Şimdi çayın baloncuklusu moda...Dikkat, bağımlılık yapıyor!

Geçen hafta ABD’de yaşayan küçük kuzenlerim Türkiye’ye geldi. Onları şehirde gezdirirken ‘bubble tea’ dükkânlarının çoğaldığını fark ettim. Üstelik gençler ciddi şekilde rağbet gösteriyordu. Kuzenlerim ABD’de de bubble tea’nin çok popüler olduğunu söyledi. Araştırınca pek çok ülkede bu yeni moda çayın hızla yaygınlaştığını gördüm. Çocukların ve gençlerimizin yoğun ilgi gösterdiği bu çayların içeriğinde ne var, kalorisi ne kadar ve sık tüketmek sağlığımızı nasıl etkiliyor? Tüm sorularımı diyetisyen Hale Taşgın’a sordum.

Yüzde 40 şeker içeriyor

Bubble tea’ler Tayvan’dan tüm dünyaya yayıldı. Çok farklı aromaları olan ve şuruplarla renklendirilen bu çaylar özellikle çocuklar ve gençler arasında hızla popülerleşti. Üstelik bu çaylar bildiğimiz çaylar gibi görünmüyor, içinde yuvarlak topçuklar var. Bu topçukların içiyse şekerli sıvılarla dolu. Her birinin aroması da seçtiğiniz içeriğe göre değişiyor. Çayı pipetle içmeye başladığınızda, toplar da ağzınıza geliyor ve bir süre sonra patlıyor. Topların içindeki sıvı da böylelikle ağzınızda dağılıyor. Hale Taşgın patlayan o topların dış kısmının tapyoka nişastasından yapıldığını söylüyor. Bu maddenin sindirimi zor, şeker oranı yüksek ve bağımlılık yapan bir karbonhidrat türü olduğunu da anlatıyor. Kişinin içtikçe daha fazla içme ihtiyacını tetiklediğini özellikle vurguluyor Taşgın. Bu çayların sık tüketiminin kan şekerinde oynamalar yaratarak insülin direncine sebebiyet verebileceğine ve süreci şeker hastalığına kadar götürebileceğine de dikkat çekiyor.

Bubble tea’lerin içindeki şurup benzeri aromalarınsa karaciğer yağlanmasını arttırabildiğini öğreniyorum. İçeriğindeki özel nişasta türünün melatonin hormonunun düzgün çalışmamasına yol açarak kişinin bağışıklığını düşürebildiğinin ve uyku düzenini olumsuz etkilediğinin de altını çiziyor Taşgın. Bu nedenle gece geç saatlerde ve uyku öncesi içilmesini de doğru bulmuyor. “Normal çay veya kahve ekstra şeker koymadığınız sürece şeker içermez. Kalorisi de yoktur. Bir küp şeker attığınızda dahi 5 veya 10 kalori almış oluyorsunuz. Oysa bubble tea’ler yüzde 40 oranında şeker içeriyor. Bir porsiyonu 250-300 kaloriye denk geliyor. Bu da 30-35 küp kesme şeker demek. İçeriğindeki şeker, früktoz şekeri olduğu için doğrudan kan yağlarını arttırarak karaciğer yağlanmasına zemin hazırlıyor” diyor. Çay olarak adlandırıldığı için ailelerin de tehlikenin tam olarak farkında olmadığına dikkat çeken Taşgın, ebeveynleri çocuklarını bu konuda bilinçlendirmeye davet ediyor.

Sağlıklı tercihler mümkün

Bu çayların sağlığımıza olumsuz etkisini en aza indirmede içeriği belirleyici. Tüketim miktarımızda çok önemli. Diyetisyen Taşgın “Bubble tea haftada en fazla bir kere tüketilebilir. Süt yerine siyah çay, yeşil çay, matcha çayı veya Hibiskus çayıyla hazırlananları tercih edin. Sütsüz içemiyorum diyenlerdenseniz badem sütü veya hindistan cevizi sütü talep edin. Yapay tatlandırıcılar ve aroma vericiler yerine doğal meyve aroması tercih edilebilir. Esmer şeker koyulup koyulmaması da çayın sağlıkla ilişkisinde belirleyici. Esmer şeker yerine agave şurubu veya balla hazırlanınca çayın antioksidan oranı artıyor, şekerin kötü etkisini de en aza indirmiş oluyorsunuz” diyor. Diyetisyen Taşgın’a göre özellikle matcha çayıyla yapılanların antioksidan oranı görece yüksek olduğundan karaciğere daha az zarar veriyormuş. 

‘Yiyecek ve içeceklerin
şeker oranını inceleyin’

Diyetisyen Hale Taşgın: “Şeker oranı yüksek besinleri sık tüketen çocuklarda ciddi sağlık problemleriyle karşılaşıyoruz. 13 yaşında bir çocuk geliyor, 45-60 yaş grubunda görülebilecek karaciğer yağlanması, kolesterol yüksekliği veya insülin direnci sorunları yaşıyor. Obezite, çocuklar ve gençler arasında hızla yaygınlaşıyor. Avrupa birincisi olduk! Tüm bu sağlık sorunlarının altında şeker oranı yüksek bu tür yiyecek ve içecekler yatıyor. Çocuklar çay içtik zannederken sağlıklarından oluyor. Şeker dünyada bilinen bağımlılık yapıcı özelliği en yüksek gıda. Aileler tüm yiyecek ve içeceklerin şeker oranını ciddi şekilde incelemeli.”

Ev yapımı bubble tea
Malzemeler
◊ 2 tatlı kaşığı hibiskus çayıveya 1 tatlı kaşığı matcha tozu
◊ 1 tatlı kaşığı bal(diyabet hastası değilseniz)
◊ Tapyoka topları
◊ 1 su bardağı badem sütü veya Hindistan cevizi sütü

Nasıl yaparım?
◊ Seçtiğiniz bitki çayını demleyin.Buzdolabında soğumaya bırakın.
◊ Tapyoka toplarını pişirin ve onları da soğutun.
◊ Önce tapyokaları, sonra da tercihinize bağlı olarak sütü bitki çayınıza ekleyin.
◊ İçine C vitamini açısından zengin ananas, çilek, kivi koyarak çayınızı daha sağlıklı hale getirebilirsiniz.