Lodos beni unutma dedi 

Kasım ayının son günleri, lodos yine fena esti. 
Bursa, İstanbul, Kocaeli’de ve Marmara denizine kıyısı olan diğer illerde yüzünü gösterdi. 
Hatta yurdun birçok kenti lodos’un etkisini yaşadı. 
Ulaşım aksadı, okullar tatil edildi. 
Bir yandan ısıttı, diğer yandan yıktı geçti… 
* 
Çeşit çeşit rüzgarlarımız var; 
Lodos, batı ve güney batı’dan sıcakcık eser. 
Kıble, samyeli, meltem, imbat da ılgıt ılgıt, sıcaktır.  
Poyraz, karayel ve yıldız ise kuzeyden gelir, soğuktur, üşütüp, dondurur insanı. 
Gündoğusu, günbatısı, keşişleme (akyel), etezyen, bora… 
* 
Lodos ve Poyraz, Yunan tanrıları ‘Notos’ ve ‘Boreas’tan, İmbat’ın Yunanca ya da İtalyanca ‘İmbatto’dan, Etezyen’in de Yunanca ‘Etesia’dan geldiği düşünülür.  
Hepsinin hikayesi vardır elbet…  

AKILLI BELEDİYE 

Denizciler, balıkçılar, izciler, dağcılar, kampçılar, gezginler rüzgarın halinden, huyundan suyundan anlamalı. 
Sade onlar mı? Hayır… 
Kentleri yönetenler de rüzgar’ı tanımalı. 
Yağışını, ayazını, kışını, sıcağını, yazını. 
Deresini, debisini, taşkınını. 
Köprüsünü, yolunu, geçidini.
Dağını, tepesini, bayırını… 
Heyelan, sel, su baskını ve depremini de bilmeli…  
*  
Kentleri idare edenler olumsuzluklara göz açtırmamalı, yasa ve yönetmelikleri uygulamalı. 
‘Akıllı bina’, ‘akıllı hastane’, ‘akıllı stat’ reklamlarına gelince on numara reklam yapıyoruz.  
En gerekli olan ‘Akıllı belediye’ konusunu ise pas geçiyoruz… 
İşimize gelmiyor! 
* 
Belediyeler ‘Akıllı’ olmalı ve akılla yönetilmeli… 
O zaman rüzgarlarda ağaçlar devrilmez, çatılar uçmaz, bina kaplamaları dökülmez, tabelalar ve reklam panoları öteye beriye savrulmaz.  
İnsanlar savrulan cisimlerin altında kalıp yaralanmaz, ölmezler. 
Televizyon görüntülerine bakınca anlaşılıyor…  

UÇAN HALI GİBİ ÇATI 

Efendim dünyanın her tarafında oluyor ama!.. 
Oluyorsa oluyor, biz de olmasın kardeşim… 
Diğer ülkelerde olan iyi gelişmeleri görmezler, ne kadar kötü varsa onu hatırlatıp, beceriksizliklere dayanak yaparlar… 
Böyle olmamalı. 
* 
Soru şu! 
Çatılar usulüne, tekniğine uygun yapılsalar ve denetlenseler, rüzgarlarda uçan halı gibi havalanıp, insanların üzerine düşerler mi?.. 
Düşmezler tabii ki…  

HASAR BÜYÜK 

Karada durum fenaydı. 
Hava trafiği aksadı, uçaklar inemedi. 
Marmara denizi de kudurdu.  
Bursa’da hızı 80 km’ye ulaşan lodos ulaşımı üç, dört gün felç etti.  
Deniz taştı, sahilleri, kıyı şeridini, yürüyüş yollarını su altında bıraktı. Tekneler sürüklendi, batanlar, açıklarda kaybolanlar oldu.  
* 
Onlarca evin çatısı uçtu. Ağaçlar, direkler devrildi. Enerji hatları zarar gördü. Pazarcı tezgahları, tabela ve panoları yıkıldı, dağıldı.  
Rüzgar, yerleri kaplayan bu yıkıntıları da önüne katıp sürükledi, trafik aksadı.  
İnsanları savurdu.  
Otomobiller yıkıntılar altında kaldı. 
İDO, BUDO seferleri durdu.  

Ä°tfaiye, AFAD ve 112 ekipleri, polis ve jandarma da oradan oraya koÅŸtu.
Büyük hasar meydana geldi. 
* 
Daha önce de lodos’un Bursa’da hastane, okul, kamu binalarının çatılarını uçurduğunu, minareleri devirdiğini, asırlık çınarları yerinden söktüğünü, ağır yıkımlar yaptığını biliriz.  
Hatta yangınlara da sebebiyet verdiğini de…  

VE KIŞ GELDİ 

Soğuk havayı biraz ısıttı ama yıktı geçti ortalığı. 
Ardından yağmur ve kar gelir diye bekledik.  
Geldi…  
Kar, Keles ilçesine düştü. 
* 
Nice yıkımlar ve yangınlar yaşamıştır Bursalı…  
Baca gazı zehirlenmeleri, karbonmonoksit ölümleri de… 
Lodos’tan korkarız. 
Bir de havayı öyle bir kurutur ki ‘deprem havası’ sanırsınız…  
* 
Bir özlü sözü hatırlatmalıyım; 
‘Lodosla gelen kıştan, gülerek gelen puşttan kork’ diye… 
İstersen korkma! 

ORHAN VELİ VE LODOS 

Ruh sağlığını etkileyen, baş ağrılarına ve sıkıntıya da sebebiyet veren bu deli rüzgar, nice şairlere de esin kaynağı olmuş. 
Orhan Veli Kanık, ‘İstanbul’u dinliyorum’ şiirinde lodosu’u unutmaz; 
İstanbul›u dinliyorum, gözlerim kapalı  
Başında eski alemlerin sarhoşluğu,  
Loş kayıkhaneleriyle bir yalı 
Dinmiş lodosların uğultusu içinde.  
İstanbul›u dinliyorum, gözlerim kapalı. 
* 
Bugün Aralık ayının ikinci günü, yılı da tükettik sayılır. 
Lodoslu bir hava ile seneyi uğurluyoruz. 
* 
Uludağ’ın yamaçları beyaza bürünmeye başladı. 
Soğuk havaya, kış’a merhaba diyoruz.  
İnşallah, yağışlar yeterli olur da kuraklık yaşanmaz. Tarlasına gübre atamayan çiftçilerimizin de endişesi biraz olsun hafifler. 
* 
Lodos’u yaşarken İzmir’de peş peşe ciddi sarsıntılar oldu.  
Kaygı ve korku altında ezilmeyelim, sel, taşkın, yangın, deprem gibi afetlere ve türlü türlü olumsuzluklara hazırlıklı olmalıyız. 
Lodosla gelen kıştan korkmalı diyorlardı değil mi!.. 

 

Hüseyin H. SERDAR, Dr. Öğr. Üyesi