Sağlık

Gündüz TEZMEN

Kırılmadan yaşamanın sırrı: Kalsiyum

Vücudumuzun en önemli minerallerinden biri olan kalsiyum, çoğunlukla kemiklerimizde bulunur. Mineralize dokuların en önemli bileşeni kalsiyum, sağlıklı büyümenin gerçekleşmesi, kemik ve dişlerin oluşumu ve sağlamlığı için ‘olmazsa olmaz’ bir mineraldir. Vücudumuz kalsiyum üretemediğinden, ihtiyacımız olan kalsiyumu ancak gıdalarımızla alabiliriz. Bu nedenle özellikle kemiklerin gelişme döneminde kalsiyumca zengin bir beslenme modelini benimsememiz çok önemlidir. Kalsiyumdan zengin bir beslenme kemik dokusunun yoğunluğunu arttırır, sağlıklı ve güçlü bir iskelet sistemine sahip olmamızı sağlar. Kalsiyumdan yetersiz bir beslenme ise, kemik yoğunluğunun düşük olmasına, kemiklerin daha zayıf ve kırılgan olmasına neden olur.

Kemiklerimiz gelişmesini tamamladıktan sonra da onların sağlığını ve gücünü koruması için kalsiyuma olan ihtiyacımız sürer. Kalsiyum kemiklerin yanı sıra vücudumuzun pek çok hayati fonksiyonunun yerine getirilmesi için de gerekli bir mineraldir. Kalp, sinir ve kas hücreleri başta olmak üzere vücudumuzdaki her hücre, düzgün çalışabilmek için kalsiyuma ihtiyaç duyar. Bunun için de kandaki kalsiyum düzeyinin belirli sınırlar arasında kalması çok önemlidir. Günlük beslenme ile yeterli kalsiyum alınamazsa, kandaki kalsiyum düzeyinin düşmemesi için gerekli olan kalsiyum kemiklerden sağlanır. Bunun sürekli olması halinde de kemikler zayıflamaya ve kırılganlaşmaya başlar. Kemikler yaşayan ve yaşam boyunca yenilenen dokulardır. Eskiyen kemik hücreleri yıkılır, yerine yenileri yapılır. 35 yaşına kadar yeni kemik hücresi yapımı eski kemiklerin yıkımından daha hızlıdır, bu nedenle sürekli gelişme ve güçlenme devam eder. Kemikler erişkinlerde 7 ile 10 yılda bir yenilenir. 35 yaşından itibaren yenilenme hızı azalır. Kalsiyumdan yetersiz beslenme de yenilenmeyi azalttığı için kemiklerin hızla zayıflaması sonucunu yaratır.

Kalsiyum ihtiyacı

Vücudun kalsiyum ihtiyacı, yaşa ve özel durumlara göre değişiklik gösterir. Büyümenin hızlı olduğu çocukluk ve gençlik dönemlerinde, gebelik ve emzirme dönemlerinde bu ihtiyaç daha fazladır.

Bebekler: Doğumu izleyen ilk 6 ay içinde bebeklerin kalsiyum ihtiyacı günde 250-330 mg civarındadır. İkinci altı aylık dönemde ise bu miktar 400-700 mg. civarına yükselir. Doğum ağırlığı düşük olan bebeklere daha fazla kalsiyum verilmesi gerekebilir.

Bir ile on yaş arasındaki çocuklara günde en az 800 mg. kalsiyum alması önerilir. Çocukluk döneminde yetersiz kalsiyum alınması sağlıklı bir kemik yapısının oluşmasını engellediği gibi, diş çürüklerinin oluşmasına da yol açabilir. Kemikler yaşayan ve yaşam boyunca yenilenen dokulardır.

Eskiyen kemik hücreleri yıkılır, yerine yenileri yapılır. 35 yaşına kadar yeni kemik hücresi yapımı eski kemiklerin yıkımından daha hızlıdır, bu nedenle sürekli gelişme ve güçlenme devam eder. Kemikler erişkinlerde 7 ile 10 yılda bir yenilenir.

35 yaşından itibaren yenilenme hızı azalır. Kalsiyumdan yetersiz beslenme de yenilenmeyi azalttığı için kemiklerin hızla zayıflaması sonucunu yaratır.

Gençler (11-24 yaş): Zirve kemik yoğunluğunun oluşumu, yani kemiklerin en güçlü yapıya kavuşması 35 yaşına kadar sürer. Bu dönemde yeterli kalsiyum alınması sağlıklı kemiklere kavuşmak için şarttır.

Son dönemlerde yapılan araştırmalar genç kız ve erkeklerde günde 1200-1500 mg kalsiyum alınmasının şart olduğunu ortaya koydu.

Özellikle gelişme döneminde günlük beslenmeyle yeterli miktarda kalsiyum alınması ve bunun ileri yaşlarda da sürdürülmesi konusunda halkı biliçlendirmek, toplum sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.

Devam edecek