Sağlık

Dr. Gündüz TEZMEN

Yüksek tansiyon, damar sertliği ve sağlığınız (3)

DOKULARA besin maddeleri ve oksijen taşıyan damarlarımızın iç yüzeyi düzgün ve esnektir. Yaş ilerledikçe, kanla taşınan yağların bir kısmı ve bazı maddeler, damarların iç yüzeyine yapışır. Tabakalar halinde birikim yapar. Bu da damarların esnekliğinin kaybolmasına neden olur. Tabakalar büyüdükçe damarlar daralır veya tıkanır, içinden kanın geçişi engellenir. Damar sertliği adı verilen bu durumun en önemli sonuçları kalp krizi ve inmelerdir.

Kan basıncı sürekli olarak yüksek olduğunda, damarların çeperleri aşırı yük altında kalır, damar duvarları kalınlaşır, esnekliğini kaybeder. Damarların daralması, kan basıncının daha da yükselmesine neden olur, böylece bir kısır döngü ortaya çıkar.

Nasıl önlenir?

Sigara, akciğerin yanı sıra, damarlar üzerinde de olumsuz etkiler gösterir. Kan elemanlarının pıhtılaşmasına ve kandaki zararlı yağların artmasına neden olarak damar sertliğini hızlandırır. Sigara içenlerde kalp hastalıkları 2-3 kez daha sık görülmektedir. Sigaradan uzak durmak bu yönden önemli bir yarar sağlayacaktır.

Tereyağı, katı margarinler, kırmızı et gibi doymuş yağlardan zengin besinlerle beslenmek, kanda dolaşan yağ miktarını artıracak, yağların damar çeperine çöküşünü hızlandırarak damar sertliğine yol açacaktır. Buna karşılık doymamış yağlar ise, bu yönden olumsuz etki yaratmamaktadır.

Şişmanlık da damar sertliğini hızlandıran etkenlerin başında gelmektedir. Bu nedenle aşırı enerji veren hamur işleri ve tatlılardan kaçınmakta yarar olacaktır.

Düzenli yürüyüş, yüzme gibi eksersizler hem aşırı kilo almayı önleyecek hem de kanda dolaşan zararlı yağları azaltacak böylece damar sertliği oluşum riski azalacaktır.

Yüksek tansiyonlu hasta nasıl tedavi edilir?

Yüksek tansiyon tedavisinde, ilacın yanı sıra, alınacak genel önlemler de büyük önem taşımaktadır.

Yüksek tansiyon oluşumunda rol oynayan etkenlerin bir kısmı, ortadan kaldırılması veya uzak durulması elimizde olmayan etkenlerdir. Örneğin kalıtsal özellikler, cinsiyet ve yaş konusunda yapacak hiçbir şey yoktur. Ancak aşırı kiloların giderilmesi, sigaranın bırakılması, aşırı gerginlik ve stresten uzak durmak, düzenli eksersiz, sağlıklı beslenme, yüksek dozda alkol ve tuz kullanımından uzak durma gibi elimizde olan ve yüksek tansiyon tedavisinde büyük önem taşıyan önlemler de vardır. Bu önlemleri aksatmadan uygulamak gerekir.

Bütün bu önlemlere rağmen, kan basıncı yüksek kalmaya devam ederse, ilaç tedavisi gerekecektir.

Yüksek tansiyon tedavisinde kullanılan bir çok ilaç var. Bunların her biri ayrı ayrı gruplara mensup. Yüksek tansiyona neden olan etkene göre, kullanılacak ilaç grubu da farklı olacaktır. Aynı durum, yüksek tansiyon dışında başka bir hastalığı olan kişiler için de geçerlidir.

Bazı ilaçlar, bazı hastalıkları mevcut olan kişilerde kullanılamaz ya da mevcut hastalığın tedavisinde kullanılan ilaç ile yüksek tansiyon ilacı uyumsuzluk gösterilebilir. İşte bu nedenlerle, yüksek tansiyon tedavisinde hangi ilacın kullanılacağına mutlaka bir doktor karar vermelidir. Başkalarının tavsiyesi ya da eczaneden kendiliğinden ilaç almakla tedavi olmaya çalışmak faydadan çok zarar verebilir.

Tedavide başarılı olmak için en önemli etken, ilacın önerilen dozda ve zamanında alınmasıdır. Bazı hastalar, tansiyonunun yüksek olduğunu sandıkları ya da yaptırdıkları ölçümde tansiyonları yüksek çıkınca ilaç almakta, diğer zamanlarda ise ilacı kesmektedir. Her tansiyon hastası, bu tarzda ilaç kullanmanın, ileride kendisine büyük zararlar getireceğini bilmesi gerekir.

Kendini sağlıklı hisseden, hiçbir yakınması olmayan birinin her gün ilaç alması doğal olarak bir bıkkınlığa yol açabilir. Birçok kişi için de bunun parasal yönü önem taşımaktadır. Ancak düzenli ilaç kullanmanın çoğu zaman hayat kurtarıcı önemi olduğu, kanıtlanmış bir gerçektir.

Çoğunlukla kolay tedavi edilebilen, tedavi edilmediği taktirde de ölümcül sonuçlara yol açan yüksek tansiyon ve damar sertliğinin önlenmesi ve tedavisi, doktorların olduğu kadar, sizlerin de katkılarıyla gerçekleşecektir. Seneca’nın dediği gibi, ’’Sağlıklı olmayı istemek, sağlığın ilk şartıdır.’’

Kaynak: Yüksek Tansiyon, Damar Sertliği ve Sağlığınız; Hipertansiyon ve Ateroskleroz Derneği.

FAKS: (0 212) 677 01 39

E-MAİL: gtezmen@hurriyet.com.tr