5 dakika bir çay molası verelim
Renkleri, tatları ve etkileri birbirinden farklı onlarca bitki çayı arasından seçim yapmak çok zor. Sakinleştirici lavanta, papatya veya melisayı mı; mikroplara karşı kalkanımız olan adaçayı, yeşilçay veya ekinezyayı mı tercih etmeli? Yoksa antioksidan etkisiyle bilinen roybos veya yabanmersinini mi içmeli?
Çay denince çoğumuzun aklına siyah çay geliyor. Oysa sağlığımızı destekleyecek birçok bitki çayı var. Çay aslında bilinen en eski ve en basit ilaç uygulamalarından biri. İnsanlar bitkilerin yaprak, çiçek gibi kısımlarını suyla kaynatarak sağlıklarını korumak ya da kendilerini daha iyi hissetmek amacıyla binlerce yıldır kullanıyorlar. 15 Aralık Dünya Çay Günü nedeniyle en sevdiğimiz çayları ve nasıl içilmesi gerektiğini derledik…
◊ Siyah çay: Kalp sağlığına faydalı flavonoid adı verilen bir antioksidan grubu içerir. Tanen ya da tannik asit denen bileşik sınıfı açısından da zengindir. Tanenler vücudumuzda demir eksikliğine neden olabilir. Bu nedenle düşük demir seviyesi olanlar çay tüketimine dikkat etmeli. Siyah çay için 3-5 dakika demleme süresi yeterlidir.
◊ Yeşilçay: Güçlü bir antioksidan etkiye sahiptir. İçeriğindeki epigallokateşin gallat ve kafein sayesinde yağ yakımına yardımcı olur. 2-2.5 gram yeşilçay yaprağını 3-5 dakika demleyebilirsiniz. Ancak yeşilçayı 10 dakikadan fazla demlediğinizde kafeinin uyarıcı etkisinin kaybolduğunu unutmayın.
◊ Beyaz çay: Siyah çay ve yeşil çay gibi beyaz çay da Camellia sinensis bitkisinden üretilir fakat işleme yöntemleri farklıdır. Beyaz çay, bitkinin en uçtaki açmamış tomurcuklarından hazırlanır. Bu üç çay içinde en kalitelisi ve en az işlem görmüş olanıdır. Antioksidan etkisi diğerlerinden yüksektir. Kolajen proteininin ve cilde esneklik veren elastin maddesinin yıkımını baskılama etkisi vardır. Bu yüzden sıkı ve esnek cilt oluşumunu destekler. 2-5 dakika demlenebilir.
◊ Adaçayı: 2 gram adaçayının 5-10 dakika demlenip içilmesi ağız ve boğaz iltihaplarının önlenmesine yardımcı olur. 3-4 gram yaprağı aynı şekilde hazırlayıp soğumaya bırakırsanız gargara olarak da kullanabilirsiniz. Hamilelerin içmesi önerilmez.
◊ Anason çayı: Sindirimi kolaylaştırmak ve gaz sorununu gidermek için yemeklerden önce kaynamış suda, 1-2 gram anason tohumunu (1 tatlı kaşığı) 5-10 dakika demleyebilirsiniz. Soğuk algınlığı şikâyetlerini azaltmak, öksürüğü hafifletmek ve balgam sökmek için de içebilirsiniz.
◊ Ayva çayı: Öksürüğü yatıştırmaya ve boğazı yumuşatmaya yardımcı olan ayva çayını yatarken içerseniz etkisinden daha iyi yararlanabilirsiniz. 1 çay kaşığı parçalanmamış ayva tohumunu, bir fincan suda 5-10 dakika demleyip tüketebilirsiniz. Parçalanmış tohumlar çaya yoğun jelimsi bir kıvam vereceğinden miktarın yarım çay kaşığına düşürülmesi gerekir.
◊ Ekinezya çayı: Soğuk algınlığına bağlı şikâyetlerin hafifletilmesinde yardımcıdır. Bağışıklık sistemini destekler. Sıcak suda 10-15 dakika demleyin. Bir büyük fincan için 0.5-1 gram bitki yeterlidir.
◊ Ihlamur çayı: 2 gram kurutulmuş ıhlamur çiçeğini 15 dakika demleyip içebilirsiniz. Soğuk algınlığı şikâyetlerini hafifletme, öksürüğü giderme ve balgam sökme etkisi olan ıhlamur çayını ayva çayıyla birlikte içmek boğaz yumuşatma özelliğini güçlendirir.
◊ Karanfil çayı: 1.5 gram karanfil tohumu üzerine kaynamış su ekleyip 10-15 dakika demleyin. Karanfilin mikroplara karşı antiseptik özelliği vardır. Yemeklerden sonra içerseniz ağız kokusunu giderir ve diş çürüklerinin önlenmesine katkı sağlar.
“Çay deyince çoğumuzun aklına siyah çay geliyor oysa sağlığımızı destekleyecek çok farklı bitki çayları var. ”
◊ Lavanta çayı: Gerginlik, endişe ve uyku sorunlarında sakinleştirici ve rahatlatıcı özelliği vardır. 1-2 gram lavanta çiçeği üzerine kaynamış su ekleyip 10 dakika demleyin. Halsizlik, hazımsızlık, mide ve bağırsak rahatsızlıklarında da etkilidir.
◊ Papatya çayı: Gaz, hazımsızlık, mide-bağırsak sistemi spazmları ve şişkinlik gibi durumlarda tercih edebilirsiniz. Hafif yatıştırıcı ve kas gevşetici etkisinden faydalanabilirsiniz. Rahat uyumanıza da destek olur. Bir fincan kaynamış suya 2 gram papatya çiçeği koyup bardağın üzerini kapatın. 5-10 dakika demleyin.
◊ Melisa çayı: Yatıştırıcı etkisi olan melisa çayı uyku sorunlarında ve mide şikâyetlerinde yardımcınız olabilir. Gaz ve spazm giderici olarak da faydalıdır. 1.5 gram melisa otu yaprağını, kaynamış suda, kapaklı fincanda 10 dakika demleyin.
◊ Rooibos çayı: Antioksidan etkisi olan rooibos çayından sinirsel gerginlikte, alerjilerde ve sindirim sorunlarında yararlanabilirsiniz. Rooibos bitkisi yapraklarından veya yaprakların fermente edilmesiyle elde edilen üründen hazırlanan çay, Güney Afrika’da halk arasında şifalı içecek olarak bilinir. 1.5 gram kırmızı rooibos yaprağını kaynamış suda 10 dakika demleyebilirsiniz.
◊ Nane çayı: Hazımsızlık, şişkinlik ve gaz şikâyetinde etkilidir. Melisa çayıyla birlikte radyasyona karşı koruyucu özellik gösterir. Kurutulmuş 2 gram nane yaprağını kaynamış suda 5-10 dakika demleyin. Reflüsü ve safra taşı olanlar dikkatli kullanmalı.
◊ Yabanmersini çayı: Antioksidan özelliği nedeniyle kalp-damar hastalıklarında koruyucudur ve kan şekerinin düzenlenmesinde etkilidir. 1-2 çay kaşığı parçalanmış yabanmersini yaprağını
10-15 dakika kaynamış suda bekletip içebilirsiniz. Uzun süreli ve yüksek miktarlarda kullanıldığında, içeriğindeki kateşik tanenler nedeniyle midede rahatsızlık ve kabızlığa yol açabilir.
