Temiz yaşa sağlıklı kal 

Yazılanlar sadece bedenle ilgili ve insanın bütün olarak temizliğini tanımlamaz. 
İnsanın içi de temiz olacak arkadaş! 
İç ve dış temizliğe önem vermeli. 
Hastalıklardan da korunulur.  
Sağlıklı, mutlu ve huzurlu bir yaşam için temizlik şart… 

İÇİ DIŞI TEMİZ OLMALI 

Bir insanın içi; öfke, kin, intikam, hırs, çekememezlik, haset, karamsarlık gibi olumsuz duygularla doluysa ruhu da kirlenip, kapkara oluyor. 
Etrafında olan biten iyi ve doğru işleri göremiyor, güzelliklerin farkına varamıyor, onu artık hiçbir şey mutlu edemiyor. 
Moda deyimle negatif enerjinin esiri oluyor. 
* 
Negatif enerji, bedeni en küçük hücresine kadar etkiliyor ve hastalıklara tarihi kentlerin girişlerinde ki saltanat kapısı gibi kapılar aralıyor. 
Olumsuz düşüncelerin ele geçirdiği vücudun önce bağışıklık sistemi zayıflayıp çöküyor, sonra da o kapılardan enfeksiyonlar, kanserler ve türlü türlü hastalıklar giriş yapıyorlar. 
* 
Temiz yaşamalı, ruhu olumlu duygularla beslemeli. 
Covid-19 salgınında da bu tür bilgiler yeteri kadar paylaşıldı zaten. 
* 
Ülkemiz ölümlere neden olan hastalıklar; 
Dolaşım sistemi Kalp ve damar) hastalıkları %36,8  
Kanserler (iyi ve kötü huylu tümörler) %18,4 
Solunum sistemi (Akciğer) hastalıkları %12,9 
Covid-19 ölümlerini hariç tuttum… 

İLLET ÜLKEMİZİ SARDI 

Teknoloji ve modernite insanlara kolaylık sağlarken kalabalık kentlerdeki hızlı ve rekabetçi yaşam temposu da olabildiğince zorluyor. 
* 
‘Kanser ülkeyi sardı’ diye dertleniyoruz ya aşırı dertlenmek bile kanser sebebi sayılıyor, bilesiniz!.. 
Nasıl dertlenmeyelim ki…  
Ülkemizde her gün 184 kadın, 263 erkek kansere yakalanıyor.  
Günde 447 kişiye kanser teşhisi konuluyor.  
2018 ‘de nüfusumuz 81.916.866 iken, yeni vaka sayısı 210 bin 537 ve kansere bağlı yaşam kaybı sayısı 116 bin 710 olmuş. 
2020 ‘de 84.339.067 iken de, yıllık yeni kanser vaka sayısı 233 bin 834 ve kansere bağlı yaşam kaybı sayısı 126 bin 335 olarak bildirilmişti. 
Dehşet rakamlar… 
 
KANSERLERİN EN ÖNEMLİ SEBEPLERİ 

Sık görülür. Hasta, aile ve yakın çevre sorunlarla karşı karşıya gelir. 
Bu lanet hastalık; 
Genetik faktörler 
Sigara, tütün ürünleri ve alkol kullanımı 
Obezite  
Yetersiz ve düzensiz beslenme  
Çevre ve hava kirliliği  
Hareketsiz yaşam 
Stres, yalnızlık, mutsuzluk, çaresizlik, umutsuzluk, üzüntü gibi unsurlarla ilişkili. 
Ayrıca Obezite, diyabet ve kalp-dolaşım sistemi hastalıklarına da yol açıyor. 
* 
En sık akciğer, meme, kalın bağırsak, prostat ve tiroit kanserleri görülüyor. 
75 yaşına kadar kanser gelişme oranı %23,3 olmuş. 
Kısacası kanser hem insanımızı, hem ülke ekonomisini yiyip bitiriyor. 
 
DÜNYA SORUNU 

Yılda 8 milyon 800 bin kişi kanserden yaşamını yitiriyor. 10 yıl içerisinde ölümlerin, yılda 14 milyona yükselmesi bekleniyor. 
Dünyada da kalp hastalıklarından sonra görülen en sık ölüm nedeni.  
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2020 istatistiklerine göre ‘dünyada her 5 kişiden 1’i hayatı boyunca kansere yakalanıyor. Her 8 erkekten 1’i ve her 11 kadından 1’i kanser nedeniyle ölüyor.’ 
 
ERKEN TEŞHİS 

Vakit kaybı yaşanacak bir hastalık değil bu!.. 
Ota, çer çöpe, sihirli kürlere, kulaktan dolma bilgiye, şeyhin şıhın suyuna muskasına, şarlatanlarca pazarlanan ürünlere teslim olmadan çareyi doktorlarda, hastanelerde aramalı.  
* 
En önemli mücadele yöntemi erken teşhis… Erken teşhis tedavi başarısını artırıyor. 
Tıp teknolojilerindeki gelişmeler de tedavileri daha başarılı kılıyor. 
Kişide kalıtımsal kanser yatkınlığı yoksa sigara ve alkol bırakılması, kötü beslenmenin düzeltilmesiyle yeni kanser oranı %40 oranında azaltılabiliyor. 
 
BAŞETME GÜCÜ  

Tıbbi tedaviyi destekleyen en önemli faktör hastanın morali, iç dünyası, ruhsal yapısı ve dayanma gücü.  
Kanserin ölümcül hale gelip gelmesi bunlarla ilgili.  
* 
Kanser tek başına kimseyi öldüremez ama hasta kendisini umutsuz, mutsuz, yalnız, çaresiz hissederse, hep üzüntü, endişe ve kaygılı olursa stresin yol açacağı çöküntü onun yaşamını yitirmesine neden olur.  
* 
Arkadaşlarımı, dostlarımı, ülke genelinde tanınmış insanları bu illet alıp götürdü.  
Bazılarının yaşamlarına baktığımda sosyo-psikolojik sebeplerin öne çıktığını; değersizleştirilmek, ötekileştirilmek, dışlanmak, yok sayılmak, itibar suikastine uğratılmak gibi birçok şeyin öne çıktığını söyleyebilirim… 
Demek ki fazla da dert etmeyeceksin, her şey olacağına varıyor arkadaş!..  
* 
Tomografi, MR, PET, ultrasonografi, röntgen, ca marker, lenf, metastaz, cerrah, ameliyat, onkolog, tahlil, kontrol, randevu sözcüklerini sık sık tekrarlamamak için; dengeli, hareketli, içi ve dışı temiz olarak, mutlu ve huzurlu yaşamalı. 
Havası, suyu, gıdası temiz ve güvenli, sağlıklı bir ortamlarda bulunmalı. 
Hekimlere kulak ve değer vermeli; ‘yap’ dediklerini yapmalı, ‘yapma, kullanma, uzak dur’ dediklerini dikkate almalı… 

ÇİSİP UYARIYOR 

Yazıya ÇİSİP ‘in Türkiye için ‘Hava Kirliliği Azalmıyor’ uyarısını yaptığını ilave edeyim. Diyorlar ki;  
Avrupa Komisyonu 2022’nin ikinci yarısında hava kirliliği sınır değerlerini revize etmeye hazırlanırken, Türkiye’nin 2029 için belirlediği ince partikül madde (PM2.5) kirliliği limiti, DSÖ sınır değerlerinin 5 katı. 
Hava kirliliği, Türkiye ve dünyada en fazla ölüme neden olan çevre kirliliği olarak öne çıkarken; bulaşıcı olmayan hastalıklar arasında yüksek tansiyon ve sigara kullanımından sonra üçüncü sıradaki ölüm nedeni. 
Türkiye’de de 2017 - 2019 yılları arasında hava kirliliği nedeniyle trafik kazalarının neredeyse 6-7 katı kadar ölüm yaşandı. 
*
ÇİSİP (Çevre, İklim ve Sağlık için İş Birliği Projesi) ve Temiz Hava Hakkı Platformu çatısı altında bir araya gelen STK’lar ve kurumlar, “Hava kirliliğinden kaynaklanan milyonlarca can kaybının önlenmesi için Türkiye’nin de DSÖ’nün yeni sınır değerlerine uyması gerektiğini” söylüyor.  
Rapor incelendiğinde, sınır değerler daha önce uygulamaya konulsaydı ölümlerin bir kısmı engellenebilirdi denilebilir.  
* 
Hava kirliliği en çok;  
Bebekler ve küçük çocukları 
Hamileleri 
65 yaş üstü yaşlıları 
Kronik hastalığı olan kişileri 
Sosyo-ekonomik düzeyi düşük bölgelerde yaşayanları 
Kirli havaya maruziyet riskinin yüksek olduğu mesleklerde çalışanları etkiliyor.
Tüm dünyada hava kirliliğinin halk sağlığına zarar verecek boyutlara ulaşmaması, temiz bir çevrenin oluşturulması sağlanmalı. 
* 
Olumsuzluklar ve güçlüklerde da insan için ama kişi yüreğini serin ve geniş, ruhunu güçlü tutmalı;  
Temiz yaşamalı, Sağlıklı Kalmalı…