik ile ekonomik istikrarın bir yolu olarak değerlendirildiği Türkiye’de özellikle önemlidir. İstanbul Üniversitesi tarafından 2021 yılında yapılan bir araştırma, yüksek düzeyde ebeveyn çatışması bildiren boşanmış ailelerden gelen çocukların, ebeveynlerinin iş birliği içinde olduğu çocuklara göre daha düşük notlara sahip olma ve davranış problemleri sergileme olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Buna karşılık, ebeveynlerinin ayrılıktan sonra bile dostane ve destekleyici bir dinamik sürdürmeyi başardığı çocuklar, daha az psikolojik sorun yaşamış ve daha iyi akademik sonuçlar göstermiştir. Bir çocuğun hayatının sosyal yönü de ebeveyn ilişkilerinden önemli ölçüde etkilenir. Uyumlu bir ortak ebeveynlik geçmişine sahip çocuklar, daha sağlıklı akran ilişkilerine sahip olma eğilimindedir, çünkü güvenmeyi ve etkili bir şekilde iletişim kurmayı öğrenirler. Ayrıca, yüksek düzeyde ebeveyn çatışmasına maruz kalan çocuklarda yaygın olan saldırgan davranışlar sergileme veya sosyal olarak geri çekilme olasılıkları da daha düşüktür. Ruh sağlığı, boşanmış veya ayrılmış ebeveynlerin çocukları için kritik bir endişe kaynağıdır. Türkiye’de ruh sağlığı sorunlarına yönelik damgalama, genellikle ailelerin profesyonel yardım almasını engeller. Ancak ebeveyn çatışmalarının sonuçları ciddi olabilir. Sürekli gerginlik, tartışmalar veya ebeveynler arasındaki küçük düşürücü sözlere maruz kalan çocuklar, suçluluk, güvensizlik veya terk edilme korkusu yaşayabilirler. Öte yandan, ebeveynler ortak ebeveynliğe olumlu bir yaklaşım benimsediğinde, şikâyetlerinden ziyade çocuğun ihtiyaçlarına odaklandıklarında, ruh sağlığı sonuçları çok daha olumlu olur. Bu tür çocukların benlik saygıları daha güçlü olur ve duygusal dayanıklılıkları gelişir, bu da hayatın zorluklarına karşı hayati önem taşır.

AYRILIK SONRASI DOSTANE İLİŞKİLERİ SÜRDÜRMEK İÇİN STRATEJİLER

1-Açık iletişim: Açık ve saygılı bir iletişim kanalı oluşturmak esastır. Bu, sınırlar belirlemeyi ve hassas konuları saldırganlık veya suçlama olmadan tartışmayı içerir.

2-Çocuğa odaklanmak: Her zaman çocuğun ihtiyaçlarını ve çıkarlarını ön planda tutmak önemlidir. Hangi okula gideceği veya bir doğum gününün nasıl kutlanacağı gibi birlikte kararlar almak, bir birlik hissi sağlamaya yardımcı olur.

3-Profesyonel yardım almak: Aile terapisi veya danışmanlık, duyguları yönetmek ve ortak ebeveynliğin karmaşıklıklarını aşmak için değerli araçlar sağlayabilir.

4-Geniş aileyi dahil etmek: Türk bağlamında, büyükanne ve büyükbaba veya diğer aile üyelerinin istikrarı sürdürmeye dahil edilmesi faydalı olabilir. Ancak, bu akrabaların da tarafsızlığı korumaları ve çocuğun her iki ebeveynle olan ilişkisini desteklemeleri önemlidir.

Türkiye’de, ailenin toplumun temel taşı olduğu bir yerde, ebeveyn ilişkilerinin bir çocuğun yetişmesi üzerindeki etkisi göz ardı edilemez. Birlikte ya da ayrı, ebeveynlerin birbirleriyle nasıl etkileşimde bulunmayı ve birlikte ebeveynlik yapmayı seçtikleri, çocuğun duygusal, eğitsel ve psikolojik sağlığını önemli ölçüde şekillendirir. Ayrılık veya boşanmadan sonra dostane bir ilişki sürdürmek, sadece çatışmayı azaltmakla ilgili değildir; aynı zamanda çocukların büyümesi, öğrenmesi ve gelişmesi için sağlam bir temel oluşturmaktır. Türk aileleri için bu yaklaşımı benimsemek, zorluklara rağmen, çocukların hayata en iyi şekilde başlamalarını sağlamakta yardımcı olabilir.

Günün Sözü: “Sağlam çocuklar yetiştirmek, arızalı insanları düzeltmekten kolaydır.” (Frederick Douglass)

EĞİTİMDEN, BİLİMDEN, BAŞÖĞRETMENİN İZİNDEN AYRILMADIĞINIZ AYDINLIK GÜNLERİNİZ OLSUN.