Demir eksikliği kadını vuruyor

NEYE YARIYOR

Demir, vücutta proteinle birleşip ‘‘hemoglobin’’ adıyla bilinen bir madde yaratır. Alyuvarlara kırmızı rengi veren ve kanın oksijen taşımasını sağlayan, hemoglobindir. Akciğerlerden vücuda giren oksijen, hemoglobine bağlanarak damarlardan dokulara ulaşır. Kaslarda bulunan ve de hemoglobinin yapısına benzer bir yapıya sahip olan miyoglobin adlı madde de oksijenin kaslarda kullanılmasını sağlar. Oksijenin bu seyri, sağlıklı yaşamanın temel kuralları arasındadır.

NE KADARI GEREKLİ

Kişilerin demir ihtiyacını tek rakamla belirtmek imkansız. Bir ailenin bireyleri arasında bile demir ihtiyacı farklılıklar gösterir. Örneğin yetişkin bir erkek için, ter, idrar ve de ölü deri hücreleri yüzünden kaybettiği demire karşılık günde 1 miligram demir alması yeterli olabilir. Ama menopoz döneminden önce, bir kadının yetişkin erkekten iki misli fazla demire ihtiyacı olur. Çünkü kadın her ádet döneminde 15-30 miligram demir kaybına uğrar. Menopoz dönemine girdikten sonra ise kadının demir ihtiyacı erkeğinkine eşit olur. Hamile bir kadının günde 2 miligram demir alması gerekir.

NEREDEN SAĞLANMALI

Öncelikle doğal yollardan demir eksikliğini gidermeyi denemekte yarar var. Karaciğer, yürek, böbrek gibi sakatat ürünleri, yağsız etler ve yumurta sarısı, demir bakımından zengin olan besinlerdir. Hayvansal besinlerin dışında kuru fasulye, kuru yemişler, fındık fıstık türleri, yeşil yapraklı sebzeler ve tahıl ürünleri demir yararlı olur. Besin maddeleri arasında demir bakımından en fakir olan süttür. Bu nedenle çocuklara sütün yanı sıra demir bakımından zengin olan yiyecekler verilmelidir.

ZARARLARI NELERDİR

Öncelikle gün içinde sürekli hareket halinde olan kadınlara ve çocuklara bir çift sözümüz olacak: Aşırı enerji kaybı vücuttaki demir depolarını boşaltır. Daha önce de belirttiğimiz gibi, demir, kanın vücuttaki tüm dokulara oksijen taşıyabilmesini sağlar. Yeterli miktarda demir almadığımız zaman kırmızı kan hücrelerinin hemoglobin ve bunun sonucu olarak dokulara gerekli oksijen taşıması azalır. Buna tıp dilinde ‘‘demir eksikliği anemisi’’ adı verilir. Yorgunluk, ciltte ve dudaklarda solgunlaşma, soluk almada zorlanma demir eksikliğinin belli başlı göstergeleridir. Ayrıca demir eksikliği vücudun bağışıklık sistemini de zayıflatır.

Ne yapıp ne yapmamalı?

C vitamini bol olan besinler alınmalı. Asitli besinler, demir almayı hızlandırır. Her gün bir bardak portakal suyu içmek ya da sabahları yarım greyfurt yemek son derece yararlıdır.

Demir ile kalsiyum birbiriyle asla karıştırılmamalı. Yani bol miktarda kalsiyum içeren süt ürünleri gibi bir besinle birlikte demir içeren bir besini tüketmek yanlış olur. Bu iki madde aslında birbiriyle tam bir rekabet halindedir. Rakip güçleri aynı anda kullanmak ikisinin de etkisini azaltır. Kalsiyumlu yiyeceklerle demir içeren yiyecekleri uzun aralarla yemelisiniz. Aradan hiç değilse üç saat geçmeli. Çay ve kahve gibi içeceklerin kandaki demir miktarını azalttığını da hatırlatalım.

SORULAR, CEVAPLAR

GÖZ KAPAKLARI AÇILMIYOR

Dedem 67 yaşında ve astım bronşit hastası. Bunun dışında son 2 yıldır kendisini asıl rahatsız eden göz kapaklarındaki problem. Gözleri çok net görmesine rağmen göz kapaklarını açmakta zorluk çekiyor. Bu nedenle yolda yürümekte bile zorlanıyor. Daha önce gidilen göz mütehassısı da gözlerinde problem olmadığını ve rahatsızlığının kendi alanına girmediğini söyledi. Son yıllarda gözle görülür derecede el titremeleri var. Ne yapmalıyız?

İLKNUR ŞEN

Göz kapaklarının açılmasını kaslar sağlar. Bu kasların çalışması da beyindeki ilgili merkezden gelen komutların ilgili sinir aracılığıyla uyarı gelmesine ve bunun sonucunda kasların kasılmasına bağlıdır. Bu mekanizma göz ve görme ile ilgili olmadığı için, göz hastalıkları uzmanlarının ilgi alanına girmemesi çok doğal. Bu konu ile nöroloji uzmanları ilgilenmektedir. İlgili sinir sistemi ya da kas-sinir iletisi sistemini ilgilendiren Miyastenia Gravis gibi hastalıklarda ya da ellerinde titreme nedeniyle daha fazla ihtimal alanına giren Parkinson gibi hastalıklarda bu tür sorunlar görülebilir. Dedenizi bir nöroloji uzmanına muayene ettirirseniz olay aydınlığa kavuşacaktır.

VOCUTTA NİYE SU BİRİKİR?

Vücutta biriken su atılamayınca bileklerde şişme olur mu? Vücudun su toplamasının nedenleri ve ilaçsız doğal yollardan nasıl atılır?

T.Nazlı Baykal

Vücuttaki fazla suyun atılamayıp birikmesi haline tıp dilinde ‘‘ödem’’ adı verilmektedir. Eğer bir kişinin böbrekleri sağlıklı değilse zararlı maddeleri ve suyu atamadığı içi ödem oluşabilir. Yeterli miktarda sıvı almayan kişilerde de tuz ve benzeri maddeler vücutta biriktiği için ödem oluşabilir. Bunların dışında varis ya da kalp yetersizliği gibi tablolara bağlı olarak dolaşım yavaşlaması hallerinde de özellikle vücudun alt kısımlarında ödemler görülebilir. Ödemle baş edebilmek için öncelikle altta yatan nedenin bilinmesi ve ortadan kaldırılması gerekir. Ayrıca gıdalarla alınan tuzu azaltmak ve bol su içmek de olumlu etkiler yaratacaktır.