Sağlık

Gündüz TEZMEN

Gizli astımınız var mı?

Her mevsimin kendine göre hastalıkları vardır. İlkbahar da alerji ve astım mevsimi olarak bilinir. Astım, krizler halinde gelen nefes darlığı atakları olarak bilinir. Ancak gizli astım olarak adlandırılan bir tipi de var.

Sizde böyle bir sorun olup olmadığını anlamak istiyorsanız aşağıdaki soruları dikkatle okuyup yanıtlayın ve daha sonra da cevapları okuyun.

Soru 1: Soğuk algınlığına yakalandığımda, kolayca ciğerlerime iner ve 15-20 gün hastalık çekerim.

Evet Hayır

Soru 2: Nefes alma sırasında sık sık hırıltı ve ıslık çalma benzeri sesler duyarım.

Evet Hayır

Soru 3: Gece yatınca veya sabah kalkınca, sık sık öksürük ve sesli nefes alma sorunum olur.

Evet Hayır

Soru 4: Toza, dumana ya da kesin kokulara maruz kalınca ya da evcil hayvanlara yaklaşınca nefes almam güçleşiyor.

Evet Hayır

Soru 5: Bedensel hareketler sonrasında nefes darlığı, sesli nefes alma ya da öksürükle karşılaşabiliyorum.

Evet Hayır

Bu sorulardan en az birini ‘EVET’ diye işaretlediyseniz bu, sizin nefes darlığı sorunu yaşadığınızı gösteriyor. Astım olduğunuz kesin değil ama olma ihtimaliniz yüksek. Bu konuda uzman bir doktora başvurmanızda yarar var.

Şimdi size soruların ardındaki bilimsel gerçekleri anlatmak istiyorum.

1: Astım hastalarında solunum yolları hassastır. Soğukalgınlığı ve nezle gibi basit virüs hastalıkları bile astım ataklarını başlatabileceği gibi zor iyileşen bronşitlere yol açabilir.

2: Solunum sırasında özellikle nefes verirken ıslık çalma gibi seslerin duyulması astımın önemli belirtilerindendir. Kaba hırıltılar daha çok bronşiti düşündürür. Ancak bronşit, zatürre ve kuşpalazı gibi hastalıklarda da ıslık sesi gibi solunuma rastlanabileceğini hatırdan çıkartmamak gerekir.

3: Yatınca ya da sabah kalkınca ıslık sesi gibi solunum ve öksürük olması astımın önemli belirtilerinden biridir. Çoğu zaman rahat bir uykuya engel oluşturur.

4: Ev tozları, küf, duman, hava kirliliği, yoğun parfüm ya da kimyasal maddelerin kokusu, evcil hayvanların tüy ve deri döküntüleri, yoğun buhar bronşların çeperini tahriş ederek astım krizlerini başlatabilir.

5: Bazı kişilerde egzersiz, astımın ortaya çıkmasını kolaylaştırabilir. Yoğun bir egzersizin bitişinden 5-10 dakika sonra başlayıp, 20-30 dakika kadar süren nefes darlığı atakları olabilir. Bunu, yorgunluğa bağlı sık nefes alma ile karıştırmamak gerekir.

t OKUR MEKTUPLARI

Fıtık patlar mı?

H.AKGÜN / İZMİR- Ben, fıtığın neden olduğunu, ameliyatın şart olup olmadığını ve patlama gibi bir durumun söz konusu olup olmadığını öğrenmek istiyorum.

Fıtık, bir organın bulunması gerekmeyen bir yere kayması haline verilen genel isimdir. Bu nedenle sadece ‘fıtık’ demek sorunu tam olarak açıklamaz. Bel fıtığı, kasık fıtığı, mide fıtığı gibi bölge ya da organ adıyla birlikte anmak gerekiyor. Mektubunuzdaki diğer sorulardan sizin kasık fıtığını öğrenmek istediğiniz anlaşılıyor.

Kasık fıtığı karın duvarını oluşturan zarların, zayıflığı nedeniyle, zorlanma ya da öksürük gibi bir nedenle karın içi basıncın arttığı bir sırada yırtılmasıyla oluşur. Bağırsaklar ya da benzeri karın içi organ ya da dokuların bu yırtıktan kasık kanalına doğru girmesiyle fıtık oluşur. Organlar fıtıklaştığı zaman kasıkta şişme olur, organlar karın içine geri kaydığında da şişlik azalır. Fıtığın büyüklüğü, karın zarındaki yırtığın büyüklüğüne ve içeri giren doku miktarına göre değişir. Eğer yırtık kısım yani fıtık ağzı darsa ve aşırı zorlanma ile içeri çok miktarda doku girerse, bu dokuların kan dolaşımının durması yani fıtığın ‘boğulması’ söz konusu olabilir. Eğer bu dokular kısa sürede geri itilemezse, içeri girmiş dokular kangren olabilir. Eğer bağırsak girmişse ve geri itilemezse ‘bağırsak düğümlenmesi’ olarak adlandırılan tablo oluşabilir. Gerek bu tablo ve gerekse içeri girmiş dokuların kangrenleşmesi hali, eğer acilen ameliyat edilmezse ölüme kadar gidebilen ağır bir tablodur. İşte sizin ‘fıtığın patlaması’ olarak adlandırdığınız tablo budur.

Fıtığın tek tedavi yolu ameliyattır, acil tabloların doğmasını beklemeden ameliyat olup kurtulmak gerekir.