“Her vaka stres ve risk”

Fotoğraf: Mehmet ÇELİK

 Sohbetimiz sırasında gözüm masadaki beyine takılıyor. “Gerçek beyin de bunun gibi, ne heyecan vericidir sizin için” diyorum. “O zaten gerçek beyin” diyor Süha Hoca.

Kadavradan alınmış bir beyin karşımdayken bile bu röportajı yapmak büyük heyecana sebep oldu. Hem de tam 35 senelik, asistanlığından kalma.

Fıtık kimlerde görülür, nasıl olur? Hacamat, sülük ve şişe çekme tedaviye artısı var mı bunları konuştuk.

Buyurun birlikte devam edelim…

Süha Kınalı kimdir biraz sizi tanıyalım?

1955 Kozan doğumluyum. Kozan Lisesi’nden mezun oldum, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne başladım. Arkasına mecburi hizmet için Konya’ya gittim. Sonra ÇÜ’de ihtisasa başladım. Arkasına Karşıyaka Devlet Hastanesi’nde göreve başladım sonra Numune Hastanesi…

Neden Beyin Cerrahı?

Aslında neden doktorluk demek lazım... Ben Uçak Mühendisi olmak istiyordum ama ailem doktor olmamı istedi. Seviyorum işimi, düşünsenize size ne hallerde hastalar geliyor ve mücadele ediyorsunuz.

Beyin ameliyatlarının yanında fıtık ameliyatları sizin için çerez mi?

Hayır, değil işte. O kadar çok yapmamıza rağmen her ameliyat bir stres, bir risk. Ameliyat 7 buçuktaysa ben 6 buçukta gelirim, heyecanlanırım. Hasta gecikirse mesela “Ben uyuyamadım o nasıl uyudu” derim. Adı bel fıtığı da olsa, boyun fıtığı da olsa beyin tümörü de olsa her ameliyat farklıdır, insanların bir kere anatomisi farklı.

Fıtık hep ilerleyen yaşlarda olur diye bilirken artık çok düştü… Şuanda kaç yaşına kadar indi?

16 yaşında yaptığımız ameliyat var. 13-14 yaşında gördüğümüz var.

Nasıl değerlendiriyorsunuz peki?

Doğum travması gibi, anne rahmindeyken oluşan bir takım şeylerden oluyor gibi değerlendiriyoruz. O yaşlarda bağ dokusu, kemikler gelişmediği için bu konjenital gibi düşünmek lazım. Tabi eğer düşmesi, çarpması yoksa.

Fıtığın başlıca sebeplerini o zaman bir sıralayalım?

Ağır kaldırma, düşme, çarpma, kazalar, öne eğilerek yapılan hareketler bunların hepsi tetikliyor.

Mesela ağır kaldıran x kişide olabilir ama y’de olmayabilir mi?

Aynen! Herkesin bir beden gücü var. Yoksa bütün haltercilerin, hamalların fıtığının olması lazım...

Bel fıtığı, boyun ve sırt fıtığı var. “Aman kesinlikle çok dikkat edin” dediğiniz hangi fıtık çeşidi?

İşte sırt bölgesindeki. Boyunda 7 tane, 12 tane sırtta, 5 tane de belde var. Bel kemiklerinin başladığı yerde omurilik bitiyor. Orada lifler halinde seyrediyor o yüzden alttaki fıtıklarda çok büyük parça, çok büyük yırtık, büyük kıkırdak parçası çıkmazsa kolay kolay idrar, büyük abdest kusuru, felçlik olmuyor. Ama ayakta güçsüzlük, refleks kaybı yapabiliyor. Ama sırttaki fıtıklarda büyük olursa belden aşağı tam felç oluyor. Boyunda da öyle... Boyunda olursa kollar ve bacaklarda felçlik oluyor. Yani boyun ve sırttaki dışına çıkmış fıtıklar risk taşıyor.

Hemen ameliyat olmak mı lazım?

Hemen değil. Yakından takip edilmesi lazım…

Hacamat, şişe çektirme, sülük tedavisi bunlar ne kadar doğru?

Görselimiz olsa daha net ifade ederiz. Düşünün belde 4-5 parmak kalınlığında adale yapınız var, pirzola dediğimiz. Altta kemik kanal var, kemik kanalı çerçeveleyen sinirin etrafında da kalın bağ dokusu var etin lifi gibi, bıçak bile kesmeye yetmez dediğimiz o kadar güçlü şeylerin içerisinde sinir, altında da fıtık var. Şimdi dışarıdan yapılan hacamat, sülük, jilet atma o noktaya giremez. “Bak kan nasıl siyah aıyor” derler. Toplardamar kanı olduğu için siyah olur!

Her sırtım ağrıyor, boynum ağrıyor diyen fıtık mıdır?

Hayır, adale romatizması ya da halk arasında yumuşak doku romatizması diyoruz. Bel ve bacak ağrısı yapan bir sürü hastalıklar var. Sigara içenlerde damar hastalıkları var. Hasta der ki “Yürüyemiyorum, ayaklarımda ağrı oluyor, takatsizlik oluyor” diyor. Damar hastasıdır bu.

Fizik tedaviler gerçekten işe yarıyor mu?

Tabii ki. Bel fıtığındaki durum farklıdır. Eğer nörolojik bulgular başlamışsa, ayakta kuvvetsizlik, uyuşukluk, refleks kaybı, geçmeyen ağrı bizim ameliyat kriterlerimiz.

Boyun fıtığının, boyun düzleşmesinin sebepleri neler?

Aynı pozisyonda kalınca bu tip durumlar görülür. Meslek hastalığı zaten bunların adı. Öne eğilerek yapılan işler. Ev kadınlarında da görülür bu.

Sürekli hareket mi yapmak lazım?

Olabildiğince. Mesela yüzmek lazım, yüzemiyorsanız yüzmenin karadaki şeklini yapmalısınız. Boynunuzu hafif sağa sola çevirin, daire çevirin.

Sohbetimizde özellikle sigarayı bırakmak lazım demiştiniz. Sigara fıtığı tetikliyor mu?

Şöyle, hasta geliyor “Doktor bey bir öksürdüm, bir hapşırdım böyle oldum” diyor. Hakikaten de kötü bir durumda bize geliyor. Sigara tabii ki sağlığa zararlı. Sizi tıkıyor ve güçlü öksürmenize sebep oluyor. Bir öksürmeyle ciddi duruma gelip acil ameliyata girenler var yani.

Sebepleri sıraladık bir de belirtileri sıralayalım?

Geçmeyen boyun ağrısı, sırt ağrısı, elde ayakta ağrı ve uyuşukluk. Ayaklardaki cansızlık. Uzun yol yürüyememe bu da omurilik kanalında daralma ve ya Allah korusun tümörün habercisi olabilir. Genital bölgede uyuşukluk ya da belden aşağıda uyuşukluk bunlar incelenmeli. Boyunda, göğüste uyuşukluk bunlar fıtık, tümörlerin habercisi olabilir ötelenmemeli.

Meslekte 35 yıl olmuş. Artık böyle uzaktan gelirken neyin ne olduğunu anlayabiliyor musunuz?

Evet, az çok uzaktan gelirken biliriz. Bel fıtığı hastasının bir yürüyüş şekli vardır, kalça problemi olanın yürüyüşü vardır. Boyun problemi olan keza öyle…

Hiçbir ağrıyı es geçmemek lazım diyoruz o halde?

Yani. Ağrı sübjektif bir şeydir. Dişiniz ağrıyor çürük mü, kökünde sorun mu var? Kronik ağrıları ihmal etmemek lazım…

Doktora gitmeden her ağrı sonrasında kas gevşetici içmek ne kadar doğru?

Her ağrının nedeni bulunmalı ve öyle içilmelidir. Hani sizin fıtığınız var ağrı tekrarladı bir iki alabilirsiniz ama uzun sürüyorsa mutlaka doktor görmeli.

Kişi fıtık ameliyatı oluyor, sonra yeniden oluyor. Bunun sebebi nedir?

Yeniden ameliyat olmayacak diye bir şey yok. Aynı yerden olmaz ama bir insanda 10 yerde fıtık var. Bir yerden oluyorsunuz 9 yerden daha olma durumunuz var.

Burada doktora mı fatura kesiliyor?

Evet, doktora kesiliyor. “Gittik ameliyat olduk da ne oldu, gene oldu bak.” Diyorlar. Sen kendine dikkat etmezsen biz ne yapabiliriz. Kilo, hareket, mesleki durumlar, egzersizler çok önemli.

Son olarak eklemek istedikleriniz neler?

Genelde ameliyat korkusu var insanlarda. Ayağınız felç olduktan sonra, idrar kaçırma olduktan sonra, büyük abdestinizi hissetmezsiniz bunlar ilerlemiş vakalar ve geri dönüşü çok zor durumlar. İlaç, istirahat, fizik tedavililerle geçmiyorsa, refleks kaybı varsa ameliyat kaçınılmaz.